عمق یا گستره؟!

نویسنده کتاب گستره در این کتاب می‌نویسد که وقتی در مسیر تحقیقات بودم به افراد زیادی برخوردم که هر کدام از این افراد تخصص خاصی داشتند. برخی دکتر، برخی ورزشکار، برخی مهندس و غیره بودند. جالب بود که اکثر این افراد موفق در زندگی خیلی از این شاخه به آن شاخه پریده‌ بودند. نکته جالب‌تر اینکه بسیاری از این افراد تصور می‌کردند که دیگر هیچ‌کس دیگر چنین کاری نکرده است و تنها آن شخص بوده که از این شاخه به آن شاخه پریده است و به همین خاطر هم اکثر این افراد از گذشته کاری خود احساس شرمساری می‌کردند.

برخی از افراد برای اینکه بتوانند رشته مورد علاقه خودشان را پیدا کنند نیاز به آزمون و خطا دارند. ممکن است کسی بگوید من به رشته گرافیک علاقه دارم ولی وقتی وارد این رشته می‌شود و با بازار کار و شرایط حاکم بر این حوزه مواجه می‌شود به این نتیجه می‌رسد که انتخاب او به کل اشتباه بوده و او در واقع هیچ علاقه‌ای به گرافیک ندارد. بنابراین از این شاخه به آن شاخه پریدن چندان هم عیب نیست و باعث می‌شود که ما خودمان را بیشتر بشناسیم و بفهمیم که واقعاً در چه زمینه‌ای توانایی، علاقه و استعداد داریم و در کدام حوزه کاری می‌توانیم موفق عمل کنیم.

جنرالیست کیست؟ جنرالیست شخصی است با اطلاعات گسترده درباره موضوعات متعدد که علایق، مهارت‌ها و سرگرمی‌های مختلفی دارد. متخصص کیست؟ همانطور که از اسم آن مشخص است، متخصص فردی است که در یک رشته‌ی تحصیلی مشخص، شغل یا حرفه تخصص دارد. چرا جنرالیست بودن بهتر از متخصص بودن است؟ قهرمان، هنرمند و برنده جایزه نوبل شدن نیاز به متخصص شدن سریع و عمیق ندارد. در واقع در اغلب مواقع، داستان برعکس است؛ وسعت، در نقش متحد عمق و نه دشمن آن ظاهر می‌شود و در جذاب‌ترین حوزه‌های زندگی، جنرالیست‌ها نسبت به متخصصین موقعیت‌های بهتری برای رشد دارند. چرا که متخصصان همه مشغول حفر گودال های عمیق در حوزه خود هستند و به ندرت سرشان را بالا می‌آورند تا به گودال‌های اطراف هم نگاهی بیاندازند.

در شش دهه گذشته، افراد بر این باور بوده‌اند که برای طی کردن پله‌های ترقی و پیشرفت در حوزه‌ی کاری خود باید متخصص باشید؛ اما بنا به دلایلی، دنیا در حال تبدیل شدن به مکانی برای جنرالیست‌ها است و امروزه، چند مهارته بودن یک مزیت محسوب می‌شود. گاهی به‌جای روش برنامه‌ریزی و اجرا، بد نیست از روش آزمایش و یادگیری استفاده کنیم. بعضی از افراد قبل از اینکه کاری انجام دهند، حسابی نقشه می‌کشند تا از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند و در‌نهایت، کار را اجرا می‌کنند. مدل آزمایش و یادگیری باعث می‌شود ابتدا وارد کار شویم و حین کار وقتی به‌مشکل خوردیم، اشکالات موجود را حذف کنیم تا به راه‌حل برسیم. در آزمایش و یادگیری باید فرصت خطا‌کردن را به خودمان بدهیم و فکر نکنیم هرگز حق نداریم اشتباه کنیم.