اثر نور ابی بر خواب و عملکرد شناختی؟!

نور آبی که از صفحه‌نمایش موبایل‌ها، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها ساطع می‌شود، تأثیر قابل‌توجهی بر خواب و عملکرد شناختی دارد—و نه همیشه به نفع ما! 😴📱

نور آبی چیست؟ نور آبی بخشی از طیف نور مرئی است با طول موج کوتاه (حدود 450–495 نانومتر) و انرژی بالا. که به‌طور طبیعی در نور خورشید وجود دارد و در طول روز باعث افزایش هوشیاری، تمرکز و تنظیم ریتم شبانه‌روزی بدن می‌شود. اما منابع مصنوعی مثل صفحه‌نمایش موبایل، لپ‌تاپ و لامپ‌های LED نیز نور آبی تولید می‌کنند.

تأثیر نور آبی بر خواب سرکوب ملاتونین: نور آبی باعث کاهش ترشح ملاتونین، هورمون تنظیم‌کننده خواب، می‌شود. این یعنی مغز تصور می‌کند هنوز روز است و بدن برای خواب آماده نمی‌شود. اختلال در ریتم شبانه‌روزی: ریتم زیستی بدن که بر اساس طلوع و غروب خورشید تنظیم شده، با نور آبی مصنوعی به‌هم می‌ریزد و باعث بی‌خوابی یا خواب سطحی می‌شود. افزایش احتمال اختلالات روانی: مواجهه مزمن با نور آبی در شب می‌تواند با افسردگی، اضطراب و اختلالات متابولیک مرتبط باشد.

تأثیر بر عملکرد شناختی در روز: نور آبی مفید است—باعث افزایش تمرکز، بهبود حافظه کاری و کاهش خستگی ذهنی می‌شود. در شب: کاهش کیفیت خواب منجر به افت عملکرد شناختی، کاهش توجه، اختلال در تصمیم‌گیری و حافظه ضعیف‌تر می‌شود.

راهکارهای علمی برای کاهش اثرات منفی: استفاده از فیلتر نور آبی:فعال‌سازی حالت شب یا "Night Shift" در موبایل و لپ‌تاپ کاهش استفاده قبل خواب:قبل خواب حداقل ۱ ساعت قبل از خواب، صفحه‌نمایش را کنار بگذارید استفاده از عینک ضد نور آبی:مخصوصا برای کسانی که شب ها زیاد با صفحه نمایش کار میکنند. نور پردازی مناسب در شب:استفاده از نور گرم و کم نور بجای نور سفید یا آبی جایگزینی با فعالیت های ارام بخش:مطالعه کتاب کاغذی،مدیتیشن و یا گوش دادن به موسیقی ملایم