• نور و کرونوبیولوژی: تنظیم ریتم‌های زیستی انسان •

نور، فراتر از عاملی برای دیدن، یک سیگنال حیاتی است که ساعت درونی بدن (کرونومیتر) را تنظیم می‌کند. درک تعامل نور مصنوعی و طبیعی با سیستم‌های فیزیولوژیک برای بهینه‌سازی سلامت ضروری است. 《 در ادامه به ۷ جنبه کلیدی “تأثیرات محیطی نور بر رفتار انسان” می پردازیم . 》

۱.ملاتونین و تاریکی: تولید هورمون ملاتونین در غده‌ی کاجیال (پینه‌آل) مستقیماً توسط نور سرکوب می‌شود. نور آبی در شب، این ترشح را به تأخیر انداخته و چرخه‌ی خواب را مختل می‌کند.

۲.گیرنده‌های غیربصری (ipRGCs): شبکیه چشم شامل سلول‌های گیرنده‌ی فوتورسپتور حساس به نوری به نام سلول‌های گانگلیون شبکیه حساس به نوری درون‌زاد (Intrinsically Photosensitive Retinal Ganglion Cells) است که مستقیماً به هسته‌ی سوپراکیاسماتیک (SCN) مغز سیگنال می‌دهند و ریتم شبانه‌روزی را تنظیم می‌کنند.

۳.طیف رنگی و هوشیاری: طول موج‌های کوتاه‌تر (نور آبی/بنفش، ۴۶۰–۴۸۰ نانومتر) بیشترین تأثیر را بر فعال‌سازی ipRGCs و افزایش هوشیاری در طول روز دارند، در حالی که نور قرمز یا زرد تأثیر کمتری دارد.

۴.اهمیت سیرکادین (Circadian Rhythm): این ریتم حدود ۲۴ ساعته، نه تنها بر خواب و بیداری، بلکه بر تنظیم دمای بدن، تولید کورتیزول، و فرآیندهای متابولیک نیز تأثیر می‌گذارد.

۵.نوردهی در محیط کار (Workplace Lighting): طراحی سیستم‌های روشنایی متغیر (Human-Centric Lighting) که در طول روز طیف رنگی نور را تغییر می‌دهند، می‌تواند بهره‌وری و تمرکز را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

۶.فصل‌ها و خلق‌وخو (Mood Disorders): کمبود نور در فصول کم‌نورتر (مانند زمستان) می‌تواند منجر به اختلال عاطفی فصلی (SAD) شود؛ این اختلال با روشنایی درمانی (Light Therapy) با نور طیف کامل، قابل تعدیل است.

۷.آسیب‌های پتانسیل نور آبی: با وجود نقش مثبت آن در بیداری، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور آبی با شدت بالا، به‌ویژه از دستگاه‌های دیجیتال، می‌تواند در درازمدت به سلول‌های شبکیه آسیب برساند.