شاید واستون سوال شده حلقه ای که ایجاد شده از کجا اومده و ....
حلقههای زحل یکی از عجیبترین و قشنگترین پدیدههای منظومه شمسیان و چیزی که میبینیم در واقع یه حلقهی یکدست و صاف نیست، بلکه از میلیاردها تکهی جدا از هم تشکیل شده که هرکدوم دارن با سرعت زیاد دور زحل میچرخن. این تکهها بیشتر از یخ آب ساخته شدن و مقدار کمی هم سنگ و غبار توشون هست، برای همین نور خورشید رو خیلی خوب بازتاب میدن و از زمین خیلی درخشان دیده میشن. ضخامت حلقهها با اینکه خیلی گستردهان، باورنکردنی کمه؛ یعنی ممکنه عرضشون صدها هزار کیلومتر باشه، ولی ضخامتشون فقط چند ده متره.
دربارهی اینکه این حلقهها چطور به وجود اومدن، قویترین نظریه اینه که حلقههای زحل بقایای یه قمر یخی قدیمی هستن. زحل توی گذشته قمرهای بیشتری داشته و یکی از این قمرها به دلایلی مثل تغییر مدار، کشش گرانشی قمرهای دیگه یا حتی برخورد با یه جرم آسمونی، بیش از حد به زحل نزدیک میشه. وقتی این قمر وارد فاصلهای میشه که بهش «حد روش» میگن، نیروی گرانش زحل دیگه اجازه نمیده اون قمر سالم و یکتکه باقی بمونه. در این فاصله، کشش زحل قسمت نزدیک قمر رو قویتر از قسمت دورتر میکشه و کمکم قمر شروع میکنه به ترک خوردن و از هم پاشیدن.
بعد از این اتفاق، قمر کاملاً خرد میشه و به تعداد بسیار زیادی تکهی یخی تبدیل میشه. این تکهها چون هنوز خیلی نزدیک زحل هستن، نمیتونن دوباره به هم بچسبن و یه قمر جدید درست کنن، چون هر بار که به هم نزدیک میشن، گرانش شدید زحل دوباره از هم جداشون میکنه. در نتیجه این خردهها بهجای اینکه جمع بشن، توی مدارهای مختلف اطراف زحل پخش میشن و به مرور زمان، بر اثر برخوردهای کوچیک و منظم شدن حرکتشون، به شکل حلقههای مشخص و لایهلایه درمیآن.
کتهی خیلی جالب اینه که حلقههای زحل احتمالاً خیلی قدیمی نیستن. برخلاف خود زحل که حدود ۴٫۵ میلیارد سال سن داره، دانشمندا فکر میکنن حلقهها شاید فقط چند صد میلیون سال عمر داشته باشن. دلیلش اینه که این حلقهها خیلی تمیز و روشن هستن؛ اگه از اول منظومه شمسی وجود داشتن، توی این مدت طولانی باید کلی گرد و غبار فضایی روشون مینشست و خیلی تیرهتر دیده میشدن. این یعنی احتمالاً تشکیل حلقهها یه اتفاق نسبتاً جدید در تاریخ زحله.
الان هم حلقههای زحل کاملاً ثابت نیستن و آرومآروم دارن تغییر میکنن. بخشی از ذرات حلقهها تحت تأثیر گرانش و میدان مغناطیسی زحل کمکم به سمت خود سیاره کشیده میشن و وارد جوش میشن؛ این پدیده رو «باران حلقهای» میگن. یعنی به یه معنا، زحل داره حلقههای خودش رو میبلعه. به همین خاطر دانشمندا فکر میکنن حلقههای زحل دائمی نیستن و در آیندهی خیلی دور، ممکنه کمکم ناپدید بشن یا خیلی کمرنگتر از چیزی بشن که امروز میبینیم.
اگر پسندیدی، لایک کن و به سازنده انرژی بده!
