قارچ مورچه زامبی

قارچ Ophiocordyceps unilateralis که بهش می‌گن "قارچ زامبی"، یکی از عجیب‌ترین نمونه‌های دستکاری رفتاری در طبیعته. این قارچ واقعاً می‌تونه رفتار مورچه‌ها رو تغییر بده، بدون اینکه حتی وارد مغزشون بشه!

هاگ‌های قارچ روی زمین جنگل‌های گرمسیری پخش می‌شن. وقتی یه مورچه‌ی Camponotus از اونجا رد می‌شه، هاگ به بدنش می‌چسبه.

قارچ با آنزیم‌ها و فشار مکانیکی، از طریق پوست سخت مورچه وارد بدنش می‌شه. اما نکته‌ی عجیب اینه: به مغز نمی‌ره! فقط اطرافش رشد می‌کنه و با ترشح مواد شیمیایی، کنترل عضلات و رفتار مورچه رو به‌دست می‌گیره.

مورچه دیگه مثل قبل رفتار نمی‌کنه. از مسیرهای معمولش منحرف می‌شه، حرکاتش نامنظم می‌شن

و در نهایت به‌طور دقیق به ارتفاع حدود ۲۵ سانتی‌متر از سطح زمین می‌ره و خودش رو با فک‌هاش به رگبرگ یه برگ قفل می‌کنه. این حالت رو بهش می‌گن "گاز مرگ".

بعد از مرگ مورچه، قارچ از پشت سرش یه ساقه درمیاره که بهش می‌گن stroma. این ساقه پر از هاگ‌های جدید می‌شه و اون‌ها رو به اطراف پخش می‌کنه تا قربانی بعدی رو پیدا کنن.

چطور این کنترل اتفاق می‌افته؟ مطالعات ژنتیکی نشون دادن که قارچ ژن‌هایی رو فعال می‌کنه که روی نوروترنسمیترها (مثل سروتونین و دوپامین) تأثیر می‌ذارن.

این باعث می‌شه مورچه دچار توهم، لرزش، و رفتارهای غیرعادی بشه. حتی ژن‌هایی که در بیماری آلزایمر انسان هم دیده می‌شن، در مورچه‌های آلوده فعال می‌شن!

و عجیب‌تر این‌که: بقیه مورچه‌ها وقتی یکی از اعضا آلوده بشه، سریع می‌برنش بیرون از لانه و نابودش می‌کنن! یعنی حتی کلونی‌ها یه جور سیستم قرنطینه دارن!