تاریخچه و آداب عید نوروز

عید نوروز چیست و از کجا آمده؟

عید نوروز چیست؟ نوروز اولین روز سال ایرانی و یکم ماه فروردین است، این جشن، یکی از قدیمی ترین جشن ‌های دوران ایران باستان و از سال های بسیار دور تاکنون برپا می شود و برپا خواهد شد هر چند که نوروز برای اولین بار در ایران باستان جشن گرفته شده است ولی به آسانی می توانیم ببینیم که در برخی کشورهای همسایه مانند افغانستان و تاجیکستان هم این جشن زیبا برگزار می شود. نوروز یک جشن باستانی و تاریخی است که از گذشتگان ما به ارث رسیده است ولی با رسم و رسومات خاصی که بعدها به آن اضافه شده، به نام ایران و ایرانی ثبت شده است تا جایی که در زمان حال، سمبولی است برای پیوند و همبستگی اقوام مختلف ایرانی.

آشنایی با تاریخچه عید نوروز واقعیت این است که اگر بگوییم می توانیم به درستی در خصوص تاریخچه عید نوروز سخن بگوییم، لافی گزاف زده ایم زیرا جشن نوروز به حدی باستانی و کهن است که یافتن اسناد و مدارک مستدل برای یافتن زمان و چگونگی رواج روز اول فروردین به نام نوروز بسیار دشوار است. برخی بر این باور هستند که نوروز قدمتی سه هزار ساله دارد و اولین کسی که آن را پایه گذاری کرد، پادشاه نامدار و افسانه ای ایران، جمشید شاه بود. گفته می شود روزی از روزها که اتفاقا گویا اولین روز فروردین ماه بوده است، این پادشاه افسانه ای بر اسبش در منطقه آذربایجان و در جنوب دریاچه ارومیه کنونی در حال تاخت و تاز بوده است و از هوا و طبیعت تازه و زیبا لذت می برده و به همین دلیل اقدام به برگزاری جشن و پایکوبی کرده است و از آن به بعد، نخستین روز بهار به نوروز، جشن تحویل سال ایرانیان تبدیل شده است.

ولی پادشاهی در ایران که نوروز را به شکل امروزی پایه گذاری کرد، کوروش کبیر بود. این جشن به حدی برای هخامنشیان مهم و حائز اهمیت بود که کارهای مهمی همچون آزادسازی زندانیان و یا ترفیع نظامیان را در این روز برگزار می کردند؛ البته نوروز در زمان پادشاهان اشکانی و ساسانی نیز ارج و قرب خاصی داشت ونه در یک روز بلکه در شش روز برگزار می شد. جالب است که شاید بتوان پنج روز تعطیلی نوروز در این دوره را با شش روز جشن و پایکوبی در دوره پادشاهان ساسانی مقایسه کرد.

هم چنین در آن دوران هم در اوایل اسفند ماه، اقدام به کاشت غلات و برخی حبوبات می کردند و هر کدام که برای عید نوروز زودتر آماده می شد، به عنوان دانه ای که می تواند در سال نو رشد خوبی داشته باشد و بارور شود انتخاب می شد و جالب این است که این رسم همچنان در سبز کردن سبزه گندم یا عدس و ماش همچنان در میان ایرانیان رواج دارد. پس از اسلام نیز، نوروز به قوت خود باقی ماند زیرا ریشه ای عمیق در میان ایرانیان داشت و به عنوان بزرگ ترین و باشکوه ترین جشن ایرانیان برگزار می شد و می شود.

آداب و رسوم عید نوروز عید نوروز آداب و رسوم بسیاری دارد که تقریباً در تمام نقاط ایران رعایت می شود، از جمله: سبز کرده سبزه همان طور که گفتیم رسم سبز کردن سبزه عید، از هزاران سال پیش تاکنون رواج دارد و مردم تقریباً ۲۵ روز پیش از آغاز سال نو، اقدام به سبز کردن گندم، تخم شاهی، ماش، عدس و … می کنند و سبزه های زیبا و با طراوت را روی خوان هفت سین کنار آینه و شمع قرار می دهند.

خانه تکانی خانه‌ تکانی از آن رسم و رسوماتی است که فکر نمی کنم کسی آن را فراموش کند؛ هم به دلیل زحمتی که اغلب برای اهل خانه دارد و هم نتیجه ای که در آخر حاصل می شود. همان طور که ایرانی ها نو شدن و طراوت و سرسبزی بهار و طبیعت را جشن می گیرند، به خانه تکانی هم اقدام می ورزند. پس کمدها را از وسایل اضافه خالی می کنند؛ فرش ها را می شویند؛ بر دیوارها رنگ تازه می زنند و شیشه ها را از هر چه غبار و آلودگی است پاک می کنند تا آفتاب درخشان بهاری، هر چه بیشتر و بهتر در خانه های آن ها پهن شود.

برگزاری جشن چهارشنبه سوری چهارشنبه سوری از آن رسم و رسومات نوروزی است که طرفداران بسیاری خصوصا در میان جوان ترها دارد. چهارشنبه سوری در شب آخرین سه شنبه سال برگزار می شود و خانواده ها با برافروختن بوته های آتش دور هم جمع می شوند و گل می گویند و گل می شنوند و از روی آتش می پرند و برای خود و بقیه آرزوی صحت و سلامتی می کنند.در چهارشنبه سوری اغلب بساط شیرینی و شکلات و آجیل چهارشنبه سوری و آش رشته برپاست. قاشق زنی هم یکی از رسم و رسوماتی است که در شب چهارشنبه سوری برگزار می شود.

برقراری صلح و آشتی خانه تکانی ایرانی ها که تنها مربوط به خانه های آن ها نمی شود؛ بلکه این مردمان پاک نهاد رسم دارند تا خانه دل خود را نیز از هرچه کینه و نفرت و دو دلی است تکان دهند و به جای آن در دل های خود بذر امید و آرامش و عشق و دوستی بپرورانند؛ به همین دلیل دوستان و آشنایان و خصوصاً کسانی که با یکدیگر کدورتی به دل دارند با هم ارتباط برقرار کرده و سعی بر صلح و آشتی می کنند.