سندروم استیونز-جانسون

در این پست با سندروم استیونز-جانسون آشنا میشویم؛ تا انتهای مطلب همراه باشید.

. *تصور کنید بعد از مصرف یک آنتی‌بیوتیک معمولی برای گلودرد، ناگهان پوست بدنتان تاول بزند و مثل کاغذ بادکنک کنده شود! چشم‌هایتان بسته شود و نتوانید غذا بخورید. این کابوس واقعی افراد مبتلا به سندرم استیونز-جانسون (SJS) است؛ بیماری نادری که کمتر کسی نامش را شنیده، اما عواقبش ویرانگر است.

.  تعریف بیماری:     *بله،SJS یک واکنش حساسیتی بسیار شدید و نادر بدن است. سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های پوست و غشاهای مخاطی حمله می‌کند، گویی بدن دچار سوختگی شده است. شدیدترین شکل آن "نکروز اپیدرمال سمی" (TEN) است که خطر بالایی دارد.

.  علائم هشداردهنده اولیه:     * شناخت این علائم اولیه می‌تواند جان فرد را نجات دهد.     *   علائم شبیه سرماخوردگی/آنفولانزا: تب بالا، سرفه، گلو درد، سردرد، بدن درد.     *   علائم پوستی حیاتی: بصورت قرمز یا بنفش که به سرعت پخش می‌شوند، تاول‌های دردناک، پوستی که به راحتی کنده می‌شود (مثلاً با مالش ملایم - علامت نیکولسکی مثبت). معمولاً از صورت و تنه شروع می‌شود.     *   زخم‌های مخاطی: زخم‌های شدید و دردناک در دهان، لب‌ها، گلو، چشم‌ها (قرمزی، درد، ترشح).

.  علل و محرک‌ها:     *   داروها (شایع‌ترین علت - ۸۰٪ موارد): آنتی‌بیوتیک‌ها (سولفا، پنی‌سیلین، سفالوسپورین‌ها)، داروهای ضدتشنج (کاربامازپین، لاموتریژین، فنی توئین)، مسکن‌های NSAID (مخصوصاً انواع خاص)، آلوپورینول (نقرس). *هر دارویی می‌تواند بالقوه محرک باشد، حتی داروهای رایج! *   عفونت‌ها: مایکوپلاسما پنومونیه، ویروس هرپس (تبخال)، اچ آی وی.

تشخیص و درمان:     *   تشخیص: بر اساس علائم بالینی، شرح حال دارویی و گاهی بیوپسی پوست.     *   درمان: یک اورژانس پزشکی مطلق!         *   بستری فوری (اغلب در ICU یا بخش سوختگی).         *   قطع فوری داروی محرک مشکوک.         *   مراقبت‌های حمایتی شدید: مایعات وریدی، کنترل درد، مراقبت از زخم‌های پوستی (شبیه سوختگی)، مراقبت از چشم‌ها (برای جلوگیری از نابینایی)، مراقبت از راه هوایی و تغذیه.         *   درمان‌های تخصصی: در برخی موارد ایمونوگلوبولین وریدی (IVIG) یا کورتیکواستروئیدها (که خود بحث‌برانگیز است).     * تاخیر در مراجعه به بیمارستان، خطر مرگ یا عوارض دائمی را به شدت افزایش می‌دهد.

عوارض بلندمدت:     *   مشکلات چشمی: خشکی چشم مزمن، نورگریزی، زخم قرنیه، حتی نابینایی.     *   آسیب پوستی: تغییر رنگ پوست (هیپرپیگمانتاسیون یا هیپوپیگمانتاسیون)، جای زخم، از دست دادن ناخن‌ها.     *   مشکلات ریوی: آسیب دائمی به بافت ریه.     *   مشکلات دستگاه ادراری-تناسلی.     *   عوارض روانی: PTSD، افسردگی، اضطراب.

.  پیشگیری:     *   مهمترین راه پیشگیری: پرهیز از مصرف خودسرانه دارو. فقط داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید.     *   اگر سابقه SJS دارید، همیشه لیست داروهای محرک خود را به تمام پرسنل پزشکی ارائه دهید و از مصرف آن‌ها خودداری کنید. داشتن یک کارت هشدار پزشکی مفید است.     *   آگاهی از علائم اولیه و مراجعه فوری در صورت بروز بعد از شروع داروی جدید یا عفونت.

.  جمع‌بندی و پیام کلیدی :     *   سندرم استیونز-جانسون یک فاجعه نادر اما واقعی است که می‌تواند از مصرف یک داروی به ظاهر بی‌خطر آغاز شود.     *   شناخت علائم اولیه (تب و بثورات/تاول) و مراجعه فوری به اورژانس، مهمترین عامل نجات جان بیمار است. *   پیام کلیدی: هیچ دارویی، هرچند ساده و رایج، بی‌خطر نیست. مصرف خودسرانه دارو را کنار بگذارید. سلامت خود را با بی‌احتیاطی به خطر نیندازید.