کرم کتاب؟

در این مطلب به کسانی که به خوره ی کتاب یا به اصطلاح کرم کتاب معروف هستن پرداخته ایم...

کرم کتاب از کجا آمده است؟ در معنای کرم کتاب یا خوره‌ی کتاب (bookworm) آمده است: «کسی که زمان زیادی از زندگیش را صرف کتاب‌ خواندن می‌کند یا کسی که به‌شکل غیرمعمول و حریصانه‌ای کتاب می‌خواند.» در ادامه‌ توضیح می‌دهد: «کرم کتاب واقعی کسی است که معمولاً ترجیح می‌دهد جمعه شب‌ها، به‌جای رفتن به مهمانی در مبل خانه‌شان لم دهد و کتاب بخواند. یک کرم کتاب، بیشتر از خودِ کتاب، از کتاب خواندن لذت می‌برد.»

اصطلاح کرم کتاب از قرن ۱۵ کاربرد پیدا کرد. در آن زمان، کتابخانه‌ها سیستمِ گرمایشی و کنترلِ هوا نداشتند و نمی‌توانستند هوای محیط اطرافشان را با شرایط نگهداری کتاب‌ها هماهنگ کنند. همین موضوع باعث شد که کتابخانه‌ها حشرات و آفت‌های مختلفی را به خود جذب کنند. برخی از این حشرات، کرم‌هایی بودند که می‌توانستند تمامِ عمرشان را داخلِ کتاب‌ها بمانند و با خوردنِ کاغذ و چسبِ صحافیِ آن‌ها روزگار بگذرانند.

کرم کتاب صفت خوبی است یا صفت بد؟ در ابتدا که این لغت باب شد، به‌عنوان صفتی مطلقاً منفی استفاده می‌شد. مخصوصاً در زبان انگلیسی بعضاً کاربرد ناسزا را هم داشت. اما در زبان و فرهنگ فارسی، می‌توان گفت به دلیلِ اینکه کتاب‌خواندن کمتر متداول است (آمار سرانه‌ی کم مطالعه و…) صفتِ مثبتی محسوب می‌شود. بنابراین بیشتر باید دید که در چه زبانی و در چه بستر فرهنگی‌ استفاده می‌شود. البته هنوز هم به دلیل وجود کلمه‌ی «کرم» تا حدودی این بارِ منفی را در خود دارد.

خوبی‌ها و بدی‌های زندگیِ یک کرم کتاب: 1:کمتر در اجتماع هستید اگر تفریحِ اصلی شما کتاب‌خواندن باشد، معمولاً دنیای معاشرت با شخصیت‌های داستان را بیشتر ترجیح می‌دهید. همین موضوع باعث می‌شود که کمتر در گروه‌های دوستی و اجتماعی قرار بگیرید. در تجربه‌های کرم‌های کتاب بسیار دیده شده که دوستانشان یا باقی مردم اصطلاحاتی را به کار می‌برند یا درباره‌ی موضوعی حرف می‌زنند که آن‌ها از آن بی‌اطلاع هستند. برای مثال، اصطلاحاتی که در برنامه‌ای تلویزیونی به کار برده شده یا مثلاً خبرِ به‌خصوصی که همه‌گیر شده است.

2:کمبود خواب کرم‌های کتاب معمولاً ساعت‌های زیادی را در شب بیدار می‌مانند و کتاب ورق می‌زنند. همین موضوع باعث می‌شود که از کارهای روز بعدشان عقب بمانند. البته این موضوع ممکن است برای همه‌ی کرم کتاب‌ها صادق نباشد و کسانی هم باشند که از صبح زود شروع به خواندن می‌کنند.

3:حرف مشترکِ کمتری خواهید داشت اگر زمانِ زیادی را در طول روز به کتاب خواندن اختصاص دهید، معمولاً می‌خواهید با اطرافیانتان بیشتر درباره‌ی همان کتاب‌ها صحبت کنید. کرم‌های کتاب در تجربه‌هایشان نوشته بودند که بسیار پیش می‌آید که نمی‌توانند حرفِ مشترکی با اطرافیان پیدا کنند. چون چیزی که فکرشان را درگیر کرده است، همان کتابی است که دیشب خوانده‌اند و این در حالی است که خیلی از آدم‌ها آن کتاب‌ها را نخوانده‌اند.

4:هزینه‌ی کرم کتاب بودن به دلیل بالا رفتن قیمتِ کاغذ، قیمت کتاب‌های چاپی بسیار زیاد شده است. اگر شما کرم کتاب باشید، هر ماه، باید بخشِ زیادی از پولتان را صرف خرید کتاب کنید. البته این مشکل، راه‌حل‌هایی هم دارد. کتاب‌های الکترونیکی معمولاً قیمتِ بسیار کمتری از نسخه‌های چاپی دارند و این مشکل را تا حدودِ زیادی حل کرده‌اند.

5:نگهداری از کتاب‌ها اگر کتاب‌هایی که تهیه می‌کنید، چاپی باشند، در نگهداری آن‌ها بسیار دچار مشکل خواهید شد. احتمالاً مجبور خواهید شد که تعدادی از کتاب‌ها را به انبار منتقل کنید یا زمانِ زیادی را برای دسته‌بندی و تمیزکردنِ آن‌ها اختصاص دهید. البته این مشکل هم با استفاده از کتاب‌های الکترونیکی تا حدِ خوبی قابل حل است.

نگهداری از کتاب‌ها داشتن دوستی که کرم کتاب باشد، می‌تواند خوبی‌ها و البته تبعاتِ زیادی با خود داشته باشد. احتمالاً می‌تواند منبعِ خوبی باشد برای آن که بخواهید برای خودتان کتاب انتخاب کنید. البته ممکن است حوصله‌تان از دستِ او سر برود چون زمانِ زیادی از با شما بودن را صرفِ کتاب‌خواندن می‌کند. یا ممکن است برای آمدن سرِ قرارها بهانه بیاورد چون مشغولِ خواندن کتابی جالب است. ممکن است با هم به سفری تفریحی رفته باشید و او سه چهار کتاب با خود آورده باشد تا در زمان‌های تفریحتان کتاب بخواند. همه‌ی این‌ها، ویژگی‌های یک کرم کتاب یا خوره‌ی کتاب است.