اسپرانتو زبان صلح و دوستی

درود! در این مطلب با زبانی ساده اما نشان گر صلح و دوستی و ساخته دست لودویک زامنهوف آشنا خواهیم شد و دلیل ساخت آن و کشور هایی مه به این زبان صحبت می کنند را می شناسیم. با ما همراه باشید!

زبان اسپرانتو را لودویک لازار زامنهوف بر اساس که دستور زبان زبان‌های اروپایی با حداقل استثنا ابداع کرده است. واژگان عمدتاً در زبان‌های لاتین مشترک است هر چند واژگانی از زبان‌های ژرمنی و برخی دیگر هم در آن وجود دارد. زبان جدید، که کتاب اول آن اولین بار در سال ۱۸۸۷ منتشر شد گویشورانی را به خود جلب کرد و در روند طبیعی رشد زبانی، گروه‌هایی از مردم که آن را در حوزه‌های مختلف زندگی به کار بردند که منجر به ایجاد فرهنگ ویژه زبان شده است. دو دهه بعد اولین کودکانی که با پدر و مادر خود به اسپرانتو صحبت کردند، متولد شدند، آنها نخستین "بومیان زبان اسپرانتو" بودند. برخی می‌گویند زبان اسپرانتو اول برای ارتباطات بین‌المللی به وجود آمده است اما در حال حاضر "جامعه اسپرانتو" نیز ایجاد شده است.

اسپرانتو بر اساس واژگان زبان‌های هندواروپایی ایجادشده است، اما با این هدف که، برای یادگیری باید آسان باشد. بدین خاطر، نوعی دستور زبان ترکیبی است، یک مشخصه متشکل از زبان‌های ترک و فینواوگر، و در یک سطح عمیق‌تر مانند چینی و ویتنامی منفرد است. این به این معنی است که تکواژهای آن می‌تواند به‌عنوان واژه‌های مستقل استفاده شود. اسپرانتو دستور زبانی کاملاً منطقی دارد و آفریدن بسیاری از واژه‌ها را با تلفیق و ترکیب ریشه‌ها به همراه حدود چهل آوند ممکن می‌سازد، (برای مثال، از ریشه san- ، ایجاد کلماتی مانند malsana ، malsanulo ، gemalsanuloj ، malsanulejo ، sanigilo ، saniĝinto sanigejo malsaneto ، malsanego ، malsanegulo ، sanstato ، sansento ، sanlimo ، malsankaŭzanto ، kontraŭmalsanterapio ...) را ممکن می‌سازد.

در این زبان،بخش‌های اصلی گفتار (اسم، فعل، صفت و قید) دارای پایانه هستند، که همیشه در کلمه نشان‌دهنده قاعده دستوری خود می‌باشند. قاعده‌مندی آن باعث فراگیری آسان می‌شود، و توانایی برای ایجاد کلمات جدید، آن را یکی از مولدترین زبان‌ها، با تعداد بالقوه نامحدودی از کلمات می‌سازد. آن می‌تواند تمام انواعی از ایده‌های جدید و یا حالات را بیان کند. به عنوان مثال، فرد می‌تواند یک رمان در مورد مریخی‌های میز شکل افسانه‌ای بنویسد و آن‌ها را tablo ، tablino ، tablido ... بنامد. می‌توان انسانی را قدم‌زنان به سمت عقب تصور کرد ( inversmarŝanto )، چاره‌ای در تقابل با خشک‌اندیشی ( maldogmigilo ) و غیره.

ویژگی‌های مهم اسپرانتو: ایده‌ی اولیه اسپرانتو راجع به پشتیبانی از بردباری و احترام میان انسان‌ها در میان اقوام و فرهنگ‌های گوناگون است. ارتباطات مسلماً بخش استثنایی تفاهم بین‌المللی بوده و اگر این رابطه به وسیله‌ی زبانی بی‌طرف صورت پذیرد به این احساس کمک می‌کند که "دیدارها" طبق شرایط برابر و حرمت گذاری یکی بر دیگری تحقق می‌پذیرد. بین‌المللی اسپرانتو عموما برای برقراری ارتباط میان انسان‌ها با ملیت‌های مختلف که زبان مادری مشترکی ندارند استفاده می‌شود. بی‌طرف به ملت یا کشور خاصی تعلق ندارد و به همین دلیل به صورت يك زبان بی‌طرف عمل می‌کند. برابری در مقایسه، کسی که به زبان انگلیسی با فردی که زبان مادری‌اش انگلیسی است صحبت می‌کند، فردی که از اسپرانتو استفاده می‌کند خود را در استفاده از زبان با دیگران برابر احساس می‌کند. نسبتا ساده به مدد ساختار و ساختمان اين زبان معمولا یادگیری اسپرانتو بسیار ساده‌تر از زبان‌های خارجي دیگر است. زنده اسپرانتو همانند زبان‌های دیگر زنده و متحول است و به همین دلیل می‌توان جنبه‌های مختلف اندیشه و احساس انساني را با آن بیان نمود. عادلانه همه کسانی که اقدام به یادگیری اسپرانتو می‌کنند، یک فرصت خوب برای دستیابی به سطح بالایی از آن را دارند، و ازنقطه‌نظر زبانی جایگاه یکسانی با دیگران در برقراری ارتباط دارند، صرف‌نظر از خاستگاه و پس‌زمینه زبان خود.

زبان اسپرانتو در ایران از قدمت قابل توجه و چندین و چند ساله ای برخوردار است و از اوایل قرن بیستم در ایران فعالیت‌هایی در این زمینه انجام شده است. اولین جلسات آموزش اسپرانتو در تبریز در سال ۱۹۱۲ میلادی برگزار شد و پس از آن در تهران نیز این فعالیت‌ها ادامه یافت. تاریخچه اسپرانتو در ایران: اوایل قرن بیستم: فعالیت‌های اسپرانتویی در ایران با حضور افرادی مانند آبسگوس (M. Abesgus) از روسیه آغاز شد. دهه 1910: تبریز و رشت از جمله شهرهایی بودند که فعالیت‌های اسپرانتویی در آنها شکل گرفت. اولین جلسات هفتگی اسپرانتو در تبریز در سال 1912 و در تهران در سال 1916 برگزار شد. دهه 1920: ایران در سال ۱۹۲۱ پیشنهادی را برای استفاده از اسپرانتو در سازمان ملل ارائه داد. دهه 1940: احمد کسروی، زبان‌شناس ایرانی، با الهام از اصول اسپرانتو، ویرایشی از زبان فارسی به نام "زبان پاک" را طراحی کرد. دهه 1970: دکتر ناصرالدین صاحب الزمانی بیش از پنجاه هزار جلد کتاب در مورد اسپرانتو تألیف و منتشر کرد. دهه 1980: محمد سجادی با ارائه "فراگویش کار" به تسهیل و یکپارچگی آموزش زبان‌های کردی پرداخت. دهه 1990: انجمن اسپرانتوی ایران در سال 1993 تأسیس شد و در سال 2005 به عنوان شاخه کشوری انجمن جهانی اسپرانتو به رسمیت شناخته شد.

هم اکنون این زبان بین المللی در ایران نیز فعایلت های گوناگون دارد که شامل: انجمن اسپرانتوی ایران: این انجمن به عنوان یک نهاد فعال در زمینه ترویج زبان اسپرانتو در ایران فعالیت می‌کند. سازمان جوانان اسپرانتودان ایران: این سازمان به عنوان هسته اولیه انجمن اسپرانتوی ایران، نقش مهمی در فعالیت‌های اسپرانتویی دارد. برگزاری همایش‌ها و کلاس‌ها: انجمن اسپرانتوی ایران به طور منظم همایش‌ها و کلاس‌های آموزشی اسپرانتو را برگزار می‌کند. فعالیت‌های محلی: فعالیت‌هایی مانند برگزاری کلاس‌های اسپرانتو در قشم و بندرعباس نیز در جریان است. اهمیت اسپرانتو در ایران: ارتباطات بین‌المللی: اسپرانتو به عنوان یک زبان بین‌المللی، می‌تواند در تسهیل ارتباطات و همکاری‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی میان ایران و سایر کشورها نقش داشته باشد. پرستیژ اجتماعی: دانستن اسپرانتو می‌تواند برای شهروندان و به ویژه فعالان فرهنگی و علمی، نوعی پرستیژ اجتماعی به همراه داشته باشد. جذب گردشگر: استفاده از اسپرانتو در نامگذاری اماکن و ارائه خدمات به گردشگران اسپرانتیست می‌تواند به جذب گردشگر و افزایش اعتبار بین‌المللی شهرها کمک کند.