هیکیکوموری؛ انزوا یا جنون؟

دیدید که خیلی وقت ها نمیخواین از خونه بیاین بیرون؟میخواین همینجوری تو خونه بشینین، کتاب بخونین، تلویزیون نگاه کنین و بخوابین؟ تا حالا به این فکر کردین که چقدر میتونین دوام بیارین؟ دو ماه؟ یک سال؟ 20 سال؟ توی این مطلب قراره درباره پدیده هیکیکوموری صحبت کنیم👊.

1- تعریف هیکیکوموری یه واژه ژاپنی هست به اسم "ひきこもり" که معنیش میشه هیکیکوموری،کناره گیری و گوشه گیری. و کدوم افراد میتونن این لقبو بگیرن؟ کسایی که به مدت خیلی طولانی و معمولا بیش از 6 ماه خودشون رو توی خونه یا اتاقشون منزوی میکنن، حبس میکنن و ارتباط اجتماعی حداقلی دارند به طوریکه اون فرد به زور با خانواده اش توی خونه ارتباط میکنه و حتی شده که زمان بندی برای دستشویی شو جوری تنظیم کنه که توی راه نتونه با پدر، مادر و.. روبه رو بشه. معمولا سن افراد بین 15 تا 39 سال قرار داره، اما البته که توی سن های دیگه هم وجود داره.

2-پیدایش هیکیکوموری توی ژاپن دهه 1980 و 1990: اقتصاد ژاپن با " حباب اقتصادی " و بعدش رکورد رو به رو میشه و فشار شدید تحصیلی و شغلی باعث میشه که جوانان نتونند انتظارات خانواده و جامعه رو برآورده کنن. فرهنگ ژاپنی: ارزش بالای "هماهنگی گروهی" و شرم از شکست اجتماعی این میل به عقب نشینی و گوشه گیری رو تقویت کرد. خانواده ها: اغلب به فرزندانشون اجازه میدند که توی اتاق بمونند و از اونا مراقبت کنند و اونقدر ها هم مخالفت با این کار فرزندانشون ندارن و یا شرم دارن که مشکلشون رو عمومی کنن.

3-علل شکل گیری ( ترکیب چند لایه) الف⚡) دلایل فردی و روانشناختی 📍اضطراب اجتماعی (social anxiety) که شدید باشه. 📍افسردگی و اختلالات خلقی 📍اختلالات طیف اوتیسم یا شخصیت اجتنابی 📍و ترس از شکست و یا تحقیر ب⚡) دلایل خانوادگی 📍والدین بیش حمایتگر (به خصوص مادرانی که همه نیاز های فرزند رو بدون توقع برآورده میکن) 📍خانواده هایی که از ترس قضاوت جامعه، ترجیح میدن فرزند رو توی خونه و پیش خودشون نگه دارن. 📍و نبود ارتباط عاطفی سالم بین اعضای خانواده هم میتونه موجبش بشه. ج⚡) دلایل فرهنگی 📍ارزش بالا برای هماهنگی گروهیشون و فشار برای همرنگ شدن با بقیه. 📍برچسب زنی سنگین به کسانی که از مسیر معمول زندگی منحرف میشن. 📍و تاکید بیش از حد بر موفقیت تحصیلی و شغلی. د⚡) دلایل اقتصادی 📍رکورد اقتصادی و کاهش امنیت شغلی. 📍رقابت سنگین توی تحصیل و کار و ترس از شکست. 📍و نبود فرصت کافی برای کسانی که در سیستم عقب می افتن.

4-چرا هیکیکوموری توی مرد ها بیشتر دیده میشه؟ 📍 انتظارات اجتماعی! توی اجتماع معمولا از مرد بیشتر انتظار میره که شغل پایدار و موفقیت اقتصادی داشته باشه و به همین دلیل شکست برای مرد ها " شرم بزرگتری " محسوب میشه. 📍 ساختار خانواده! از اونجایی که این کلمه فقط توی ژاپن به رسمیت شناخته شده و اونجا از بقیه کشور ها هم بیشتر دیده میشه نسبتا مادر ها توی ژاپن اغلب بیش حمایتگرتر از پسرها هستن و نیاز های اونو تامین میکنند. 📍 روان شناختی! اختلالاتی مثل اضطراب اجتماعی و اوتیسم در مرد ها بیشتر گزارش میشه. 📍 فرهنگی! مرد ها معمولا کمتر به دنبال کمک روانی میرن، پس عقب نشینی کامل براشون شایع تره. 📍 آماری! زنان منزوی زیادی هم وجود دارن، اما جامعه بیشتر اونا رو " خانه دار یا وابسته " میبینند، نه 'هیکیکوموری' .

5-ویژگی های هیکیکوموری 📍بیداری در شب و خوابیدن در روز (ریتم معکوس). 📍صرف کردن ساعات طولانی پای کامپیوتر، اینترنت، بازی های ویدئویی و به خصوص در ژاپن مانگا و انیمه. 📍اجتناب از تماس چشمی با افراد و یا صحبت حضوری. 📍داشتن یه دنیای خیالی/مجازی به جای زندگی واقعی. 📍وابستگی مالی به خانواده، حتی توی بزرگسالی. ( و در مواقع شدید افراد دارای هیکیکوموری سال ها خودشونو توی اتاقشون حبس کردن.) 6-گسترشش توی کشور های دیگه 📍"شرق آسیا" کره جنوبی: شرایط افراد تقریبا مثل ژاپنه.فشار کنکور، فرهنگ شرم و خانواده های حمایتگر باعث افزایش موارد مشابه میشه. چین: با سیاست تک فرزندی بخاطر جمعیت زیاد و فشار اقتصادی، پدیده ای به نام "宅男/宅女" (zhai nan/zhai nü – مرد/زن خانگی) شکل گرفته که نزدیک به هیکیکوموریه. 📍"اروپا" اسپانیا و ایتالیا: جوونای زیادی تا 30 سالگی با والدینشون میمونن و بعضی ها وارد انزوای شدید میشن ( گزارش هایی از "هیکیکوموری اروپایی وجود داره") تفاوت: توی اروپا خانواده دیر یا زود فرد رو مجبور میکنن که وارد اجتماع بشه. 📍" آمریکا و غرب" بیشتر تحت عنوان NEET (Not in Education,(Employment or Training شناخته میشن. جامعه غربی به جای دیدن این افراد به عنوان پدیده فرهنگی، اونا رو با اختلالات روانی مثل افسردگی دسته بندی میکنه.

7- پیامد های فردی ⚡ افسردگی عمیق و مشکلات جسمی ( چاقی،سو تغذیه و کم تحرکی) ⚡ افت شدید مهارت های اجتماعی ⚡ وابستگی شدید به والدین ⚡ احتمال بروز خشونت( در درصد کمی از موارد ) 8-پیامد های اجتماعی ⚡ کاهش نیروی کار فعال و مشکلات اقتصادی. ⚡ افزایش بار مالی روی خانواده و دولت. ⚡ پیر شدن جمعیت ( چون هیکیکوموری ها معمولا ازدواج هم نمیکنند.) ⚡ افزایش احساس " گسست نسلی " توی جامعه. 9-راهکار ها و تلاش های درمانی روان درمانی: به ویژه CBT ( درمان شناختی رفتاری) مراکز بازپروری اجتماعی: توی ژاپن گروه هایی هستن که به تدریج هیکیکوموری هارو به جامعه برمیگردونن ( با فعالیت های گروهی، کار داوطلبانه و مهارت آموزی ). استفاده از اینترنت به عنوان ابزار درمان: بعضی پروژه ها سعی میکنن از بازی های آنلاین یا مشاوره مجازی به عنوان پل ارتباطی استفاده کنن. تغیر نگرش اجتماعی: کاهش انگ (stigma) و قبول اینکه مشکل فقط شخصی نیست، بلکه ریشه توی فرهنگ و اقتصاد هم داره.

10-جمع بندی کلی هیکیکوموری هیکیکوموری ترکیبیه از عوامل فرهنگی، اقتصادی، خانوادگی و روانی. توی ژاپن و کره به شکل گسترده ای دیده میشه اما توی کشور های دیگه هم نمونه های مشابه وجود دارن؛ و نکته اینجاست که اگر حس میکنین هیکیکوموری دارین یا چیزی شبیه به اون،حتما پیگیر این باشید که چرخه این عادت بد رو بشکونین✋.