سنگ فیروزه چیست و چطور تشکیل می‌شود؟

دریاره ی سنگ فیزوزه و خواص آن

فرآیند تشکیل سنگ فیروزه یکی از پدیده‌های پیچیده‌ زمین‌شناسی در مناطق خشک و کم‌آب جهان را به نمایش می‌گذارد. این کانی ثانویه، حاصل میلیون‌ها سال برهم‌کنش آب‌های سطحی غنی از مواد معدنی با سنگ‌های آذرین و رسوبی حاوی مس و آلومینیوم در لایه‌های زیرین زمین است. زمانی که آب باران در دل سنگ‌ها نفوذ می‌کند، مواد معدنی را در خود حل کرده و در حفره‌ها و شکاف‌های سنگ‌بستر رسوب می‌دهد. عامل اصلی رنگ آبی در ساختار سنگ فیروزه، وجود عنصر مس «Copper» در بافت سنگ میزبان است که در مجاورت فسفر و آلومینیوم، ترکیبی پایدار را شکل می‌دهد. در مقابل، اگر عنصر آهن جایگزین بخشی از آلومینیوم در شبکه بلوری شود، رنگ سنگ به سمت طیف سبز متمایل می‌گردد و گونه‌های متفاوتی را پدید می‌آورد. این فرآیند شیمیایی دقیق، نشان‌دهنده حساسیت بالای شرایط محیطی برای شکل‌گیری این گوهر کمیاب دارد. در معادن ایران، به‌ویژه در منطقه نیشابور، تشکیل سنگ فیروزه در رگه‌های سنگ‌های آتشفشانی (تراکیت و آندزیت) رخ می‌دهد که قدمتی چند ده میلیون‌ساله دارند. فشار و دمای پایین در اعماق کم زمین، شرایط ایده‌آلی را برای تبلور این کانی فراهم می‌آورد و همین امر موجب می‌شود تا استخراج آن نیازمند دقت و مهارت بسیار بالایی برخوردار باشد

حساسیت بالای سنگ فیروزه نسبت به مواد شیمیایی و چربی، لقب «سنگ زنده» را به آن داده است که در صورت بی‌توجهی، می‌میرد و تغییر رنگ می‌دهد. مهم‌ترین دشمن این سنگ، مواد آرایشی، عطر، کرم‌ها و روغن‌ها هستند. تماس این مواد با سطح متخلخل سنگ، باعث نفوذ آن‌ها به بافت داخلی و سبز یا تیره شدن رنگ آبی آن می‌گردد که فرآیندی برگشت‌ناپذیر است. برای تمیز کردن سنگ فیروزه، هرگز نباید از شوینده‌های قوی، آب داغ یا دستگاه‌های اولتراسونیک استفاده کرد. بهترین روش، استفاده از یک پارچه نخی نرم و تمیز است که کمی مرطوب شده باشد. پس از تمیزکاری، باید بلافاصله سنگ را خشک کرد تا رطوبت در درزهای آن باقی نماند. نگهداری سنگ در جعبه‌های جداگانه برای جلوگیری از سایش با الماس یا یاقوت نیز الزامی است. برخی باورهای غلط مبنی بر شستن سنگ فیروزه با روغن یا قراردادن آن در آب برای شفافیت بیشتر وجود دارد که کارشناسان اکیداً آن‌ها را رد می‌کند. روغن به‌مرورزمان اکسید می‌شود و سنگ را کدر و خراب می‌سازد. حفظ سنگ در محیطی با رطوبت نسبی متعادل و دور از تابش مستقیم و طولانی‌مدت نور خورشید، عمر و زیبایی این گوهر ارزشمند را تضمین می‌کند

ایران حداقل ۲۰۰۰ سال است که منبع مهم فیروزه بوده‌است. در ابتدا ایرانیان آن را «پیروزه» به معنای «پیروزی» نامیدند و بعدها عرب‌ها آن را «فیروزه» نامیدند که در فارسی امروزین به «فیروزه» تلفظ می‌شود. در معماری ایرانی از فیروزه آبی برای پوشاندن گنبد کاخ‌ها استفاده می‌شد زیرا رنگ آبی قوی آن نمادی از بهشت روی زمین بوده. مهمترین و با کیفیت‌ترین معدن فیروزه در ایران و جهان معدن فیروزه نیشابور می‌باشد.ایران در استان‌های سمنان و کرمان نیز دارای معادن فیروزه است. در ایران، فیروزه برای هزاران سال عملاً سنگ ملی بوده و به‌طور گسترده برای تزئین اشیاء (از عمامه گرفته تا لگام)، مساجد، و دیگر بناهای مهم داخل و خارج استفاده می‌شد

سنگ فیروزه یکی از گوهرهای شفابخش مورد تأیید در طب سنتی، انرژی‌درمانی و بسیاری از سیستم‌های درمان مکمل است. این سنگ با ارتعاشات خاص خود نه‌تنها بر سیستم عصبی و گوارشی اثر مثبت دارد، بلکه به‌عنوان سنگی آرام‌بخش و ضدباکتری قوی شناخته می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین خواص درمانی سنگ فیروزه برای بدن بررسی می‌شود: تقویت بینایی: استفاده از سرمه تهیه‌شده از فیروزه یا تمرکز دیداری روی آن می‌تواند در درمان مشکلات بینایی، ضعف چشم و بهبود حساسیت به نور مؤثر باشد. درمان دردهای شکمی و گوارشی: قرار دادن سنگ فیروزه روی ناحیه شکم یا استفاده از پودر آن در ترکیبات گیاهی موجب بهبود عملکرد معده، کاهش نفخ، درمان یبوست و تسکین دردهای گوارشی می‌شود. بهبود گردش خون: فیروزه به‌عنوان یک تقویت‌کننده چاکرای قلب، در تنظیم گردش خون، کاهش فشار خون و کمک به اکسیژن‌رسانی بهتر به اندام‌ها مؤثر است. تسکین دردهای عضلانی و مفصلی: ماساژ با سنگ فیروزه یا قرار دادن آن بر نواحی دردناک بدن، باعث کاهش التهاب، تسکین درد مفاصل، سردردهای عصبی و دردهای میگرنی می‌شود.

خوب بود ؟