مروری کوتاه بر تاریخچه چشم مصنوعی

پروتز چشم و عینک ساخته شده برای یک سرباز زخمی در جنگ جهانی اول توسط جراح پلاستیک، یوهانس استر

چشم مصنوعی یا برسازه چشم نوعی عضو مصنوعی است که جایگزین چشم طبیعی آسیب دیده به دنبال تخلیه چشم، نیمه تخلیه چشم، یا تخلیه کامل چشم و پلک‌ها می‌گردد. اگر چه در گذشته به عنوان یک چشم شیشه ای نامیده می‌شد، برسازه چشم تقریباً شکل پوسته محدب را می‌گیرد و از اکریلیک پلاستیک پزشکی ساخته می‌شود. در گذشته برسازه‌های چشمی از شیشهٔ کریولیت ساخته می‌شده‌اند. نوعی از برسازه‌های چشم، یک پوسته سخت بسیار نازک است که پوسته صلبیه نامیده می‌شود که می‌تواند بر روی یک چشم آسیب دیده بدون عمل تخلیه گذاشته شود. سازندگان برسازه‌های چشم به عنوان اکولاریست‌ها یا پروتزیست‌ها شناخته می‌شوند. سازندگان چشم مصنوعی تحصیلات در رشته ارتز و برسازه (اعضای مصنوعی و وسایل کمکی) دارند. برسازه چشم قوه بینایی را فراهم نمی‌کند، بلکه نوعی برسازه زیبایی است. کسی که از چشم مصنوعی استفاده می‌کند در سمت چشم آسیب دیده نابینا بوده و دید تک‌چشمی دارد.

چشم مصنوعی اربیتال سیلیکونی

چشم مصنوعی آکریلیک

اولین شواهد شناخته شده در مورد استفاده از پروتز چشمی مربوط به زنی است که در شهر-سوخته، ایران[۱] ۲۹۰۰ تا ۲۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح یافت شده‌است.[۲] این چشم نیم کره ای و قطر کمی بیش از ۲٫۵ سانتی‌متر دارد. این ماده از مواد بسیار سبک، احتمالاً خمیر قیر تشکیل شده‌است. سطح چشم مصنوعی با یک لایه نازک از طلا پوشیده شده‌است، همچنین یک دایره مرکزی (نمایانگر عنبیه) دارد و خطوط طلایی که مثل پرتوهای خورشید به عنوان مویرگ‌های چشم طراحی شده‌است. در هر دو طرف چشم سوراخهای ریز ایجاد شده‌است که از طریق آن یک رشته طلایی می‌تواند چشم را در جای خود نگه دارد. از آنجا که تحقیقات میکروسکوپی نشان داده‌است که حفره چشم اثرات واضح و مشخصی از نخ طلایی نشان می‌دهد، ممکن است در طول زندگی او چشم مصنوعی استفاده کرده باشد. علاوه بر این، متن اولیه عبری به زنی اشاره می‌کند که از چشم مصنوعی از جنس طلا استفاده کرده‌است. همچنین کاهنان رومی و مصری در قرن پنجم قبل از میلاد از سفال نقاشی شده که توسط پارچه پوشیده شده‌است، چشم مصنوعی تولید کرده‌اند.

نخستین چشم‌های مصنوعی از طلا و شیشه رنگی ساخته شده بود، بعدها ونیزی‌ها در سده شانزدهم استفاده از شیشه برای ساخت چشم مصنوعی را مرسوم کردند. به این ترتیب به نام «چشم شیشه ای» تبدیل شد. این چشم‌ها ضخیم، زبر و شکننده بودند و روش تولید فقط تا پایان قرن هجدهم استفاده شد سپس پاریسی‌ها این مرکز را به عنوان مرکز ساخت چشم مصنوعی از ونیزی‌ها در اختیار گرفتند. اما این مرکز دوباره تغییر کرد، این بار به دلیل تکنیک برتر دمیدن در شیشه در کشور آلمان. اندکی پس از معرفی هنر شیشه سازی چشم به ایالات متحده توسط آلمانی‌ها، کالاهای آلمانی به دلیل جنگ جهانی دوم در دسترس نبود. در نتیجه، ایالات متحده به جای شیشه از پلاستیک‌های اکریلیک چشم مصنوعی ساخت که تا به امروز همچنان کاربرد دارد.

تولید پروتزهای نوین چشمی در انواع مختلفی از مواد گسترش یافته‌است. در ایالات متحده، بیشتر پروتزهای چشمی قالب‌گیری شده با استفاده از PMMA (پلی متیل متاکریلات) یا اکریلیک ساخته می‌شوند. در برخی کشورها، به ویژه آلمان، پروتزها هنوز هم گاهی از شیشه ساخته می‌شوند.

محدودیت‌های موجود (سازندگان چشم مصنوعی) همیشه تلاش بوده‌اند تا چشم مصنوعی واقعی تر به نظر برسد. ده‌ها سال است که تمام تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها برای بهبود ظاهر چشمان مصنوعی با بی تحرکی مردمک کاهش یافته‌است. یک راه حل برای این مشکل اخیراً در یک دستگاه مبتنی بر LCD معرفی شده‌است که اندازه مردمک را به عنوان تابعی از نور محیط شبیه‌سازی می‌کند.