سواره خبر از حال پیاده ندارد؟

ضرب‌المثل «سواره از حال پیاده خبر ندارد و سیر از گرسنه…» یکی از مشهورترین ضرب‌المثل‌های فارسی در راستای همدلی و درک دیگران است. این مثل که از حکایتی جالب برگرفته شده است، اشاره به اهمیت این امر دارد که در همه حال قبل از قضاوت دیگران باید خود را جای دیگری گذاشت. در این پست به بررسی معنی این ضرب‌المثل اخلاقی می‌پردازیم و همچنین ریشه و کاربردهای آن در زندگی روزمره را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با ادامه این مطلب همراه ما باشید.✍🏻

📚: در فرهنگ ایرانی، بر کمک به دیگران و درک شرایط افرادی که در وضعیت ناگواری به سر می‌برند بسیار تأکید می‌شود. همچنین شماتت و سرکوفت دیگران همواره مورد مذمت قرار گرفته است. توصیه می‌شود که افراد به هر نحوی از پیش‌داوری دوری کنند. در این ضرب المثل نیز تاکید بر این نکته است که گاهی ممکن است، یک موضوع در ظاهر به نحوی به چشم آید که حقیقت به آن سادگی که تصور می‌شود نباشد. در واقع هرچیزی ممکن است جنبه‌های پنهان بسیاری داشته باشد که در نگاه اول دیده نشود.

📚: استفاده از دو کلمه «سواره» و «سیر»، در این ضرب‌المثل کنایه‌ای از افراد بی‌خبر نسبت به حال دیگران، ثروتمندان و افراد مرفه است. افرادی که در جامعه معمولاً از بالا به پایین به افراد دیگر نگاه می‌کنند و تصور می‌کنند همه مانند آنها می‌توانند به هرچیزی که بخواهند دست پیدا کنند. این افراد که معمولاً در یک موقعیت خاص و منحصر به فرد زندگی می‌کنند، نسبت به حال سایرین آگاهی ندارند و آنها را قضاوت می‌کنند یا توقعات بی‌جا دارند. هدف این ضرب‌المثل تلنگر زدن به کسانی است که نسبت به دنیای اطراف خود توجهی نشان نمی‌دهند و در خوشی‌های زندگی غرق شده‌اند. برخی افراد در یک حباب شیشه‌ای زندگی می‌کنند و درکی از پیچیدگی‌ها و ناملایمات زندگی ندارند. از این رو گمان می‌کنند که در دنیا هیچ مشکلی وجود ندارد و فقیران باید شرایط خود را تحمل کنند. یا اگر کسی با مشکلی مواجه شد حتما کاستی از خود او بوده است.در مقابل این افراد، کسانی هم هستند که با عبور از سختی‌ها و مشکلات به موفقیت رسیده‌اند و به خوبی حال آنهایی را درک می‌کنند که در شرایط مشابه قرار دارند. این افراد معمولاً نیکوکار و خَیِر نیز هستند. چرا که می توانند از دریچه چشم دیگران نیز به مسائل و موضوعات نگاه کرده و با درکی عمیق شرایط دیگران را مورد توجه قرار دهند.✍🏻

✍🏻کاربرد ضرب‌المثل سواره از پیاده خبر ندارد، سیر از گرسنه : این ضرب‌المثل به شماتت افراد مرفه و بی‌دردی می‌پردازد که بدون آنکه فهمی از شرایط دیگران داشته باشند، آنها را به صبوری، تحمل مشکلات و عمل گرایی دعوت می‌کنند. گاهی این افراد به تمسخر دیگران می‌پردازند یا شرایط را به گونه‌ای پیش می‌برند که همه مشکلات را تقصیر خود افراد بیاندازند. پیام این ضرب‌المثل این است که قبل از قضاوت کردن دیگران، باید خود را جای آنها گذاشت و با کفش آنها قدم زد. تنها از این طریق می‌توان چالش‌ها و مشکلات مردم را درک کرد. افراد محروم یا آسیب‌دیده‌ای که در شرایط بدی به سر می‌برند، معمولاً به دلیل بی‌توجهی و خودخواهی ثروتمندان مشکلات مضاعفی را تجربه می‌کنند. زیرا این افراد علاوه بر مشکلات زندگی خود باید قضاوت‌های دیگران را نیز تحمل کنند📌

📔داستان ضرب‌المثل سواره از حال پیاده خبر ندارد، سیر از گرسنه: این ضرب‌المثل برگرفته از حکایتی کهن است. در زمان‌های دور که مردم از حیوانات اهلی مانند شتر و اسب برای سفر و طی کردن مسیرهای سخت استفاده می‌کردند، تاجری قصد سفر به دیار دیگری کرد. او آذوقه و آب اندکی را با خود برداشت و با سوار شدن بر شترش به دل مسیر زد تا برای تجارت به شهر دیگری سفر کند. تاجر به دلیل دشوار بودن مسیر، راه خود را گم کرد و هرچه در دل بیابان پیش می‌رفت، از مقصد خود دورتر می‌شد. تا جایی که متوجه شد که در شنزارها گم شده است. در همین زمان کم کم آب و غذای اندک مرد تمام شد و احساس نگرانی کرد. در همین زمان مرد دیگری که قصد سفر به همان شهر را داشت، همزمان با تاجر به راه افتاده بود؛ اما با این تفاوت که این مرد با خود آب و غذای بیشتری در خورجین برداشته بود. مرد دوم برخلاف تاجر که سوار بر شتر بود، پیاده راه افتاد بود. اما از بد ماجرا مرد دوم نیز هنگام رسیدن به بیابان گم شده و حیران و سرگردان در دل شنزارها پیش می‌رفت. هر دو مرد به طور اتفاقی یکدیگر را درون بیابان پیدا کردند و به هم نزدیک شدند. تاجر که سوار بر شتر بود خود را به مرد پیاده رساند و بعد از سلام گفت که راه خود را در بیابان گم کرده است و غذایی برای خوردن ندارد. سپس از مرد پیاده درخواست آب و غذا کرد. مرد پیاده نگاهی به شتر تاجر انداخت و گفت آذوقه من فقط کفاف خودم را می‌دهد. اگر نگرانی شترت را بفروش و برای خودت آب و غذا بخر. تاجر که تعجب کرده بود با عصبانیت گفت: چگونه می‌توانم در این شنزار لم یزرع شترم را بفروشم؟ سپس بدون هیچ حرف دیگری مسیر را ادامه دادند. پس از اینکه کمی مسیر را طی کردند، مرد پیاده که حسابی خسته شده بود رو به مرد سواره کرد و گفت مرا هم سوار شترت کن. تاجر نگاهی به او انداخت و گفت: خورجین آب و غذایت را بفروش و برای خود شتری تهیه کن. این بار مرد پیاده نیز رو به تاجر کرد و گفت در این بیابان چگونه می‌توانم خورجین خود را بفروشم؟ مرد پیاده و سواره هرچه پیش می‌رفتند، دچار ضعف جسمانی بیشتری می‌شدند؛ تا اینکه تاجر از گرسنگی بیهوش شد و از روی شتر پایین افتاد و مرد پیاده نیز به دلیل خستگی از حال رفت. در این حین شتر خورجین مرد را برداشت و به سمت شهر راه افتاد. پس از اینکه شتر به شهر رسید، مردم دریافتند که این خورجین و شتر حتما متعلق به مسافری است که از پا افتاده و در راه مانده است. از این رو مردم برای پیدا کردن صاحب شتر و خورجین به سمت بیابان شتافتند و دو مرد را که بیهوش شده بودند پیدا کردند. زمانی که دو مرد به هوش آمدند داستان خود را تعریف کردند. قصه مواجهه دو مرد بی‌خبر از حال هم، در میان مردم پیچید و پس از آن ضرب‌المثل «سواره خبر از پیاده ندارد و سیر از گرسنه» بین مردم رواج پیدا کرد.📺

📝 کلام پایانی: ضرب‌المثل «سواره از پیاده خبر ندارد و سیر از گرسنه»، بیانگر این امر است که همه افراد تا زمانی که در یک موقعیت خاص قرار نگیرند، نمی‌توانند کسانی را که قبلاً در آن موقعیت بوده‌اند درک کنند. از این رو باید همواره نسبت به قضاوت‌های خود هوشیار باشیم و با همدلی بیشتر نسبت به شرایط افرادی که از ما تفاوت دارند، آگاهی پیدا کنیم. 💡