گنجینه های گمشده ایران: میراثی که از دست رفت

ایران با تاریخ چند هزارساله، گنجینه‌های بی‌شماری داشته که متأسفانه بسیاری از آنها در طول تاریخ به سرقت رفته یا تخریب شده‌اند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین این گنجینه‌ها اشاره می‌کنیم:

- دوره: هخامنشیان (احتمالاً زمان داریوش بزرگ) - محتوای گنجینه: - سکه‌های طلا و نقره با مهرهای هخامنشی - ریتون‌های طلایی به شکل حیوانات اسطوره‌ای - زیورآلات زرین و صفحات طلایی با نوشته‌های باستانی - سرنوشت: - در اواخر قرن ۱۹ میلادی توسط جویندگان گنج محلی کشف شد. - به بازارهای سیاه فروخته و سرانجام به موزه بریتانیا منتقل شد.

- دوره: خلافت امویان (قرن ۷-۸ میلادی) - محتوای گنجینه: - سکه‌های طلای دینار و نقره‌های درهم - آثار مذهبی مانند منوره‌های طلایی و نسخه‌های قرآن نفیس - جواهرات سلطنتی و تاج‌های پادشاهی - سرنوشت: - پس از سقوط امویان توسط عباسیان غارت شد. - بخشی از آن احتمالاً به اسپانیا منتقل شده یا در خزانه‌های خصوصی پنهان شده است. - برخی آثار در موزه‌های خارجی مانند موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شوند .

- دوره: هخامنشیان - محتوای گنجینه: - طلا و جواهرات سلطنتی - نقش‌برجسته‌های طلایی و مجسمه‌های نفیس - سرنوشت: - بخش عمده‌ای از آن توسط اسکندر مقدونی غارت و ذوب شد. - برخی قطعات پراکنده در موزه‌های جهان مانند لوور پاریس وجود دارند.

- دوره: ساسانیان - محتوای گنجینه: - تاج‌های جواهرنشان پادشاهان ساسانی - ظروف نقره‌ای منقوش به صحنه‌های شکار و جنگ - سرنوشت: - پس از حمله اعراب، بسیاری از آنها ذوب یا غارت شدند. - برخی آثار در موزه‌های روسیه و اروپا نگهداری می‌شوند.

- دوره: مختلف (از اشکانیان تا صفویه) - محتوای گنجینه: - نسخه‌های خطی نادر مانند کتابخانه جندی‌شاپور - متون علمی و فلسفی به زبان‌های پهلوی و عربی - سرنوشت: - بسیاری در حمله مغولان و تیموریان سوزانده شدند. - برخی نسخه‌ها به کتابخانه‌های اروپایی منتقل شدند.

- هویت ملی: بسیاری از این آثار نماد تمدن و هنر ایرانی بودند. - اطلاعات تاریخی: نوشته‌ها و نقوش روی آنها کلید درک گذشته ایران است. - ارزش مادی: برخی از این گنجینه‌ها امروز میلیاردها دلار ارزش دارند.

تلاش‌های بین‌المللی برای استرداد آثار تاریخی ادامه دارد، اما فرآیندی پیچیده و طولانی است. نمونه‌های موفق مانند بازگشت برخی الواح هخامنشی از آمریکا به ایران نشان می‌دهد که امید وجود دارد .