امپراتور پارسیان کوروش بزرگ

امپراتور آسیا کوروش انشان ∞

کوروش کبیر، که با نام کوروش دوم پارس نیز شناخته می‌شود ، بنیانگذار امپراتوری هخامنشی بود که به یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین امپراتوری‌های جهان باستان تبدیل شد. کوروش که حدود سال ۶۰۰ پیش از میلاد، احتمالاً در منطقه انشان (جنوب غربی ایران امروزی) متولد شد، نه تنها به خاطر دلاوری نظامی و نوآوری‌های سیاسی‌اش، بلکه به خاطر حکومت مترقی و احترامش به آداب و رسوم و مذاهب مردمانی که فتح می‌کرد، به یاد آورده می‌شود.

کوروش فرزند کمبوجیه اول، حاکم انشان، و ماندانا، دختر آستیاگ، پادشاه امپراتوری ماد بود. طبق گزارش‌ها، تولد او به معنای پایان سلطنت پدربزرگش پیشگویی شده بود، پیشگویی‌ای که آستیاگ آن را جدی گرفت. برای جلوگیری از این امر، آستیاگ تلاش کرد نوه‌اش را در بدو تولد بکشد. با این حال، کوروش نوزاد نجات یافت و توسط یک گله‌دار بزرگ شد. پس از رسیدن به بزرگسالی، کوروش شورشی را علیه آستیاگ رهبری کرد و در سال ۵۵۰ پیش از میلاد، با موفقیت امپراتوری ماد را سرنگون کرد و خود را پادشاه مادها و همچنین پارس‌ها نمود.

لشکرکشی‌های نظامی کوروش بسیار موفقیت‌آمیز بود و امپراتوری او را در سرزمین‌های وسیعی گسترش داد. اولین فتوحات بزرگ او پس از شکست دادن مادها، امپراتوری لیدیه بود که توسط پادشاه کرزوس اداره می‌شد. در سال ۵۴۶ پیش از میلاد، کوروش قاطعانه کرزوس را شکست داد و کنترل لیدیه، ثروت آن و مکان‌های استراتژیک آن، از جمله شهر مهم ساردیس را به دست گرفت.

کوروش سپس توجه خود را به امپراتوری بابل، به رهبری نبونیدوس، که مدت‌ها با ایرانیان در جنگ بود، معطوف کرد. در سال ۵۳۹ پیش از میلاد، پس از یک لشکرکشی نظامی موفق، کوروش بابل را بدون مقاومت قابل توجهی تصرف کرد. این فتح نه تنها یکی از مهمترین شهرهای جهان باستان را به امپراتوری او افزود، بلکه تحسین بابلی‌ها را نیز برای او به ارمغان آورد. رفتار محترمانه او با شهر و مردم آن، از جمله آزاد کردن تبعیدیان بابلی (از جمله یهودیان)، به شهرت او به عنوان یک حاکم بردبار و عادل کمک کرد.

سبک رهبری کوروش، او را از بسیاری از معاصرانش متمایز می‌کرد. او به جای حکومت از طریق ترس و ظلم، با احترام به سنت‌ها، فرهنگ‌ها و آداب مذهبی مردمان فتح‌شده، در پی ادغام آنها در امپراتوری خود بود. یکی از قابل توجه‌ترین نمونه‌های این امر، استوانه کوروش است ، یک اثر باستانی که جزئیات فتح بابل توسط او را شرح می‌دهد. این استوانه، کوروش را به عنوان یک آزادکننده به تصویر می‌کشد که معابد را بازسازی کرد، مردمان تبعیدی را به سرزمین‌هایشان بازگرداند و آزادی مذهبی را تشویق کرد. این کتیبه اغلب به عنوان نمونه‌ای اولیه از اصول حقوق بشر ذکر می‌شود.

سیاست مدارای مذهبی کوروش به بهترین شکل در رفتار او با قوم یهود نشان داده شده است. او پس از فتح بابل، به یهودیانی که توسط بابلی‌ها به بابل تبعید شده بودند اجازه داد تا به اورشلیم بازگردند و معبد خود را بازسازی کنند. این عمل او نه تنها از سوی قوم یهود، بلکه از سوی نسل‌های بعدی نیز به عنوان شخصیتی که برای آزادی مذهبی ارزش قائل بود، مورد تحسین قرار گرفت.

کوروش کبیر در سال ۵۳۰ پیش از میلاد، احتمالاً در نبرد با ماساگت‌ها، قبیله‌ای کوچ‌نشین در استپ‌های آسیای مرکزی، درگذشت. مرگ او پایان حکومت مستقیم او را رقم زد، اما امپراتوری او تحت رهبری جانشینانش، به ویژه پسرش کمبوجیه دوم و بعدها داریوش اول، به شکوفایی خود ادامه داد. امپراتوری پارس بر بخش بزرگی از جهان باستان، از مدیترانه در غرب تا دره سند در شرق، تسلط یافت.

در دوران مدرن، کوروش نه تنها در فرهنگ پارسی، بلکه در سطح جهانی نیز به عنوان نمادی از رهبری، بردباری و عدالت مورد احترام است. او حتی توسط برخی از مورخان به دلیل سیاست‌های مترقی‌اش که رفاه اتباعش را ارتقا می‌داد، به عنوان "پدر حقوق بشر" شناخته می‌شود. سلطنت او یکی از روشن‌بینانه‌ترین و موفق‌ترین پادشاهان باستانی محسوب می‌شود.