وظایف مهم بخش‌های مغز

در این پست به بخش های اصلی مغز و کارکرد آنها و نیز به نواحی مختلف مغز و کارکرد آنها می‌پردازیم.

کار مغز چیست؟ مغز فرمانده بدن است و تمام فعالیت‌های بدن را حتی وقتی که تو خوابی کنترل می‌کند. این کار برای مغز که شبیه یک اسفنج بزرگ، خاکستری و پر از چین‌وچروک است، زیاد هم سخت نیست. ساختار مغزِ زنده بسیار نرم و ژله مانند و وزن مغز بالغ به طور متوسط حدود 1/2 تا 1/4 کیلوگرم، یعنی تقریباً 2٪ از کل وزن بدن است.

لوب‌ها: مغز به چهار لوب اصلی تقسیم می‌شود: لوب پیشانی-لوب آهیانه-لوب گیجگاهی-لوب پس سری

لوب فرونتال(پیشانی) به عنوان مرکز فرماندهی مغز، وظایف شناختی پیچیده‌ای مانند تفکر انتزاعی، حل مسئله، برنامه ریزی و خلاقیت را بر عهده دارد. قشر جلوی پیشانی، بخشی از این لوب، مسئولیت عملکردهای اجرایی مانند برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، کنترل تکانه، حافظه کاری و حل مسئله را بر عهده دارد. به طور خلاصه، لوب فرونتال و به طور خاص قشر جلوی پیشانی، مغز را قادر می‌سازد تا به طور هدفمند و کارآمد به حل مسائل و برنامه‌ریزی بپردازد.

ناحیه اصلی مغز که مسئول پردازش اطلاعات حسی و شنوایی است، لوب گیجگاهی (Temporal Lobe) یا لوب تمپورال نام دارد. این ناحیه در زیر شکاف جانبی (Lateral Sulcus) در هر دو نیمکره مغز قرار دارد و نقش کلیدی در پردازش اطلاعات شنوایی، زبان و حافظه ایفا می‌کند. بنابراین، لوب گیجگاهی یا تمپورال، یک مرکز چند منظوره در مغز است که همزمان به پردازش اطلاعات شنوایی، زبان و حافظه می‌پردازد و همچنین در فعالیت‌های عاطفی نیز نقش دارد.

لوب پارینه ای (آهیانه ای) مغز وظایف متعددی را بر عهده دارد که شامل پردازش اطلاعات حسی، ادراک فضایی و برخی عملکردهای شناختی پیچیده می شود. این لوب در پشت شیار مرکزی مغز قرار دارد و اطلاعات حسی مانند لمس، درد، دما و حس فضایی را دریافت و پردازش می کند. آسیب به لوب پارینه ای می تواند منجر به مشکلات مختلفی شود، از جمله اختلال در ادراک حسی، اختلال در درک فضایی، مشکلات در توجه و تمرکز، اختلال در مهارت های ریاضی و زبان و اختلال در کنترل حرکات.

لوب پس سری (Occipital Lobe)، که در قسمت پشتی مغز قرار دارد، وظیفه اصلی پردازش اطلاعات بصری را بر عهده دارد. این لوب اطلاعاتی را که از چشم‌ها می‌آیند دریافت و تجزیه و تحلیل می‌کند و به ما امکان می‌دهد تا اشیاء را تشخیص دهیم، رنگ‌ها را ببینیم، عمق را درک کنیم و حرکات را دنبال کنیم. به طور خلاصه، لوب پس سری به عنوان مرکز بینایی مغز، نقش حیاتی در درک دنیای بصری ما ایفا می‌کند.

-ناحیه تداعی حسی: بخشی از مغز است که در مجاورت مناطق حسی اصلی قرار دارد و وظیفه آن پردازش و یکپارچه سازی اطلاعات حسی از حواس مختلف است تا به درک و شناخت کامل تری از محیط اطراف منجر شود. به طور کلی این ناحیه اطلاعات حسی را از مناطق مختلف دریافت و با تجربیات قبلی ترکیب می‌کند تا یک تصویر منسجم و معنی دار از جهان اطراف ایجاد کند.

-ناحیه تداعی دیداری: در فرآیند های شناختی مرتبط با بینایی نقش دارد. این منطقه شامل نواحی قشر بینایی و مناطق تداعی پیرامون آن است که در تفسیر و درک اطلاعات بصری، تشخیص اشیا و سایر فعالیت های دیداری پیچیده تر دخیل است. قشر بینایی اولیه در لوب پس سری قرار دارد و بعد به نواحی بالاتر از قشر بینایی منتقل می‌شوند که مسئول پردازش های پیچیده تری مانند تشخیص الگوها، رنگ ها، حرکت و... است. مناطق تداعی با قشر بینایی ارتباط دارند و در تفسیر و ادغام اطلاعات بصری با سایر اطلاعات حسی و حافظه نقش دارد.

-ناحیه شنوایی مغز: بخشی از مغز که وظیفه پردازش صدا و اطلاعات شنیداری را بر عهده دارد. این ناحیه در لوب تمپورال(گیجگاهی)قرار دارد. -ناحیه بروکا: مسئول تولید و گفتار است و در نیمکره چپ(معمولاً)لوب پیشانی قرار دارد. -ناحیه تداعی پیشانی: بخشی از لوب پیشانی است که در فرآیند های شناختی پیچیده ای مانند تفکر، برنامه ریزی، تصمیم گیری و تنظیم رفتار نقش دارد.