سلام دوستان :> این پست جهت به اشتراک گذاشتن فرهنگ شهرم و افزایش آگاهی شما درباره سنت کهن هست. امیدوارم که مفید باشه.
اولین سوالی که پیش میاد اینکه، خیام خوانی چیه؟ خیام‌خوانی آیینی سنتی همراه با سازها و نواهای جنوبیه که توسط مردم بندر بوشهر قرن‌هاست که اجرا میشه. داخل این آیین شنیدنی رباعیات خیام با روشی منحصربه‌فرد و برگرفته از دل موسیقی بوشهر اجرا و خوانده میشه.
فلسفه خیام‌خوانی چیست؟ رباعی یکی از غنی‌ترین و کامل‌ترین قالب‌های شعری هست و رباعیات خیام از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین رباعیات در شعر کهن فارسیه. خیام در رباعیاتش یک فلسفه و جریان فکری مهم رو ترویج میده؛ لذت بردن از لحظه و بر خلاف بخش زیادی از شاعران کهن فارسی، که عقوبت‌گرایی و زیستن با هدف کسب توشه برای آخرت رو ترویج می‌دادن، به‌طرز کلیشه‌شکنانه‌ای، مخاطب را تشویق به زیستن در لحظه و لذت بردن از لحظه اکنون می‌کنه. از اونجایی که زندگی مردم این خطه همیشه همراه با رنج همراه بوده و ماهیگیری به‌عنوان شغل اصلی این مردم، هیچ‌گاه منبع درآمد قابل اعتمادی نبوده، خیام توانسته جای خودش رو میان بوشهری‌ها بیشتر از هر شاعر دیگری باز کنه.
خیام خوانی چطوری اجرا میشه؟ خیام‌خوانی می‌تونه هم شاد باشه هم غمگین، بستگی داره به حال و هوای مراسم و رباعیاتی که انتخاب میشه. معمولاً یه نفر به عنوان خیام‌خوان، رباعیات رو با آواز می‌خونه و گاهی هم سازهای محلی مثل نی انبان یا دایره همراهیش میکنن. در خیام خوانی شاد از موسیقی ریتمیک و شاد میشه، مردم با ریتم خاصی دست می‌زنن و حتی ممکنه برقصن. رباعیاتی که درباره‌ی لذت زندگی و شادی هستن، بیشتر در این مورد استفاده میشن. و در خیام خوانی غمگین از موسیقی آروم‌تر و تأمل برانگیز استفاده میشه و رباعیاتی که درباره‌ی فلسفه‌ی زندگی، مرگ و تقدیر هستن، خوانده میشن.
آمیختن خوام خوانی با یزله‌خوانی؟ «يزلهخوانى» از فرمهاى كهن موسيقى بوشهر است. خيامخوانها، پس از اجرای يك يا چند رباعی، به يزلهخوانى مىپردازن و دوباره رباعيات خيام را از سر مىگيرن. ریشه یزله‌خوانی به کار روی دریا و ماهیگیری میرسه که عمدتا ماهی‌گیران برای ایجاد هماهنگی و بالا بردن سرعت کار و همچنین کاهش فشار کار روی دریا، شروع به بداهه‌خوانی روی قایق‌ها و لنج‌هایشان می‌کردن و به اصطلاح با هم دم می‌گرفتن.
موسیقی و سازهای خیام خوانی؟ موسیقی خیام‌خوانی معمولاً ساده و دلنشینه. سازهایی مثل نی انبان (که یه ساز بادی محلیه) و دایره خیلی استفاده میشن. گاهی هم از تمبک یا حتی سازهای دیگه کمک گرفته میشه. موسیقی با آواز خیام خوان کاملاً هماهنگه و حس مراسم رو کامل می‌کنه.
خیام خونی کجا اجرا میشه؟ خیام‌خوانی توی مراسم‌های مختلفی اجرا میشه مثل جشن‌ها و عروسی‌ها که توی این مراسم، خیام‌خوانی معمولاً شاد و پرانرژی ست. گردهمایی‌های فرهنگی مثل جشنواره‌ها یا مراسم‌های فرهنگی، خیام‌خوانی می‌تونه هم شاد باشه هم جدی. و کافه ها مثل بعضی از کافه های بوشهر هم خیام خوانی رو توی روزهای مشخص برگزار میکنن.
چرا خیام خوانی مهمه؟ خیام خوانی فقط یه هنر نیست، بلکه بخشی از فرهنگ و هویت مردم بوشهره. این هنر نشون میده که مردم جنوب ایران چقدر به شعر و ادبیات فارسی، به‌خصوص اشعار خیام، علاقه دارن. علاوه بر این، خیام‌خوانی یه جورایی بیانگر نگاه فلسفی و عرفانی مردم این منطقه به زندگیه.
اگر پسندیدی، لایک کن و به سازنده انرژی بده!
نظرات بازدیدکنندگان (0)