چرا رنگ چشم انسان ها متفاوت است؟

در این پست می خواهیم درباره اینکه چرا چشم انسان ها باهم متفاوت است و یکرنگ نیست صحبت کنیم

علت رنگی‌بودن چشم چیست؟ علت رنگی‌بودن پوست، مو و چشم ما رنگدانه‌ای به‌نام ملانین است. ژنتیک عامل تعیین‌کننده مقدار ملانین در بدن هر شخص است. طیف رنگ چشم انسان بسیار گسترده و رنگ چشم هر شخص کاملا منحصربه‌فرد است. البته بعضی از دوقلو‌های همسان رنگ چشم بسیار مشابهی دارند. میزان ملانین موجود در عنبیه هر فرد کاملا منحصربه‌فرد و مانند اثر انگشت است.

ملانین در کجای بدن تولید می‌شود؟ همان طور که گفتیم، رنگ چشم انسان بستگی به مقدار ملانین تولیدشده در بدن دارد. می‌دانید ملانین در کجا تولید می‌شود؟ ملانین توسط سلول‌های پوستی به‌نام ملانوسیت ساخته می‌شود. ملانوسیت‌ها در هر فرد مقادیر مختلفی رنگدانه تولید می‌کنند و افرادی که سلول‌های پوستشان ملانین زیادی تولید نمی‌کنند، چشمان روشن‌تری دارند. هرچه میزان ملانین تولیدشده بیشتر باشد، رنگ چشمان شخص نیز تیره‌تر خواهد بود.

کدام قسمت چشم رنگی است؟ در واقع منظور از رنگ چشم رنگ عنبیه است. عنبیه قسمت رنگی چشم است که مردمک را در بر گرفته. مردمک نیز سوراخ کوچکی در مرکز چشم است که مشکی‌رنگ دیده می‌شود و با توجه به میزان نور دریافتی از محیط کوچک یا بزرگ می‌شود. عنبیه ۲ لایه دارد: لایه جلویی (استروما) و لایه پشتی. انواع رنگ چشم انسان نیز حاصل از مقدار ملانین موجود در لایه جلویی است. تقریبا همه افراد (حتی اشخاصی که رنگ چشمانشان آبی یا سبز است) لایه پشتی عنبیه‌شان قهوه‌ای است.

رایج‌ترین رنگ چشم کدام است؟ تقریبا ۱۰هزار سال پیش تمام مردم جهان چشمانی قهوه‌ای داشتند. دانشمندان معتقدند جهشی ژنتیکی باعث شد بدن اولین فرد چشم‌آبی ملانین کمتری تولید کند. امروزه تعداد انسان‌های چشم‌رنگی بسیار افزایش پیدا کرده است و تقریبا نیمی از مردم جهان چشمان قهوه‌ای دارند. طیف رنگ چشم انسان از آبی بسیار روشن تا قهوه‌ای تیره را در بر می‌گیرد. برخی از چشم‌ها نیز لکه‌هایی با رنگ تیره یا روشن دارند. رنگ چشم قهوه‌ای رایج‌ترین رنگ چشم در جهان است. جالب این است که رنگ چشم مشکی واقعا وجود ندارد و قهوه‌ای بسیار تیره با مشکی اشتباه گرفته می‌شود.

آیا ممکن است رنگ چشم در طول زمان تغییر کند؟ رنگ چشم انسان معمولا در طول زندگی ثابت است، اما بعضی اختلالات ممکن است باعث صدمه‌دیدن چشم و تغییر رنگ آن شوند. گاهی اوقات ممکن است شرایط محیطی باعث شود که فکر کنید رنگ چشمانتان تغییر کرده است در حالی که واقعا این‌طور نیست. مثلا زمانی که پیراهن آبی می‌پوشید ممکن است رنگ آبی چشمانتان تیره‌تر به‌ نظر برسد. دلیل تغییر رنگ چشمان در این موارد فقط انعکاس نور توسط اجسام اطراف شماست.

آیا انسان می‌تواند چشمانی با دو رنگ متفاوت داشته باشد؟ وضعیتی به‌نام هتروکرومیا باعث می‌شود عنبیه دو چشم رنگ‌هایی متفاوت داشته باشند. مثلا ممکن است چشم سمت راست آبی باشد و چشم سمت چپ سبز. در موارد بسیار نادر حتی ممکن است یک چشم ۲ رنگ داشته باشد؛ در این موارد عنبیه به ۲ قسمت تقسیم می‌شود و هر قسمت یک رنگ دارد. هتروکرومیا به‌علت تغییر ژن رخ می‌دهد و این اتفاق معمولا هیچ نشانه و خطری ندارد و در اکثر موارد قبل از تولد اتفاق افتاده است. در موارد بسیار نادر ممکن است آسیب یا بیماری باعث هتروکرومیا شود، مانند وجود تومور در چشم