بدون لباس فضایی چه بلایی سر فضانورد می آید؟

بدون لباس فضایی، یک فضانورد تنها برای مدت کوتاهی زنده خواهد ماند. اصول کاربری یک لباس فضایی، فراهم ساختن فضایی اکسیژن دار، با فشار تنظیم شده برای فضانورد است که علاوه بر آن، او را از تابش شدید ماورای بنفش و دماهای بسیار سرد و گرم فضا در امان نگه می دارد.

بدون این لباس، فضانورد از نبود هوایی برای تنفس خفه خواهد شد و سریعاً دچار ابولیسم می شود؛ فرآیندی که در نبود فشار هوای بیرونی، نقطه جوش مایعات درون بدن (همانند خون) به زیر دمای تعادل بدن (۳۷ درجه در شرایط عادی) افت می کند که در اندک زمانی فضانورد جان خود را از دست می دهد. اصولاً یک فضانورد بدون لباس مخصوص بایستی تا ۱۵ ثانیه پیش از خفگی در اثر نبود اکسیژن، جان خود را از دست بدهد (این زمانیست که طول می کشد تا بدن اکسیژن را در خون به مصرف برساند). البته بر روی زمین، شما می توانید حتی برای چندین دقیقه نفستان را نگه دارید؛ اما این حقه نیز در شرایط خلأ کمکی به شما نخواهد کرد.

در واقع در چنین شرایطی تلاش برای نگه داشتن نفس، نوعی خ‌ودک‌ش‌ی ناگهانی و سریع است؛ چراکه اکسیژن موجود در شش ها در خلأ منبسط شده و بدین ترتیب بافت های شش از هم گسسته می شود که در نتیجه آن، حباب های هوا وارد جریان خون شده و در اندک زمانی به مغز و قلب می رسند. این خطر، جان غواصان را نیز تهدید می کند. پیش از عملیات غواصی به آنها گفته می شود که هنگامی که در حال صعود از عمق آب به سمت بالا هستند، نفسشان را نگه ندارند.

نخستین راهپیمایی فضایی بشر؛ عملیاتی بود که در آن یک فضانورد به همراه لباس فضایی اش از فضاپیما کاملاً خارج شد. این راهپیمایی فضایی توسط الکسی لئونوف، فضانورد اتحاد جماهیر شوروی سابق و در جریان مأموریت وسخود-۲ صورت پذیرفت. در جریان همین عملیات، اشکالی در تنظیم فشار درون لباس رخ داد که نزدیک بود به مرگ فضانورد بیانجامد اما با وجود چندین دقیقه اقامت بیشتر در فضا، لئونوف توانست با تقلا به درون کپسول فضایی خود بازگردد.

فضانوردی که در نبود اکسیژن دچار غش شود، چند دقیقه بیشتر زنده می ماند، پیش از آنکه بر اثر خفگی و کمبود فشار بمیرد. ابولیسم همچنین باعث می شود تا حباب های هوایی ریزی در رطوبت چشم ها و نیز در بافت پوست بدن شکل بگیرد. در جریان یکی از آزمایشات ناسا در سال ۱۹۶۵، حادثه ای رخ داد که خوشبختانه کسی جان خود را از دست نداد. در این تست شخصی بنام جیم لی بلانک (Jim LeBlanc) را در شرایط نزدیک به خلأ قرار دادند که آب دهان او که بر روی زبانش جاری بود به نقطه جوش رسید و تنها پس از ۱۴ ثانیه، شخص مورد آزمایش هوشیاری خود را از دست داد.

فضانورد بدون لباس، همچنین از دمای فوق العاده پایین فضا نیز رنج خواهد برد؛ هر چند سریعاً بدن دچار یخ زدگی نمی شود و تا حدود ۱۵ ثانیه طول می کشد تا این فرآیند رخ دهد. دلیل این امر آن است که در خلأ، گرما به کندی از دست می رود. آسیب اصلی احتمالاً همان ورم کردن و سپس ترکیدن رگ های پوستی باشد که در شرایط سرمازدگی بر روی زمین نیز رخ می دهد.