اگر تمام تسلیحات اتمی دنیا منفجر شوند

بیش از ۱۲ هزار بمب هسته‌ای در دنیا وجود داره. حالا تصور کنید که همشون با هم، در یک مکان و یک لحظه، وسط زمین بترکن! چه بلایی سر سیاره‌مون می‌آد؟ آیا کره زمین سالم می‌مونه یا همه‌چیز تموم می‌شه؟ بریم با هم دنیایی رو ببینیم که شاید هیچ‌وقت نباید بهش نزدیک بشیم...

قبل از شروع بی‌آیید بررسی کنیم که بمب اتم اصلاً چیه؟ سلاح هسته‌ای یا (Nuclear weapon) یک بمبی هست که انرژی‌اش رو با "شکافت هسته‌ای کنترل‌نشده" تأمین می‌کنه. شکافت هسته‌ای کنترل نشده مجموعه‌ای از واکنش‌هاست که با بمباران کردن ایزوتوپ ۲۳۵ اورانیوم توسط یک نوترون ایجاد می‌شه که میزان بسیار بسیار بسیار بالایی انرژی و مواد پرتوزا و شیمیایی آزاد می‌کنه. شاید بگین خب فرق بمب هسته‌ای با راکتور هسته‌ای چیه؟ بمب هسته‌ای از واکنش کنترل نشده استفاده می‌کنه که درنهایت منجر به یک انفجار مهیب می‌شه. اما در راکتور هسته‌ای، از میله‌های کنترل‌کننده، کندکننده‌ها و خنک‌کننده‌ها برای کنترل واکنش و جلوگیری از انفجار استفاده می‌شه و انرژی آزاد شده جهت تولید برق به کار می‌ره.

درحال حاضر حدود ۱۲ هزار بمب اتمی در جهان وجود داره که بیش از ۱۱ هزارتاش برای ایالات متحده و روسیه‌اس. البته تعداد کلاهک‌های هسته‌ای، امروزه نسبت به قبل خیلی کمتره. در یک بازه زمانی‌ای قدرت‌های جهانی عین باد هوا بمب هسته‌ای تولید می‌کردن. شوروی حدود ۴۰ هزار و آمریکا هم حدود ۳۵ هزار کلاهک هسته‌ای داشتن که طبق قراردادهای مختلف مثلSALT I & II، START I & II، NEW START و INF از تعداد اون‌ها کاستن و غیرفعالشون کردن. سپس اورانیوم غنی‌شده موجود در اون کلاهک‌ها برای تولید برق، استخراج و در نیروگاه‌های هسته‌ای به کار گرفته شد. پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا (TPNW) هم در سال ۱۹۶۸ نوشته شد و به جز ۳ کشور، تمام جهان اون رو امضا کردن.

تنها استفاده از بمب هسته‌ای در دنیا در اواخر جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ توسط آمریکا برعلیه ژاپن بود که دو شهر هیروشیما و ناگاساکی توسط دو بمب‌ هسته‌ای به نام‌های پسر کوچک و مرد چاق به خاکستر تبدیل شدن. مرد چاق و پسر کوچک مجموعاً باعث مرگ ۴۰ درصد جمعیت این دو شهر به طور مستقیم و غیرمستقیم شد.

این‌ها اولین بمب‌های اتمی تاریخ بودن و درمقابل بمب‌هایی که الان ساخته شده مثل ترقه‌ان. مرد چاق و پسر کوچک هرکدوم حدود ۱۷ هزار تن تی ان تی قدرت داشتن، در صورتی که بمب‌های امروزی به طور میانگین ۲۰۰ هزار تن تی ان تی قدرتشونه. بزرگ‌ترین بمب اتمی تاریخ، یعنی بمب تزار هم ۵۰ میلیون تن تی ان تی قدرت داره. دیگه خودتون تصور کنید که بمب‌های امروزی چقدر مرگبار هستن. بمب‌های هسته‌ای برای اینکه بیشترین تأثیر رو بزارن باید در ارتفاع حدودا ۳۰۰ متری از سطح زمین منفجر بشن تا تمام انرژی‌شون روی سطح زمین پخش بشه و سطح تخریب رو بالا ببره و هیچ انرژی‌ای داخل زمین نره. حالا که این مسئله رو متوجه شدیم بریم سراغ سناریوی اصلی. بوووم.

فکر کنید این ۱۲۰۰۰ کلاهک رو در یک جا جمع کردیم و همه رو ناگهان منفجر می‌کنیم. چه اتفاقی می‌افته؟ زمین از وسط نصف می‌شه؟ سیاره‌مون تیکه تیکه می‌شه؟ نه. فقط یه گودال به شعاع حدودا ۱ کیلومتر و عمق حدوداً ۰.۵ کیلومتر ایجاد می‌شه. (جالبه بدونید گودال‌هایی که در اثر برخورد شهاب‌سنگ‌ها به وجود می‌آد صدها برابر بزرگ‌ترن). این از زمین که خم به ابروش نیوورد. بله درسته، زمین بیدی نیست که بخواد با این بادها بلرزه، اما انسان‌های روش خیلی باید بلرزن. آره، دقیقاً همونایی که بمب‌هارو ساختن...

موجودات نواحی اطراف انفجار در صدم ثانیه تبخیر می‌شن. دقت کنید، ما نمی‌گیم فقط می‌میرن، می‌گیم تبخیر می‌شن، به معنای واقعی کلمه. نواحی دورتر، غرق در آتش‌سوزی‌های گسترده می‌شن. مسئله‌ی بزرگ اول، مواد رادیواکتیوه. پرتوهای کشنده و مواد شیمیایی سمی، توسط ابر قارچی و باد و باران و جانداران، پخش می‌شن و خیلی زود سرتاسر زمین رو فرا می‌گیرن. آب‌های شیرین و محصولات خوراکی، آلوده به پرتوهای مرگبار رادیواکتیو می‌شن. میلیون‌ها نفر مبتلا به انواع سرطان و بدترین بیماری‌ها می‌شن و خیلی زود به شکلی دردناک با این جهنمی که به دست خودشون ساخته شده خداحافظی می‌کنن. اما خوشابه‌حال اون‌ها که قرار نیست بقیه‌اش رو ببینن. بعد از این موضوع، صدهاکیلومتر اونورتر به علت گسل های شکل گرفته، دچار زلزله‌های پی‌درپی و وحشتناک می‌شه.

مسئله‌ی بزرگ دوم زمستان هسته‌ای هست. با این انفجار، بیش از ۱۰۰ میلیون تن خاکستر و گرد و غبار و ذرات مختلف وارد جو می‌شه. نتیجه؟ انسداد کامل هوا و جلوگیری از ورود نور خورشید به درون زمین و درنتیجه کاهش بیش از ۱۰ درجه‌ای دمای هوا. کشاورزی تعطیل، صنایع تعطیل، نیروگاه‌ها تعطیل. این یعنی نه آب هست، نه غذا و نه انرژی. گیاهان خیلی زود منقرض می‌شن در نتیجش گیاه‌خوارها و سپس گوشت‌خواران هم منقرض می‌شن. این وضعیت چقدر ادامه داره؟ خب عدد دقیقی براش محاسبه نمی‌شه کرد، بستگی به شدت انفجار داره اما حدوداً زمین بین ۳ تا ۱۰ سال زمستان هسته‌ای رو تجربه می‌کنه چون حدود ۱۰ سال طول می‌کشه که تمام اون میزان گرد و غبار از جو خارج بشه. اما شما می‌تونید ۱۰ سال بدون آب و غذا سر کنید؟ فکر نکنم😄

اصلاً چیزی زنده می‌مونه؟ بله، خرس‌های آبی، برخی باکتری‌ها و آرکی‌باکتری‌ها، برخی انواع سوسک، برخی قارچ‌ها و کپک‌ها و بعضی گونه‌های دیگر می‌تونن به حیات‌شون ادامه بدن.

آیا همچین سناریویی ممکنه؟ خب مسلماً نمی‌آییم تمام تسلیحات هسته‌ای رو بزاریم یک مکان و یک هم دستش بخوره منفجرش کنه. اما همیشه نام "انسان" و "اشتباه" به هم گره خورده. اگر زرادخانه‌های هسته‌ای یک کشور منفجر بشه ممکنه که فاجعه‌ای در مقیاس کوچک‌تر شکل بگیره. یا مکانیزم‌هایی مثل مکانیزم "دست مرده" روسیه و جنگ هسته‌ای ممکنه همچین کاری رو بکنه. خوش‌بختانه قراردادهای مختلفی مبنی بر خلع سلاح هسته‌ای کشورهای صاحب بمب اتم از سوی سازمان ملل و دیگر سازمان‌های بین‌المللی شکل گرفته و همچنان داره شکل می‌گیره و روزانه داره از تعداد این بمب ها کاسته می‌شه. در سال ۱۹۸۶ تعداد کلاهک‌ها ۷۰۳۰۰ تا بود و در سال ۲۰۲۴ رسیده به ۱۲۵۰۰ که موفقیت‌آمیز بودن این قراردادها رو نشون می‌ده.