ایلان ماسک کیست؟

ایلان ریوْ ماسک (به انگلیسی: Elon Reeve Musk؛ زادهٔ ۲۸ ژوئن ۱۹۷۱) یک سرمایه‌گذار و صاحب کسب‌وکار است که بابت نقش کلیدی‌اش در شرکت صنایع هوافضایی اسپیس‌اکس و شرکت خودروسازی تسلا شناخته شده است. دیگر مشاغل او شامل مالکیت اکس کورپ (شرکت سرپرست بستر رسانه‌های اجتماعی اکس (توییتر سابق)) و نقشش در پایه‌گذاری شرکت بورینگ، ایکس‌ای‌آی، نیورالینک و اوپن‌ای‌آی می‌شود. ماسک یکی از ثروتمندترین افراد جهان است؛ فوربز تا ژانویه ۲۰۲۵، دارایی خالص او را ۴۲۱ میلیارد دلار آمریکا برآورد کرد

ماسک در پرتوریا به دنیا آمد. او مدت کوتاهی در دانشگاه پرتوریا به تحصیل پرداخت و در ۱۸ سالگی به کانادا رفت که از طریق مادر کانادایی‌تبارش تابعیت این کشور را به دست آورد.[۷] دو سال بعد به دانشگاه پنسیلوانیا رفت و در آن‌جا کارشناسی اقتصاد و کارشناسی فیزیک خود را گرفت. او سپس در سال ۱۹۹۵ برای تحصیل در دانشگاه استنفورد به کالیفرنیا نقل مکان کرد اما بعد از دو روز ترک تحصیل کرد و به‌همراه برادرش کیمبال، شرکت نرم‌افزاری راهنمای سفر آنلاین زیپ۲ را تأسیس کرد. این شرکت نوپا در سال ۱۹۹۹ به‌مبلغ ۳۰۷ میلیون دلار توسط کامپک خریداری شد و با ۱۲ میلیون دلاری که به‌دست‌آورد، ماسک همان سال مشترکاً بانکداری مستقیم X.com را تأسیس کرد که در سال ۲۰۰۰ با کنفینیتی ادغام شد و باعث تشکیل پی‌پل شد. ای‌بی در سال ۲۰۰۲ پی‌پل را به‌مبلغ ۱٫۵ میلیارد دلار خریداری کرد و همان سال، ماسک با ۱۰۰ میلیون دلار مبلغ به‌دست‌آمده، شرکت خدمات پرواز فضایی اسپیس‌اکس را تأسیس نمود.

ماسک در سال ۲۰۰۴ سرمایه‌گذار شرکت تولیدکنندهٔ وسایل نقلیه الکتریکی تسلا موتورز (اکنون شرکت تسلا) شد. سپس رئیس هیئت مدیره و طراح محصولات تسلا شد و در سال ۲۰۰۸ سمت مدیرعاملی را بر عهده گرفت. در سال ۲۰۰۶، او در بنیان شرکت خدمات انرژی خورشیدی سولارسیتی نقش داشت که بعداً توسط تسلا خریداری شد و به تسلا انرژی تبدیل شد. او در سال ۲۰۱۵ مؤسسهٔ تحقیقاتی ترویج هوش مصنوعی به‌نام اوپن‌ای‌آی را مشترکاً تأسیس کرد. ماسک سال بعد مشترکاً شرکت فناوری عصبی نیورالینک را با هدف توسعهٔ واسط مغز و رایانه و همچنین شرکت احداث تونل بورینگ را بنیان نهاد. ماسک سامانه ترابری ریلی تندرو یعنی هایپرلوپ را مطرح کرده است. او در سال ۲۰۲۲، توییتر را به‌مبلغ ۴۴ میلیارد دلار خریداری کرد. توییتر در شرکت به‌تازگی تاسیس‌شدهٔ اکس کورپ ادغام و سال بعد این سرویس تحت نام اکس بازسازی برند شد. در ژانویهٔ ۲۰۲۳ نام او به دلیل تجربه «بزرگ‌ترین زیان و کاهش ثروت شخصی در تاریخ» به دلیل افت ارزش سهام تسلا درپی خرید توییتر در فهرست رکوردهای جهانی گینس ثبت شد.[۸] در مارس ۲۰۲۳ نیز شرکتی در زمینهٔ هوش مصنوعی به‌نام xAI تأسیس کرد.

مبحث‌های بحث‌برانگیز ماسک او را به شخصیتی تفرقه‌افکن تبدیل کرده است. او به‌دلیل اظهارات غیرعلمی و گمراه‌کننده، از جمله انتشار اطلاعات نادرست راجع به همه‌گیری کووید-۱۹ و ترویج تئوری توطئه مورد انتقاد قرار گرفته است. مالکیت وی در توییتر نیز به همین ترتیب بحث‌برانگیز بوده است؛ کنار گذاشتن تعداد زیادی از کارمندان این شرکت و افزایش سخنان نفرت آفرین و تغییرات در اعتبارسنجی کاربران در این پلتفرم مورد انتقاد قرار گرفت. در سال ۲۰۱۸، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) از او به‌دلیل انتشار توییت دروغین مبنی بر تأمین بودجه برای تصاحب خصوصی تسلا شکایت کرد. برای حل این پرونده، ماسک از ریاست تسلا کنار رفت و ۲۰ میلیون دلار جریمه پرداخت کرد.

ایلان ریو ماسک در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۷۱ در پرتوریا، آفریقای جنوبی زاده شد.[۹][۱۰] او فرزند ارشد یک خانوادهٔ ۵ نفره بود. پدر او، اِرول ماسک زاده آفریقای جنوبی و بزرگ شدهٔ انگلیس، مهندس و مادر کانادایی انگلیسی او به نام مِی ماسک متخصص رژیم غذایی و مدل بود. او یک برادر کوچکتر به نام کیمبال ماسک (زاده ۱۹۷۲) و یک خواهر کوچکتر به نام توسکا ماسک (زاده ۱۹۷۴) دارد. ایلان ماسک دوران کودکی خود را در آفریقای جنوبی سپری کرد. ماسک ۱۰ ساله بود که پدر و مادر او از یکدیگر جدا شدند و ایلان اغلب اوقات را با پدرش در آفریقای جنوبی زندگی می‌کرد.

ماسک در سال ۱۹۹۵ به همراه برادرش کیمبال ماسک، شرکت نرم‌افزاری زیپ۲ را تأسیس کرد. شرکت یک نرم‌افزار «راهنمای سفر» برخط برای صنعت انتشارات روزنامه را توسعه و به بازار ارائه داد.[۱۳] ماسک قراردادهایی با نیویورک تایمز و شیکاگو تریبون[۱۴][۱۵] بست و اعضای هیئت مدیره را برای ادغام با شرکتی به نام سیتی‌سرچ[۱۶] منصرف کرد. کامپک زیپ۲ را با قیمت ۳۰۷ میلیون دلار به وسیله سهام در سال ۱۹۹۹ تصاحب کرد.[۱۷] ۷٪ یا ۲۲ میلیون دلار از فروش به ماسک رسید.[۱۴]