جعبه سیاه در هواپیما چیست؟

جعبهٔ سیاه، پروازنگار یا ضبط‌کننده اطلاعات پرواز در هواپیما (و همچنین در کشتی، بالگرد و فضاپیما‌های سرنشین دار) (به انگلیسی: Flight recorder) ابزاری است که در طول پرواز جهت ذخیره پارامترهای خاصی به کار می‌رود.

با بروز هر سانحه‌ای برای یک هواپیما پرسش های بسیار زیادی در مورد علت سقوط هواپیما مطرح می‌شود. پاسخ به این سوالات به کمک دستگاه ثبت اطلاعات فنی پرواز (FDR) خلاصه (Flight Data Recorder) و دستگاه ثبت صداهای کابین و هواپیما (CVR) خلاصه (Cockpit voice recorder) که در مجموع جعبه سیاه نامیده می‌شود، انجام می‌گیرد. این سیستم‌ها که هر یک قیمتی حدوداً بین ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار دارند، جزئیات پرواز را در طول مسیر ضبط می‌کنند. سیستم جعبه سیاه علی‌رغم آنچه از نامش پیداست، دارای رنگ نارنجی آتشین است. داشتن چنین رنگ شاخصی به همراه نوار انعکاس دهنده متصل شده به بخش خارجی ضبط‌کننده بعد از وقوع سانحه در پیدا کردن جعبه سیاه به‌خصوص در هنگام سقوط هواپیما در آب، بسیار مؤثر است.

در بسیاری از سوانح هوایی، معمولاً اسکلت و بقیه اجزاء داخلی به میزان زیادی آسیب می‌بینند و تنها بخشی از هواپیما که سالم می‌ماند، واحدهای حافظه مقاوم در برابر سانحه است (CSMU)، که مربوط به دستگاه‌های FDR و CVR هواپیما است. دستگاه CSMU وسیلهٔ استوانه‌ای شکل بزرگی است که به دستگاه ضبط اطلاعات متصل شده‌است. این وسیله به گونه‌ای ساخته شده‌است که در برابر گرمای شدید، سقوط‌های سخت و فشارهای بالای چند تُن مقاوم است. در نمونه‌های قدیمی نوارهای مغناطیسی این بخش درون یک جعبه مستطیل شکل قرار می‌گرفت.

برادران رایت اولین کسانی بودند که از این سیستم‌ها استفاده کردند. آن‌ها از وسیله‌ای برای ضبط چگونگی چرخش پره‌های ملخ استفاده می‌کردند. اما استفاده گسترده از این‌گونه سیستم‌ها تا پیش از جنگ جهانی دوم آغاز نشد. این سیستم در واقع بیشتر اطلاعات مربوط به نحوه عملکرد هواپیما را ضبط می‌نمود. با این وجود استفاده از جعبه سیاه بعد حملات یازده سپتامبر بسیار جدی تر دنبال شد. در طی سقوط هواپیمای مسافربری mh370 بوئینگ۷۷۷ بر فراز اقیانوس هند که منجر به مرگ ۲۳۹ نفر شد.

این هواپیما متعلق به شرکت هواپیمایی مالزی بود که ظهور در ۸ مارس ۲۰۱۴ از کوالالامپور، پایتخت مالزی، با ۲۳۹ مسافر تبعهٔ ۱۴ کشور گوناگون عازم پکن بود اما به دلیل نامعلومی پس از تغییر مسیر تماس آن با رادار قطع و ناپدید شد.

عکس از جعبه سیاه هواپیماها .

عکس از جعبه سیاه هواپیماها .