بانوی دستورها؛ افسانه‌ای در دل ماشین

او نه شمشیر داشت،نه تاج…فقط ذهنی دقیق، زبانی تازه، و قلبی که از سکوت نمی‌ترسید.گریس هاپر، بانوی دستورها، در دلِ دستگاه‌ها افسانه‌ای نو نوشت، افسانه‌ای که هنوز، در هر خط برنامه، نفس می‌کشه…

دختری با ذهنی مثل ساعت سال ۱۳۲۵ خورشیدی، توی نیویورک، دختری به دنیا اومد که عاشق حل کردن معما بود. اسمش گریس بود، و از همون بچگی، پیچ‌و‌مهره‌ی ساعت‌ها رو باز می‌کرد تا بفهمه چطور کار می‌کنن. وقتی بزرگ شد، ریاضی خوند، استاد دانشگاه شد، و بعد...وارد نیروی دریایی شد! اون‌جا بود که فهمید دستگاه‌ها هم مثل ساعت‌ها هستن،فقط باید زبانشون رو بلد باشی. و گریس تصمیم گرفت اون زبان رو بسازه.

زنی که با دستگاه‌ها حرف زد در دوران جنگ جهانی دوم، گریس با رایانه‌های اولیه کار می‌کرد. اون فهمید که نوشتن دستور برای این دستگاه‌ها خیلی پیچیده‌ست و فقط متخصص‌ها می‌تونن باهاش کنار بیان. ولی گریس یه رویا داشت:«اینکه همه بتونن با رایانه‌ها حرف بزنن.»برای همین، برنامه‌ای ساخت که زبان آدم‌ها رو به زبان دستگاه ترجمه می‌کرد. و این یعنی آغاز عصر تازه‌ای در دنیای دانش.

مادر زبان‌های نوشتاری رایانه‌ای گریس یکی از بنیان‌گذاران زبان نوشتاری‌ای بود که آدم‌ها می‌تونستن باهاش برای رایانه‌ها دستور بنویسن. اون می‌گفت: «چرا باید دستگاه‌ها رو مجبور کنیم زبان ما رو نفهمن؟» با این زبان، بانک‌ها، اداره‌ها، و شرکت‌ها تونستن سامانه‌های خودشون رو بسازن. و گریس، بی‌سروصدا، دنیای فناوری رو متحول کرد.

افسانه‌ای با لباس دریایی گریس تا آخر عمرش لباس نیروی دریایی رو پوشید. اون لقب «بانوی دستورها» رو گرفت، ولی خودش همیشه می‌گفت: «من فقط یه معلم‌ام.» با طنز، با هوش، و با جسارت، به نسل‌های بعدی یاد داد که دانش باید ساده باشه. اون حتی یه اصطلاح معروف رو وارد دنیای رایانه کرد: «اشکال!» وقتی یه حشره واقعی باعث اختلال در دستگاه شد، گریس گفت: «یه اشکاله!» و این واژه موندگار شد.

گریس هاپر در سال ۱۳۷۰ خورشیدی از دنیا رفت، ولی زبان‌هایی که ساخت هنوز دارن کار می‌کنن. هر بار که یه برنامه اجرا می‌شه، ردپای گریس توی اون هست. اون نشون داد که دانش، وقتی با خلاقیت و جسارت همراه بشه، می‌تونه مرزها رو جابه‌جا کنه. و شاید وقتشه که افسانه‌ی زنی با ذهنی مثل ساعت، بیشتر شنیده بشه. برای گریس، برای زبانی که انسان و دستگاه رو به هم نزدیک کرد.