چرا مغز برخی خاطرات را فراموش می‌کند؟

گاهی اوقات، مغز ما برخی خاطرات را چنان عمیق و ژرف مدفون و پنهان می‌کند که دیگر نمی‌توانیم به آن‌ها دسترسی داشته باشیم. چرا مغز ما در اتاق برخی خاطرات را قفل می‌کند؟ این سؤال ذهن بسیاری از دانشمندان عصب‌شناسی و روانشناسان را درگیر کرده است. برخی از این خاطرات ممکن است مربوط به رویدادهای دردناک باشند، در حالی که برخی دیگر بدون دلیل مشخصی به نظر ناپدید شده‌اند.

قفل شدن خاطرات می‌تواند به دلیل مکانیسم‌های دفاعی مغز، تغییر در ساختارهای عصبی یا فراموشی طبیعی باشد. در برخی موارد، آسیب‌های روحی و جسمی باعث می‌شود که خاطرات خاصی به ناخودآگاه رانده شوند تا فرد از آسیب بیشتر محافظت شود.

اما این پدیده تنها به خاطرات تلخ محدود نیست و حتی جزئیات زندگی روزمره نیز ممکن است در لایه‌های پنهان ذهن محو شوند. دانشمندان با مطالعه عملکرد هیپوکامپ و قشر پیش‌پیشانی مغز، تلاش کرده‌اند که بفهمند چرا برخی خاطرات قابل بازیابی نیستند.

اما آیا این خاطرات برای همیشه از بین می‌روند یا راهی برای بازگرداندن آن‌ها وجود دارد؟

- مغز برای محافظت از خود، خاطرات دردناک را سرکوب می‌کند یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شود برخی خاطرات غیرقابل دسترس شوند، سرکوب روانی (Repression) است. این مکانیسم دفاعی که توسط زیگموند فروید مطرح شد، به مغز کمک می‌کند تا اطلاعاتی که بیش از حد استرس‌زا، آسیب‌زا یا خطرناک هستند را از آگاهی فرد دور نگه دارد. وقتی فردی تجربه‌ای دردناک مانند یک حادثه، سوگ یا تروما داشته باشد، مغز ممکن است به طور خودکار آن خاطرات را قفل کند تا فرد دچار استرس شدید نشود.

- فراموشی ناشی از تداخل اطلاعات جدید با خاطرات قدیمی گاهی مغز برخی خاطرات را قفل نمی‌کند، بلکه آن‌ها در اثر ورود اطلاعات جدید، محو می‌شوند. این پدیده که به عنوان تداخل حافظه (Memory Interference) شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که اطلاعات جدید جایگزین اطلاعات قدیمی شوند یا دسترسی به آن‌ها را دشوار کنند.

- فراموشی ناشی از تداخل اطلاعات جدید با خاطرات قدیمی گاهی مغز برخی خاطرات را قفل نمی‌کند، بلکه آن‌ها در اثر ورود اطلاعات جدید، محو می‌شوند. این پدیده که به عنوان تداخل حافظه (Memory Interference) شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که اطلاعات جدید جایگزین اطلاعات قدیمی شوند یا دسترسی به آن‌ها را دشوار کنند.

- فراموشی ناشی از تداخل اطلاعات جدید با خاطرات قدیمی گاهی مغز برخی خاطرات را قفل نمی‌کند، بلکه آن‌ها در اثر ورود اطلاعات جدید، محو می‌شوند. این پدیده که به عنوان تداخل حافظه (Memory Interference) شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که اطلاعات جدید جایگزین اطلاعات قدیمی شوند یا دسترسی به آن‌ها را دشوار کنند.

- تغییرات زیستی در مغز باعث غیرقابل دسترس شدن خاطرات می‌شوند با افزایش سن یا در اثر بیماری‌های عصبی، ساختارهای مغزی که در ذخیره و بازیابی خاطرات نقش دارند، تغییر می‌کنند. بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون، با آسیب زدن به نواحی هیپوکامپ و قشر پیش‌پیشانی، باعث از بین رفتن توانایی یادآوری برخی خاطرات می‌شوند.