چرا شیر سر می رود؟

استفاده از روش صحیح جوشاندن شیر محلی قبل از مصرف یک عملیات ضروری است که به دلایل متعددی انجام می‌شود. اولا، جوشاندن شیر به کشتن باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های ممکن در آن کمک می‌کند. این باکتری‌ها ممکن است برای سلامتی ما آسیب‌زا باشند، بنابراین با جوشاندن شیر، باکتری‌ها کشته می‌شوند و شیر برای مصرف ایمن‌تر می‌شود. همچنین جوشاندن شیر باعث افزایش مدت زمان نگهداری آن می‌شود. با کشتن باکتری‌ها، فرایند فساد شیر به تأخیر می‌افتد و می‌توانیم شیر را برای مدت طولانی‌تری نگهداری کنیم. در ضمن جوشاندن شیر بهبود قابلیت هضم آن را نیز فراهم می‌کند. با این عمل، برخی از آنزیم‌ها و پروتئین‌ها حذف می‌شوند. این کار باعث بهبود هضم شیر در بدن خواهد شد. نهایت، جوشاندن شیر باعث حذف بو و طعم نامطبوع آن می‌شود. بعضی اوقات شیر ممکن است بوی ناخوشایندی داشته باشد، اما با جوشاندن آن، این بو و طعم غیر مطبوع از بین می‌رود و شیر خوشمزه‌تر و قابل قبول‌تر می‌شود.

اگر می‌خواهید بدانید چرا شیر سر می رود، باید توجه داشته باشید که مدت زمان لازم برای جوشاندن شیر بین 5 تا 15 دقیقه است. البته این بازه زمانی بسته به مقدار شیر و ظرفی که برای این کار استفاده می‌کنید، متغیر است. اما یک لیتر شیر در یک ظرف با ضخامت معمولی به همین بازه زمانی نیاز دارد. همچنین دمای مناسب جوشاندن شیر باید حداقل 70 درجه سانتیگراد (160 درجه فارنهایت) باشد. این دما به اندازه کافی بالاست تا باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها را بکشد و باعث سوختن و با تغییر طعم و مواد مغذی شیر نشود؛ بنابراین، دمای مناسب جوشاندن شیر بین 70 تا 85 درجه سانتیگراد (160 تا 185 درجه فارنهایت) است. این محدوده دما به طور کلی به عنوان دمای ایمن و مناسب برای جوشاندن شیر در نظر گرفته می‌شود. در هر صورت، مهم است که دما را در این محدوده تنظیم کرده و به مدت کافی شیر را در دمای جوش نگه دارید تا اطمینان حاصل شود که باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها کشته شده‌اند.

با توجه به مواد گفته شده، اگر به بازه زمانی مورد نیاز و مقدار حرارت‌دهی اصولی توجه نداشته باشید، شیر سر می‌رود. البته این مسئله یک دلیل علمی هم دارد. شیر، حاوی 83 درصد آب، 5 درصد پروتئین، 5 درصد شکر و 7 درصد چربی است. هنگام جوشاندن شیر، چربی سبک‌تر از آب است و به صورت یک لایه کرمی در بالای ظرف شناور می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که آب موجود در شیر به سختی بخار شود. در واقع بخار آب به شکل حباب‌های ریز در زیر چربی محبوس می‌شود.

همان‌طور که شیر روی حرارت به جوش می‌آید، آبی که به دمای 100 درجه سانتیگراد می‌رسد، بخار آب بیشتری تولید می‌کند و در نتیجه حباب‌های بیشتری تشکیل می‌دهد. با این وصف چرا شیر سر می­رود؟ چون این حباب‌ها باعث انبساط می‌شوند و لایه‌ای از چربی را بلند می‌کنند و در نهایت ممکن است سرریز شوند. در مقابل چنین اتفاقی برای آب جوش رخ نمی‌دهد، زیرا حباب‌های بخار آب با رسیدن به سطح می‌توانند به اصطلاح نفس بکشند یا راهی به بیرون پیدا کنند؛ بنابراین، آب جوش سرریز نمی‌شود و در قابلمه باقی می‌ماند. این فرآیند جوشاندن شیر با تشکیل حباب‌های بخار و لایه چربی، نشان می‌دهد که توجه به دمای مناسب جوشاندن شیر برای تکمیل این فرایند، مهم و ضروری است. همچنین نباید بازه زمانی جوشاندن شیر را بیش از اندازه در نظر بگیرید.

در نتیجه، دلیل سرریزی شیر هنگام جوشاندن به تشکیل حباب بخار در زیر لایه چربی و انبساط آنها مربوط است. این مسئله می‌تواند باعث اتلاف مواد غذایی، آلودگی محیط و ایجاد بوی سوختگی و ناخوشایند در فرآیند جوشاندن شیر شود. پس مهم است به اینکه چرا شیر سر می رود توجه کنیم تا از راهکارهای گفته شده بهره ببریم. استفاده از این روش‌ها به شما امکان می‌دهد شیر را به طور مطمئن و بهینه جوشانده و از اتلاف مواد غذایی جلوگیری کنید.