لالی‌ انتخابی(موتیسم)

موتیسم (Mutism) یا لالی انتخابی یک اختلال اضطرابی است که با ناتوانی در صحبت کردن و برقراری ارتباط در موقعیت‌های اجتماعی خاص مانند مدرسه یا محل کار مشخص ...

موتیسم چیست؟لالی انتخابی یا موتیسم یک نوع اختلال اضطرابی شدید است که سن شروع آن عموما در دوران کودکی است. این اختلال به گونه ای است که فرد مبتلا در برخی مواقع و موقعیت ها نمی تواند صحبت کند. برای والدینی که کودک آنها به لالی انتخابی مبتلا شده این موضوع بسیار نگران کننده است و در بیشتر مواقع دیده می شود که به کودک فشار می آورند تا حرف بزند. در این اختلال فرد در حقیقت مشکلی در صحبت کردن ندارد و می تواند به شکل عادی صحبت کند اما در مواقعی خاص قادر به حرف زدن نیست. این اختلال در صورتی که در کودکی آغاز شود ولی درمان نشود ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. از آنجایی که مبتلایان به این اختلال در موقعیت هایی که توان صحبت را ندارند به هر نحوی که شده فرار می کنند و از صحبت کردن دوری می کنند وقتی انتظار برود که صحبت کنند ممکن است این اضطراب شدید حتی موجب وحشتزدگی یا حمله پانیک در فرد شود. همچنین این افراد می آموزند که این موقعیت ها را پیش بینی کنند و از قرار گرفتن در آن شرایط اجتناب کنند اما این خودداری ها و فرار از موقعیت های اجتماعی پس از مدتی باعث می شود که بیماری آنها تشدید شود.

شیوع: لالی انتخابی در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است. و بر اساس مطالعات، تقریبا یک درصد از حدود ۱۴۰ کودک دچار لالی انتخابی هستند. علائم اختلال لالی انتخابی در سنین ۲ تا ۴ سالگی ظاهر می‌شود و در ۹۰ درصد از موارد،کودکان مبتلا به لالی انتخابی دارای فوبیای اجتماعی یا اضطراب اجتماعی هستند.

موتیسم کودکان : معیار اولیه برای موتیسم انتخابی کودکان شکست مداوم صحبت کردن در موقعیت‌های اجتماعی خاص است. در این موقعیت‌ها (مثل مدرسه) انتظار می‌رود کودک صحبت کند. برزو علائم زیر به همراه علامت اولیه، نشان‌دهنده لالی انتخابی در کودکان است: نشانه این اختلال باید حداقل یک ماه وجود داشته باشد.کودک باید متوجه زبان گفتاری شود و در خانه یا با دوستان عادی حرف بزند.عدم توانایی صحبت کردن باید در عملکرد آموزشی یا اجتماعی کودک اختلال ایجاد کند

لالی انتخابی در نوجوانی: موتیسم نوجوانی هم علائم مشابهی با سکوت انتخابی در بزرگسالان دارد. ترس و واهمه از صحبت کردن در مدرسه و جمع دانش‌آموزان باعث می‌شود تا عملکرد نوجوانان در تحصیل و ارتباط اجتماعی مختل شود. لالی انتخابی در نوجوانی در حالی ظاهر می‌شود که فرد با مشکل تکلم مواجه نیست، بلکه در میان دوستان نزدیک و اعضای خانواده بدون هیچ مشکلی صحبت می‌کند

سکوت انتخابی در بزرگسالان در برخی موارد این اختلال از کودکی به نوجوانی و بزرگسالی می‌رسد. برای تشخیص موتیسم بزرگسالان باید معیارهای زیر وجود داشته باشند: علائم لالی انتخابی باید حداقل یک ماه ماندگار باشند.علائم اختلال باید با عملکرد در محل کار یا در محیط‌های اجتماعی تداخل داشته باشد. موتیسم انتخابی در بزرگسالان نشانه‌هایی مشابه با اختلال اضطراب اجتماعی (ترس از فضاهای عمومی مانند رستوران یا صحبت با افراد ناشناس) دارد. در اغلب موارد لالی انتخابی بزرگسالان باعث می‌شود از موقعیت‌های اجتماعی دوری کنند یا کاملا از رفتن به آن‌جا منصرف شوند که منجر به انزوای اجتماعی می‌شود

علائم:نشانه‌های رفتاری Selective Mutismتمایل برای صحبت کردن که اضطراب، ترس یا خجالت مانع آن می‌شود.از قرار گرفتن در کانون توجه و برقراری ارتباط چشمی فرار می‌کنند.شرکت در بازی با دیگران، درخواست کمک و دوست‌یابی برای‌شان مشکل است.در مدرسه و سایر موقعیت‌های اجتماعی خاص دچار ناتوانی در صحبت کردن است.برای بیان نیازهای خود از روش ارتباطات غیرکلامی مانند اشاره کردن یا تکان دادن سر استفاده می‌کند.در سنین ۲ تا چهار سالگی به شدت خجالتی است؛ از مردم می‌ترسد و نسبت به حرف زدن بی‌میلی نشان می‌دهد.در خانه و با دوستان خود برعکس موقعیت‌های خاص مانند مدرسه یا در تقابل با افراد ناآشنا به‌راحتی صحبت می‌کند.

نشانه‌های فیزیکی Selective Mutismلرزش یخ‌زدگی بی‌قراری معده درد سرخ شدن نگاه مضطرب عرق کف دست افزایش ضربان قلب

درمان موتیسم انتخابی (Selective Mutism):روان درمانی رایج‌ترین گزینه بهبودبخش، درمان شناخت‌رفتاری (CBT) است. این روش درمانی به کاهش علائم اختلالات اضطرابی کمک می‌کند. تکنیک‌های مورد استفاده در این نوع درمان عبارت‌اند از: مواجهه درمانی: قرار گرفتن فرد در معرض موضوع ترس خود با حضور روانشناس و در یک محیط امنحساسیت‌زدایی: تجربه مستقیم محرک‌های اضطراب با گذشت زمان و به‌ طور تدریجیتقویت: آموزش تقویت مثبت برای کاهش اضطراب توسط روانشناس

دارو درمانی در برخی مواقع که اضطراب و ترس از قرار گرفتن در موقعیت خاص بسیار شدید و مزمن است یا سایر روش‌ها منجر به بهبودی نشده، روانپزشک داروی اضطراب برای کودکان، نوجوانان یا بزرگسالان تجویز می‌کند.