ستاره های زامبی

ما ستاره های بسیاری رو در آسمان میبینیم اما آیا تا به حال اسم ستاره زامبی به گوشتان خورده است؟ این یک پدیده واقعی است که یک‌ستاره بعد از مرگ دوباره فعال می‌شود برای آشنایی بیشتر با ستاره زامبی توی این پست با من همراه باشین

ستاره‌های زامبی اصطلاحی برای ستارگانی است که بعد از یک انفجار ابرنواختری (سوپرنوا) همچنان به نوعی "زنده" باقی می‌مانند. این پدیده نادر معمولاً در ابرنواخترهای نوع Iax رخ می‌دهد که نسخه‌ای ضعیف‌تر از ابرنواخترهای نوع Ia هستند. برخلاف ابرنواخترهای معمولی که ستاره را به‌طور کامل نابود می‌کنند، در این نوع انفجار بخش‌هایی از ستاره به جا می‌ماند.

اصطلاح "زامبی" به این دلیل استفاده می‌شود که این ستاره‌ها پس از یک رویداد که معمولاً منجر به نابودی کامل ستاره می‌شود (ابرنواختر)، هنوز تا حدی زنده می‌مانند. برخلاف ابرنواخترهای معمولی که ستاره را به کلی نابود می‌کنند، در برخی از موارد انفجار به‌طور ناقص رخ داده و بخشی از ستاره به جا می‌ماند، اما این بخش دیگر همان ستاره قبلی نیست؛ بلکه یک جسم ستاره‌ای تغییر شکل یافته است.

طبق تصویر این پدیده معمولاً در سیستم‌های دوتایی اتفاق می‌افتد، جایی که یک کوتوله سفید ( آخرین مرحله زندگی ستاره ) ماده را از یک ستاره همدم خود جذب می‌کند. وقتی جرم کوتوله سفید از حدود 1/4 برابر جرم خورشید عبور کند، یک انفجار هسته‌ای رخ می‌دهد. اما در ابرنواخترهای نوع Iax، انفجار آن‌قدر قوی نیست که کل ستاره را از بین ببرد.بخشی از ستاره به جا می‌ماند، که معمولاً دارای سرعت بالا و ترکیب غیرعادی است. این ستاره ممکن است بعداً به شکل یک کوتوله سفید آسیب‌دیده، یک ستاره نوترونی، یا یک جرم عجیب دیگر درآید.

چند ویژگی خاص از ستاره های زامبی : ۱- پس از انفجار، بخش بزرگی از جرم کوتوله سفید از بین می‌رود، بنابراین جرم باقی‌مانده کمتر از یک کوتوله سفید عادی است ۲- بسته به میزان انفجار، برخی از این ستاره‌ها دمای بالایی دارند و برخی دیگر بسیار سرد شده‌اند ۳- چون انفجار کامل نبوده، این ستاره‌ها معمولاً کم‌نورتر از یک ستاره عادی با جرم مشابه هستند

همونطور که توی تصویر میبینید یکی از مشهورترین مثال‌ها SN 2012Z است که تلسکوپ فضایی هابل شواهدی از بقایای یک کوتوله سفید زامبی در آن یافت. این ابرنواختر در کهکشان NGC 1309 رخ داده و داده‌های آن نشان دادند که بخشی از ستاره منفجرشده همچنان باقی مانده است و به عنوان یک ستاره زامبی به زندگی خود ادامه داد.این اولین مدرک مستند برای وجود ستاره‌هایی بود که از ابرنواختر نوع Iax جان سالم به در برده‌اند.

اما آینده ستاره های زامبی چیست؟ باید بگم آنها مسیر های مختلفی را در پیش دارند؛ برخی ممکن است در نهایت مانند کوتوله‌های سفید غیرعادی به زندگی خود ادامه دهند ، برخی دیگر می‌توانند تبدیل به ستاره‌های نوترونی سبک‌وزن شوند و برخی اگر باقی‌مانده جرم کافی نداشته باشد، ممکن است طی میلیون‌ها سال به تدریج خنک شده و تبدیل به یک جسم کم‌نور و سرد شود.

برخی از بقایای ستاره‌های زامبی که از ابرنواختر نوع Iax جان سالم به در برده‌اند، ممکن است دوباره جرم جمع کنند و یک انفجار دیگر را تجربه کنند. این یعنی ممکنه یک کوتوله سفید چندین بار منفجر شود اما کاملاً از بین نرود! این وسط سوال پیش می آید که ممکن است خورشید یک ستاره زامبی باشد یا به یک ستاره زامبی تبدیل شود؟ جواب سوال نه است خورشید ما جرم کافی برای تبدیل شدن به یک کوتوله سفید زامبی را ندارد. وقتی خورشید سوختش را تمام کند، به یک کوتوله سفید معمولی تبدیل می‌شود، بدون هیچ انفجار ابرنواختری.