مفاخر ایران در کشور های مختلف

درود! در این پست راجب افتخارات ایران عزیزمان در کشور های مختلف جهان آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید!

چهار طاقي دانشمنداني ايراني در وين، اتريش يکي از شناخته‌شده‌ترين آثار ايراني که در خارج از کشور به نمايش گذاشته شده است ساختمان‌مجسمه‌اي به شکل چهار طاقي است که در آن تنديس 4 تن از برجسته‌ترين‌ دانشمندان ايراني ساخته شده است. اين تنديس‌ها به دانشمندان ايراني که عبارتند از: عمر خيام، ابوريحان بيروني، محمد زکريا رازي و ابن‌سينا تعلق دارد و در سال 1388 از ايران به دفتر سازمان ملل متحدِ وين فرستاده شده است.

سرديس داريوش در برلين، آلمان ساختمان پست برلين در سال 1881 ساخته شد و در زمان خود به عنوان يکي از اصلي‌ترين ساختمان‌هاي دولتي آلمان شناخته مي‌شد. روزگاري در اين ساختمان، آلماني‌ها به وسيله 250 اسب و صدها پيک مشغول انجام خدمات پستي بودند. در اين ساختمان تاريخي که از سال 1995 به يک موزه گالري تبديل شد، 26 سرديس از اشخاص تاريخي که مستقيم يا غيرمستقيم در شکل‌گيري صنعت پست نقش‌ داشته‌ان، ديده مي‌شود. البته طي جنگ جهاني دوم، بيست و پنجمين سرديس اين ساختمان نابود شد و اثري از آن باقي نماند.

منشور کوروش در کاليفرنيا، آمريکا همزمان با جشن دويست و چهل و يکمين سالگرد استقلال آمريکا، از تنديس 2.2 ميليون دلاري منشور حقوق بشر کوروش در شهر لس‌آنجلسِ ايالت کاليفرنيا رونمايي شد. اين تنديس از سوي يک بنياد ايراني‌آمريکايي ساخته شده و هزينه ساخت آن توسط 1 ميليون و 150 هزار نفر جمع آوري شده است.

مجسمه و ميدان فردوسي در رم، ايتاليا بيش از نيم قرن پيش، در سال 1958 مجسمه ابوالقاسم فردوسي، ساخته استاد صديقي طي مراسمي در يکي از ميدان‌هاي رم نصب شد. اين هنرمند مجسمه‌ساز که زماني شاگرد کمال‌الملک بوده است، پيش از اين هم مجسمه‌ ميدان فردوسي تهران و مقبره‌ فردوسي را در شهر توس ساخته بود.

مجسمه خيام در اوکلاهاما آمريکا مجسمه فيلسوف، رياضي‌دان و شاعر ايراني، عمر خيام نيشابوري در تاريخ 11 فروردين 95 در دانشگاه ايالتي اوکلاهاما رونمايي شده و از اين تاريخ در اين دانشگاه قرار گرفته است. اين اقدام بي‌سابقه با حمايت دولتمردان ايراني در آمريکا انجام شده است.

يادبود حافظ در وايمار، آلمان در پارک گوته وايمار آلمان، يادبودي از حافظ و گوته، دو شاعر بزرگ تاريخ بنا شده است که سمبولي از گفت‌‌و‌گوي فرهنگ‌هاست. اين يادبود شامل دو کرسي مرمرين مي‌شود که تلويحي بر جايگاه گوته و حافظ است. همچنين بخشي از اشعار حافظ نيز به زبان فارسي در لوحه فلزي اين يادبود حکاکي شده است. اما مي‌دانيد ارتباط ميان اين دو اديب چيست؟ گوته به عنوان بزرگ‌ترين شاعر آلماني، در يکي از آثار فاخر خود به نام «ديوان غربي- شرقي» که به صورت نثر سروده شده، مکررا از حافظ نام برده است و با تمجيد، خود را مريد و تاثير پذيرفته از حافظ مي‌داند. گفتار گوته در اين ديوان، از ادبيات شرقي و ايراني الهام گرفته است.

تنديس ابن سينا در مادريد، اسپانيا در مراسمي کاردار موقت سفارت جمهوري اسلامي ايران در اسپانيا، معاون شوراي شهر تهران، رئيس سازمان زيبا سازي شهر تهران و رايزن فرهنگي سفارت کشورمان در اسپانيا از مجسمه ابن‌سينا، دانشمند بلند آوازه ايراني در دانشگاه آتونوماي مادريد رونمايي کردند.

ستون تخت جمشيد در بوئنوس آيرس، آرژانتين روابط ديپلماتيک ايران و کشورهاي آمريکاي لاتين قدمتي بالغ بر يک قرن دارد و يکي از اصلي‌ترين اين کشورها، آرژانتين است. در سال 1344 خورشيدي در منطقه پالرمو شهر بوئنوس سايرس، اثري به شکل ستون‌هاي تخت جمشيد که به دست ايرانيان ساخته شده بود قرار گرفت. از آن زمان تا کنون اين ميدان با نام «ميدان ايران» شناخته مي‌شود.

مجسمه خيام، آستراخان، روسيه عمر خيام نيشابوري فيلسوف، شاعر، رياضي‌دان و ستاره‌شناس ايراني بود که محبوبيت‌ او تنها به کشور مادري‌اش ختم نشد. يکي ديگر از کشورهايي که مردمانش علاقه بسياري به عمر خيام دارند، روسيه است. در روسيه هيچ شاعر فارسي زبان به اندازه عمر خيام محبوب نيست و نام او کاملا شناخته شده است. بعضي حدس مي‌زنند يکي از دلايل محبوبيت بيش از حد خيام ميان روس‌ها، علاوه بر درجات عالي آثار او، تاجيک‌هايي هستند که به دليل حضور پررنگ در روسيه و شوروي سابق، روس‌ها را با اين اديب نيشابوري آشنا کردند. تنديس خيام در شهر آستراخانِ روسيه در سال 95 رونمايي شد. اين مجسمه 4.5 متر ارتفاع و جنس آن از برونز است.

سرديس 4 شاعر ايراني در مسکو، روسيه علاوه بر خيام، سرديس ديگر شاعران ايراني همه در روستيه مي‌بينيم. در اواسط ارديبهشت سال 98 از سرديس رودکي، سعدي، فردوسي و حافظ در روسيه رونمايي شد. پيش از اين نيز در سال 78 مجمسه‌اي از فردوسي در کتابخانه ادبيات خارجي مسکو نصب شده بود.

از خيام تا کوروش، تاجيکستان در تاجيکستان ما تنها شاهد يک نماد و نام از ايران نخواهيم بود. تاجيکستان در قلمرو فرهنگي ايران قرار دارد بنابراين اين دو کشور، وجوه اشتراک بسياري با هم دارند که در اين مطلب تنها اشاره‌اي کوچک به فرهنگ نزديک دو کشور مي‌کنيم. به طور اجمالي، تاجيکستان کوروش را بنيانگذار کشور خود مي‌دانند و مثل ايرانيان از او تمجيد مي‌کنند. به غير از کوروش (پادشاه هخامنشي) که نام پارکي زيبا در شهر دوشنبه تاجيکستان است، تنديسي از او نيز در کنار آرش کمانگير در وروديه موزه ملي اين کشور ساخته شده است. پارک‌هاي رودکي و خيام از ديگر اماکني هستند که در شهر دوشنبه با نام مشاهير ايراني بنا شده‌ است.

مجسمه خيام در مادريد، اسپانيا علاوه بر مجسمه ابن‌سينا در مادريد اسپانيا، مجسمه خيام هم در اين شهر معروف اسپانيا مي‌بينيم. به نقل از همشهري، تنديس حکيم عمر خيام نيشابوري رياضيدان، فيلسوف و شاعر ايراني از سوي رايزني فرهنگي جمهور اسلامي ايران در اسپانيا در دانشگاه کمپلوتنسه مادريد نصب شد. اين اقدام در راستاي گسترش روابط فرهنگي، پس از برگزاري کنگره جهت بزرگداشت حکيم عمر خيام نيشابوري در دانشگاه کمپلوتنسه، صورت گرفت.

تنديس هخامنشي در سيدني، استراليا اين تنديس زيبا سال 1994 در پارک المپيک سيدني، يکي از اصلي‌ترين پارک‌هاي تفريحي ورزشي سيدني نصب شد. اين تنديس هخامنشي در فرسنگ‌ها دورتر از ايران، الهام گرفته‌ از سنگ‌ نگاره مرد بالدار پاسارگاد است. عده‌اي اين طرح را به کوروش منسوب مي‌کنند و آن را پادشاه عادل ذوالقرنين مي‌دانند. توضيحاتي که درباره کوروش روي اين تنديس نوشته شده به اين صورت است: «کوروش کبير پادشاه ايران. بنيانگذار امپراطوري پارس 550 سال پيش از ميلاد مسيح. خالق اولين و بزرگ‌ترين جامعه چند فرهنگي در تاريخ بشريت. [امپراطوري] که با احترام به کرامت انساني و نظامي که بر اساس عدالت عمومي استوار بود، حکم‌راني مي‌کرد. صادرکننده نخستين اعلاميه حقوق بشر در 538 سال پيش از ميلاد مسيح. آزاد کننده يهوديان و ديگر افراد از بند اسارت در بابل. واگذارکننده آزادي در دين، زبان و فرهنگ بر همه مردم. موسس نخستين نظام يکپارچه (فدرال) بر پايه خود مختاري تمامي ايالت‌ها.»

مجسمه خيام در بخارست، روماني به غير از اتريش، اسپانيا، روسيه، آمريکا و ساير کشورهايي که نام برديم، مجمسه عمر خيام نيشابوري را در بخارست، پايتخت روماني نيز مي‌توان مشاهده کرد. البته ساخت تنديس و بزرگداشت اين شخصيت تاثيرگذار، تنها به کشورهاي مختلف ختم نمي‌شود؛ چرا که در 8 سپتامبر 1980 سيارکي در منظومه شمسي کشف شد که به افتخار اين دانشمند ايراني، عمر خيام نامگذاري شد.

مجسمه ابن سينا آدانا، ترکيه (به عنوان شاعر ترک) تماشاي تنديس‌ بزرگان تاريخ ايران در کشورهاي خارجي مي‌تواند باعث غرور ملي شود، اما نه هميشه. متاسفانه طي دهه‌هاي اخير شاهد تغيير و تعين هويت دانشمندان، شاعران، مفاخر و مشاهير ايراني به دست ديگر کشورها بوده‌ايم. يکي از اين موارد ديدن تنديس شيخ رئيس، ابن سينا است که در همسايگي بيمارستان ابن سيناي شهر آدانا، به عنوان فيلسوف، دانشمند، شاعر و حکيم ترک معرفي شده است. طبعا تاريخ و شواهد بسيار، ايراني بودن و زادگاه ابن سينا را ثابت مي‌کند. نه تنها ترکيه بلکه بعضي ديگر از همسايگان ايران، وي را به عنوان حکيم - فيلسوف کشور خود تلقي مي‌کنند.

تنديس نظامي در رُم، ايتاليا (به‌عنوان شاعر آذريايجاني) جمال‌الدين ابومحمد الياس بن يوسف بن زکي بن مويد، ملقب به نظامي از برجسته‌ترين چهره‌هاي ادبي در تاريخ‌ ايران است که در سال 535 قمري چشم به دنيا گشود. اين اديب صاحب سبک، خالق منظومه‌هاي بي‌بديلي چون ليلي و مجنون، شيرين و فرهاد و هفت پيکر است که عمر خود در شهر گنجه گذراند و در همين شهر نيز وفات يافت. با اين که تمامي آثار نظامي به زبان فارسي خلق شده‌ است و تاثير او در ادبيات فارسي انکار نشدني است. کشور آذربايجان با اقدامات مختلفي مانند ساخت تنديس نظامي گنجوي در کشورهاي خارجي با نام شاعر و داستان‌سراي آذري، او را شاعري غيرايراني معرفي مي‌کند، هر چند کارنامه نظامي خلاف اين موضوع را نشان مي‌دهد.