«توهم اختیار: تصمیم‌ها قبل از آگاهی ما گرفته می‌شوند»

*توهم اختیار • آیا ما واقعاً آزادانه تصمیم می‌گیریم؟ بررسی این ایده که تصمیم‌ها پیش از آگاهی ما در مغز گرفته می‌شوند

*تعریف اختیار •اختیار یعنی توانایی انتخاب آگاهانه بین چند گزینه• ما معمولاً فکر می‌کنیم: •اول فکر می‌کنیم •بعد تصمیم می‌گیریم •سپس عمل می‌کنیم اما علم عصب‌شناسی این ترتیب را زیر سؤال برده است

*توهم اختیار چیست؟ توهم اختیار یعنی: •احساس می‌کنیم تصمیم‌ها را آگاهانه می‌گیریم اما مغز قبل از آگاهی ما تصمیم را گرفته است آگاهی ما بیشتر گزارش‌دهنده تصمیم است، نه سازنده آن!

*مثلا در آزمایش معروف لیبت (Libet) که در دهه 1980 انجام شد از افراد خواسته شد: •هر زمان خواستند دست خود را حرکت دهند و زمان تصمیم‌گیری را گزارش کنند و نتیجه ان گونه شد که : •فعالیت مغزی چند صد میلی‌ثانیه قبل از آگاهی فرد شروع شده بود

* نتیجه آزمایش لیبت •مغز تصمیم را می‌گیرد •بعد از آن، آگاهی ما از تصمیم مطلع می‌شود یعنی: «من تصمیم گرفتم» •در واقع بعد از تصمیم مغز اتفاق می‌افتد

*آزمایش‌های جدیدتر •با استفاده از fMRI: •دانشمندان توانستند تصمیم‌ها را تا چند ثانیه قبل از آگاهی فرد پیش‌بینی کنند این موضوع فرض اختیار کامل را ضعیف‌تر می‌کند

*پس نقش آگاهی چیست؟ •برخی دانشمندان می‌گویند: •آگاهی نقش «ناظر» یا «ویرایشگر» دارد ما شاید نتوانیم تصمیم را بسازیم اما می‌توانیم آن را متوقف یا اصلاح کنیم

*دیدگاه‌های مخالف بعضی دیگر از فیلسوفان معتقدند: •اختیار فقط تصمیم لحظه‌ای نیست •بلکه نتیجه شخصیت، تجربه و ارزش‌های ماست •بنابراین اختیار کاملاً توهم نیست

*اما پیامدهایی این نظریه دارد باعث تأثیر بر: •مسئولیت اخلاقی •قانون و مجازات •خودشناسی اما یه سؤال مهم: •اگر اختیار توهم است، مسئولیت انسان چیست؟

*در نتیجه شواهد علمی نشان می‌دهند: •تصمیم‌ها قبل از آگاهی ما در مغز شکل می‌گیرند اما: •انسان هنوز می‌تواند رفتار خود را مدیریت کند اختیار شاید کامل نباشد، اما کاملاً هم بی‌معنا نیست•