تک‌شاخ اقیانوس‌ها

میدونستی اقیانوس‌ها هم تک‌شاخ دارن؟ آره، نهنگ‌های ناروال با عاج‌های بلند و مارپیچی‌شون، شبیه افسانه‌های تک‌شاخ‌ها هستند و یکی از شگفتی‌های طبیعت قطب شمال محسوب می‌شن! 🌊🦄

ناروال (یا خُتو) یک جانور آبزی و از خانواده‌ی نهنگ‌ها و دلفین‌ها است. این حیوان به خانواده‌ی تک‌دندانان تعلق دارد و تنها عضو دیگر این خانواده، نهنگ سفید (بلوگا) است. ناروال به خاطر عاج بلند و مارپیچی‌اش که شبیه به شاخ یک اسب‌تک‌شاخ است، معروف شده. فرهنگستان زبان فارسی به این جانور لقب «شبه‌نهنگ تک‌شاخ» داده، چون ظاهر آن شبیه به یک نهنگ با یک شاخ است. ناروال بیشتر در آب‌های سرد قطب شمال زندگی می‌کند و با نهنگ سفید هم‌زیستی دارد.

نوزادان ناروال به رنگ خاکستری تیره هستند و با بزرگ‌تر شدن، رنگشان روشن‌تر می‌شود. ناروال‌های بالغ بدن‌هایی خال‌خالی با رنگ‌های سفید و خاکستری دارند که قسمت بالایی بدنشان تیره‌تر از قسمت زیرین است. ناروال‌های مسن‌تر تقریباً به طور کامل سفید رنگ می‌شوند. *یک سوال کوچک! با توجه به توصیفاتی که کردیم ، نهنگ بالا در چه رده سنی قرار دارد؟ ناروال‌ها معمولاً قدی بین ۳٫۵ تا ۵ متر دارند، اما گاهی بزرگ‌تر هم می‌شوند. نرها از ماده‌ها بزرگ‌ترند. یک نر بالغ حدود ۱۶۰۰ کیلوگرم وزن دارد، در حالی که ماده‌ها حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم وزن دارند.

ناروال دو دندان دارد که هر دو در نوک فک بالایی قرار گرفته‌اند. در نرها، معمولاً فقط دندان چپ رشد می‌کند و به یک عاج بلند تبدیل می‌شود. این عاج می‌تواند تا حدود ۳ متر طول داشته باشد و روی سطح آن شیارهای مارپیچی دیده می‌شود. دندان راست در نرها و معمولاً هر دو دندان در ماده‌ها رشد نمی‌کنند. اما بعضی از ماده‌ها هم ممکن است یک عاج داشته باشند. در موارد نادر، هم نرها و هم ماده‌ها ممکن است دو عاج داشته باشند. دانشمندان نظریه‌های مختلفی درباره کاربرد عاج ناروال ارائه داده‌اند. در ابتدا فکر می‌کردند که نرها از عاج‌های خود برای شکار طعمه و رقابت با هم برای جفت‌گیری استفاده می‌کنند. اما بعداً کشف کردند که عاج‌ها با پایانه‌های عصبی حسی پوشیده شده‌اند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که این اعصاب به ناروال‌ها کمک می‌کنند محیط اطراف خود را بررسی کنند. از طریق این اعصاب، آن‌ها می‌توانند تغییرات در آب، مثل تغییر دما و سطح نمک را تشخیص دهند.

ناروال‌ها حیوانات بسیار اجتماعی‌ای هستند و معمولاً در گروه‌های ۱۵ تا ۲۰ تایی زندگی می‌کنند. وقتی زمان مهاجرت از مناطق تابستانی به زمستانی یا برعکس می‌رسد، گروه‌های کوچک‌تر به هم می‌پیوندند و گاهی گروه‌های بسیار بزرگی تشکیل می‌دهند که حتی ممکن است چند هزار ناروال در آن باشد. این حیوانات بیشتر از ماهی، ماهی مرکب و میگو تغذیه می‌کنند و توانایی شیرجه زدن به عمق بیش از ۱ مایل (۱.۶ کیلومتر) را دارند. دانشمندان نظریه‌های مختلفی درباره دلیل این شیرجه‌های عمیق دارند، اما بیشترشان معتقدند که یکی از دلایل اصلی، جست‌و‌جو برای پیدا کردن غذاست. ناروال‌ها می‌توانند حدود ۲۵ دقیقه زیر آب بمانند بدون اینکه نیاز داشته باشند برای نفس کشیدن به سطح آب بیایند. شکارچیان اصلی آن‌ها، نهنگ‌های قاتل (اورکا) هستند و گاهی هم خرس‌های قطبی و گرازهای دریایی ممکن است به آن‌ها حمله کنند.

ناروال‌های تازه متولد شده حدود ۱٫۶ متر طول دارند و به مدت یک سال یا بیشتر از شیر مادر تغذیه می‌کنند. ماده‌ها از حدود ۶ سالگی و نرها از حدود ۸ سالگی توانایی تولیدمثل پیدا می‌کنند. ناروال‌ها معمولاً در طبیعت بین ۲۵ تا ۵۰ سال عمر می‌کنند، اما بعضی از آن‌ها ممکن است حتی بیش از ۱۰۰ سال زندگی کنند.

در اوایل دهه ۲۰۲۰، سازمان‌های بین‌المللی تخمین زدند که حدود ۱۲۳,۰۰۰ ناروال در طبیعت وجود دارد. آن‌ها می‌گویند ناروال‌ها در خطر انقراض نیستند و جمعیتشان ثابت است. اما این حیوانات با مشکلاتی مثل آلودگی و آب‌شدن یخ‌های دریا مواجه هستند. همچنین، مردمان اینویت (اسکیموها) ناروال‌ها را برای عاج و پوستشان شکار می‌کنند، چون پوست آن‌ها ویتامین C زیادی دارد. گاهی هم پیش می‌آید که صدها ناروال و نهنگ سفید (بلوگا) در تله‌های یخی گیر می‌کنند و در حفره‌های کوچک آب محبوس می‌شوند. در این حالت، اینویت‌ها ممکن است آن‌ها را شکار کنند یا این که نهنگ‌ها با بسته شدن حفره‌ها توسط یخ می‌میرند.

ناروال‌ها در اقیانوس منجمد شمالی زندگی می‌کنند. بیشتر در قسمت اقیانوس اطلس این منطقه دیده می‌شوند و کمتر در قسمت اقیانوس آرام (از غرب روسیه تا آلاسکا و غرب کانادا) مشاهده شده‌اند. محل اصلی زندگی آنها از مرکز کانادا تا گرینلند و شرق روسیه است. آنها هر سال مهاجرت می‌کنند: در زمستان به سمت یخ‌های قطبی می‌روند، در بهار به آب‌های نزدیک ساحل می‌آیند، در تابستان به آب‌های ساحلی می‌روند و در پاییز به آب‌های بازتر می‌روند.

ناروال‌ها با عاج بلند و منحصر به فردشان، یکی از شگفت‌انگیزترین موجودات قطب شمال هستند. اگرچه جمعیت آن‌ها در حال حاضر ثابت است، اما تهدیدهایی مانند آلودگی، تغییرات آب‌وهوایی و شکار غیرقانونی می‌تواند آینده‌ی این گونه را به خطر بیندازد. حفاظت از ناروال‌ها و زیستگاه‌هایشان برای بقای این جانوران منحصر به فرد ضروری است.