تیکال، عجایب باستانی شگفت انگیز گواتمالا!

شهر باستانی تیکال در کشور گواتمالا قرار دارد و باستان‌شناسان تا به امروز نتوانسته‌اند برخی از اسراری را که در مورد این منطقه و مردمانش وجود داشته است، کشف کنند.

شهر باستانی مایایی تیکال با جنگل‌های انبوه پوشیده شده و قرن‌ها رمز و راز در پس آن نهفته است. تیکال یکی از بزرگ‌ترین مناطق فراموش‌شده دوران باستان در غرب است.همه ما همیشه در مورد ماچوپیچو چیزهایی شنیده‌ایم، اما مقیاس و نحوه نگهداری و محافظت از تیکال که در زمین‌های جنگل‌های گرمسیری شرق گواتمالا قرار دارد، شهرت ویرانه‌های اینکا در پرو را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. برخی از معابد بلند تیکال در بالای جنگل‌های متراکم سر برآورده‌اند و تا قرن ۱۹ میلادی بلندترین ساختمان‌های جهان جدید محسوب می‌شدند. اگر می‌خواهید بدانید زندگی در سال ۸۰۰ میلادی در میدان اصلی و شلوغ یک شهر مایایی چگونه بود، می‌توانید در تیکال به گذشته سفر کنید و این سفر در زمان، با انعکاس صداهای میمون‌های زوزه‌کش، میمون‌های عنکبوتی، طوطی‌ها و حدود ۲۸۵ نوع پرنده دیگر تکمیل می‌شود. محیط و فضای طبیعی منطقه شبیه ۱۳۰۰ سال پیش است؛ زمانی که به دلایلی که هنوز مشخص نیست و به شکل رمز و راز باقی مانده است، ساکنان تیکال در اواخر قرن ۱۰ میلادی، ناپدید شدند.

تیکال چه بود و چه شد؟ تیکال زمانی یکی از کلانشهرهای مهم تمدن قوم مایا و یکی از بزرگ‌ترین تمدن‌های دنیا بود. اینجا در طبیعت وحشی پارک ملی تیکال و ۲۰۰ مایلی شمال شهر گواتمالا در جنوب شبه جزیره یوکاتان (Yucatan Peninsula) قرار دارد و در اوایل قرن ۶۰۰ قبل از میلاد مسیح شکل گرفته است. اکثر ساختمان‌های اصلی قابل رویتی که امروزه مشاهده می‌کنید، قدمت‌شان به روزهای اوج تیکال، یعنی سال‌های ۵۵۰ تا ۹۰۰ میلادی بازمی‌گردد. تیکال در سال ۸۰۰ میلادی، با جمعیتی بین ۱۰ هزار تا ۹۰ هزار نفر، بزرگ‌تر از لندن بود. باستان‌شناسان ۳ هزار سازه را به همراه بیش از ۲۰۰ مجسمه سنگی و محراب در منطقه‌ای به مساحت ۶ مایل مربع کشف کرده‌اند. برخلاف سایر مکان‌های باستانی (که معمولا روی تپه‌های پوشیده از چمن قرار دارند یا اینکه مجسمه‌های سنگی آن تخریب شده و ارتفاعش به ندرت از قد انسان‌ها بلندتر است)، در تیکال اکثر سازه‌ها در همان اندازه‌ و مقیاسی هستند که هزاران سال قبل بوده‌اند. این امر به‌ویژه در مورد میدان بزرگ (Great Plaza - جایی که مراسم‌ها و تشریفات تیکال آنجا برگزار می‌شد) صدق می‌کند؛ جایی که به نظر می‌رسد توسط فرعون متمردی ساخته شده است.

گنجینه‌های تیکال معابد شیبدار و هرمی شکلی که سر به فلک کشیده‌اند، در اطراف میدان اصلی (در زمینی به مساحت ۱۰ هکتار) قرار دارد و بسیار با ارزش هستند و سنگفرش شده‌اند. این میدان در طول قرن‌ها به غیر از رویدادهای ورزشی، صحنه مراسم‌های مذهبی حماسی و به‌خصوص نمایش‌های شورانگیز بود. در تیکال چندین زمین توپ‌بازی قرار دارد که یکی از آن‌ها در میدان اصلی واقع شده است، جایی که ورزشکاران دوران باستان سعی داشتند تا بدون استفاده از دست خود، توپ‌های لاستیک‌مانند را در حد توان در هوا نگه دارند. مشخص نیست که چگونه این کار انجام می‌شد و امتیازات بر چه اساسی به دست می‌آمد، اما مطمئنا انگیزه‌ای برای پیروزی وجود داشت. کارشناسان می‌گویند که مجازات شکست برای رهبر تیم بازنده، مرگ بود. عده دیگری فکر می‌کنند که این برنده‌ها بودند که می‌توانستند مرگ باشکوهی داشته باشند.

برای رسیدن به بالای تپه، یعنی جایی که یکی از معابد مرتفع قرار دارد، باید از ۱۷۰ پله بالا بروید. برای برگشت هم باید پاهای قوی‌ای داشته باشید. دومین معبد بلند هم حدود ۱۴۵ فوت بالاتر از میدان بزرگ قرار دارد. به‌علاوه این معبد توسط معابد دیگری در آکروپلیس مرکزی و آکروپلیس شمالی احاطه شده است. معبد ۴ با ۲۱۲ فوت ارتفاع، زمانی بلندترین ساختمان دوران پیشاکلمبی آمریکا محسوب می‌شد. شما می‌توانید به سقف این معبد بروید تا از آن بالا به‌خوبی به تماشای زیبایی مناظر طبیعی بنشینید. از بالای معابد در تیکال می‌توانید سقف‌های سفید معابد دیگر را ببینید که در میان جنگل‌های انبوه قرار دارند و در سراسر این تمدن پنهان، پراکنده شده‌اند.

اسرار مایایی به هر حال به هر دلیلی، مردم مایا مکانی را انتخاب کرده بودند که ده‌ها هزار نفر در آن سکونت داشتند، اما هیچ رود یا پهنه آبی خاصی نداشت. آن‌ها برای تامین ذخیره آبی مورد نیازشان، کاملا متکی به بارش‌های فصلی بودند که در آب‌انبارها و مخازن ذخیره می‌کردند. این یک تمدن پیشرفته بود که در آن مهندسی، ریاضی و نجوم به کار گرفته شده بود و خیلی‌ها آن را بهتر از تمدن همتایان اروپایی در قرن ۸ میلادی می‌دانند. ساکنان تیکال تقویمی با ۳۶۵ روز اختراع کرده بودند و چرخه قمری آن‌ها فقط ۷ دقیقه با محاسباتی که امروزه توسط بهترین ابزارها و سازه‌های مدرن تعیین شده است، تفاوت دارد. در حالی که هیچ کس نمی‌داند دقیقا چه اتفاقی برای مایایی‌های تیکال افتاد، برخی معتقد هستند که خشکسالی می‌تواند مقصر اصلی از بین رفتن این تمدن پررونق باشد؛ همان سرنوشتی که بر سر جوامع بومی آمریکا در جنوب غرب ایالات متحده آمریکا آمد. ساکنان تیکال که به بارش‌های فصلی متکی بودند، با افزایش جمعیت در برابر خشکسالی و انقراض نسل، آسیب‌پذیر می‌شدند

میراث تیکال: میراث تیکال در تاریخ قابل توجه آن به عنوان یک شهر بزرگ مایا، یک مرکز سیاسی و اقتصادی قدرتمند و مکانی که تمدن پیشرفته مایا را به نمایش می‌گذارد، نهفته است. این شهر به عنوان قلب دنیای باستانی مایا، به خاطر معابد چشمگیر، کتیبه‌های پیچیده هیروگلیف و زیرساخت‌های پیچیده، از جمله یک سیستم مدیریت آب پیشرفته، مشهور بوده است. زوال تیکال و در نهایت متروکه شدن آن در قرن نهم، اگرچه یک رویداد مهم بود، اما تأثیر ماندگار این شهر را بر درک ما از تمدن مایا و رابطه پیچیده آن با محیط زیست نیز برجسته می‌کند.