آناتومی یک فاجعه: انفجار هسته‌ای هیروشیما

در صبح روز ۶ اوت ۱۹۴۵، شهر هیروشیما شاهد یکی از مخرب‌ترین لحظات تاریخ بشر بود. انفجار بمب اتمی «لیتل بوی» نه‌تنها جان ده‌ها هزار نفر را گرفت، بلکه مکانیسم ویرانگر آن، چهره جنگ و فناوری را برای همیشه تغییر داد. در این پست، به فرآیند فیزیکی انفجار، اثرات آنی و پیامدهای طوفان آتشین می‌پردازیم؛ رویدادی که در کمتر از چند دقیقه، شهری را به خاکستر تبدیل کرد.

مکانیسم انفجار هسته‌ای: بمب هیروشیما با استفاده از اورانیوم-۲۳۵ و روش «شلیک پرتابه» طراحی شد. پرتابه‌ای توخالی از اورانیوم به سمت یک هدف استوانه‌ای شلیک شد تا جرم فرابحرانی ایجاد کند. این برخورد، واکنش زنجیره‌ای تقسیم هسته‌ای (فیسیون) را آغاز کرد و انفجار در ارتفاع ۶۰۰ متری از سطح زمین رخ داد.

گوی آتشین و موج ضربه‌ای: انرژی انفجار نخست به‌صورت پرتوهای ایکس آزاد شد که هوای اطراف را تا دمای میلیون‌ها درجه گرم کرد. این فرآیند، گوی آتشینی با قطر ۳۷۰ متر ایجاد نمود که دمای سطح آن به ۶۰۰۰ درجه سلسیوس (مشابه سطح خورشید) رسید. همزمان، موج ضربه‌ای با سرعت مافوق صوت در همه‌جهت گسترش یافت.

تخریب آنی و اشتعال: در منطقه گراند زیرو (نقطه صفر انفجار)، هر ماده قابل اشتعالی بلافاصله شعله‌ور شد. گرمای تابشی باعث ذوب شدن فلزات، سوختن پوست انسان‌ها در فاصله چند کیلومتری، و نابودی کامل سازه‌ها گردید. حتی سایه‌های اجسام بر روی دیوارها به‌دلیل جذب متفاوت تابش، حک شدند.

طوفان آتشین: حدود ۲۰ دقیقه پس از انفجار، آتش‌های پراکنده به‌هم پیوستند و طوفان آتشینی با قطر ۳.۲ کیلومتر شکل گرفت. این طوفان با مکش هوای اطراف، اکسیژن را مصرف کرد و آتشی مهارنشدنی ایجاد نمود که حتی فلزات را تبخیر می‌کرد. مناطق آسیب‌دیده شدید تا شعاع ۴ کیلومتری کاملاً غیرقابل سکونت شدند.

پیامدهای انسانی: تخمین زده می‌شود ۷۰,۰۰۰ نفر در لحظه انفجار جان باختند و ده‌ها هزار نفر دیگر بر اثر سوختگی‌های شدید، تشعشعات و کمبود امکانات پزشکی در روزهای بعد مردند. بازماندگان («هیباکوشا») تا پایان عمر با عوارضی مانند سرطان، نقص‌های مادرزادی و آسیب‌های روانی دست‌و‌پنجه نرم کردند.