دنباله دار ۳I/ATLAS؟

دنباله‌دار ۳I/ATLAS، یکی از نادرترین اجرام میان‌ستاره‌ای که تاکنون وارد منظومه خورشیدی ما شده، با نزدیک شدن به زمین در دسامبر ۲۰۲۵، نه‌تنها روشن‌تر شده بلکه با هاله‌ای سبزرنگ در آسمان دیده می‌شود.

دنباله‌دار ۳I/ATLAS یک جرم میان‌ستاره‌ای است. این دنباله‌دار یکی از تنها سه جرم میان‌ستاره‌ای تأییدشده است که اخترشناسان تاکنون موفق به ثبت و رصد آن شده‌اند. این شی با سرعتی بسیار بالا (حدود ۲۰۰,۰۰۰ کیلومتر بر ساعت) از فضای میان‌ستاره‌ای عبور می‌کند و مسیر آن به‌گونه‌ای است که هرگز دوباره به مدار خورشید بازنخواهد گشت. یعنی فقط یک بار از کنار ما عبور می‌کند. تصاویر جدیدِ به‌دست‌آمده از این مهمان بیگانه در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۵ نشان می‌دهند که هاله ۳I/ATLAS اکنون سبزرنگ دیده می‌شود. این رنگ سبز به دلیل تابش مخصوص برخی گازها است که هنگام گرم‌شدن و خروج از هسته یخی دنباله‌دار تحت تابش نور خورشید، نور سبز ساطع می‌کنند.

این ویژگی زمانی ظاهر شد که دنباله‌دار از نزدیک‌ترین نقطه خود به خورشید عبور کرد و یخ‌های آن شروع به تبخیر کردند. تبدیل مستقیم یخ به گاز، ذرات گرد و غبار و گاز را به فضای اطراف هسته می‌فرستد که نور خورشید را پراکنده می‌کنند و باعث درخشندگی و رنگ خاص هاله می‌شود. اکنون این جرم میان ستاره‌ای در مرکز توجه اخترشناسان و مراکز فضایی سراسر جهان است. چندین ماموریت به شکل همزمان در حال رصد این دنباله‌دار هستند. تلسکوپ فضایی هابل تصاویر با وضوح بالا از هسته و هاله اطراف ۳I/ATLAS گرفته است.

دنباله‌دارها وقتی به خورشید نزدیک می‌شوند، یخ و گازهای منجمد داخلشان به دلیل گرمای خورشید تبخیر شده و به‌صورت هاله درخشان و دم ظاهر می‌گردند. در مورد ۳I/ATLAS، این فرایند بسیار فعال‌تر از معمول بوده است.

علاوه بر درخشندگی، تغییر رنگ به سبز نشان می‌دهد که ترکیب گازی دنباله‌دار خاص است و ممکن است نسبت گازهای فرار مانند کربن دواتمی در آن بالا باشد. این یکی از راه‌هایی است که دانشمندان می‌توانند پیشینه شکل‌گیری این جرم میان‌ستاره‌ای را بررسی کنند. ۳I/ATLAS در ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵ به نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین چیزی حدود ۲۷۰ میلیون کیلومتر می‌رسد. گرچه این فاصله بسیار دور است و هیچ خطری برای زمین ایجاد نمی‌کند، اما فرصت منحصربه‌فردی برای رصدهای علمی فراهم می‌کند و به دانشمندان اجازه می‌دهد تا رفتار این جرم میان‌ستاره‌ای را با دقت بیشتری مطالعه کنند.