دیس‌لکسیا؛ دشمن کودکی تا بزرگسالی

خوانش‌پریشی، اختلال در خواندن، دُش‌خوانی یا دیسلِکسیا اختلالی است که با خواندن پایین‌تر از سطح مورد انتظار از سن فرد مشخص می‌شود.

خوانش‌پریشی، اختلال در خواندن، دُش‌خوانی یا دیسلِکسیا اختلالی است که با خواندن پایین‌تر از سطح مورد انتظار از سن فرد مشخص می‌شود. افراد مختلف به درجات مختلف تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این اختلال موجب اختلال در روان‌خوانی یا درک مطلب می‌شود

خواندن از زبان گفتار شروع می شود. یعنی برای روخوانی، ابتدا باید به زبان گفتار تسلط پیدا کنیم. در خردسالی، گفتار با ادای اصوات ساده شروع می شود. هرچه کودک صداهای بیشتر می آموزد، یاد می گیرد که با این صداها کلمه، عبارت و جمله بسازد. برای روخوانی، باید بین صداها و نمادهای مختلف کتبی (حروف) ارتباط برقرار کنیم. اینجاست که سروکلۀ خوانش پریشی پیدا می شود. این اختلال توانایی مغز برای استفاده از زبان گفتار و «رمزگشایی» از نوشتار را مختل می سازد. یعنی مغز در پردازش نوشتار، به ویژه تجزیۀ کلمات به اصوات یا حروف، با مشکل رو به رو می شود.

در نتیجه، پردازش کند صورت می گیرد و روی موارد زیر اثر می گذارد: روخوانی کند به دلیل مشکل در پردازش و درک کلمه. مشکل در نوشتن و هجی کردن. اشکال در به خاطر سپردن کلمات و معنای کلمات. اشکال در جمله نویسی برای منتقل کردن مفاهیم پیچیده

دیسلِکسیا ذیل چتر «اختلالات یادگیری خاص» قرار دارد. این اختلالات به سه زیرنوع اصلی تقسیم می شود: خواندن (خوانش پریشی یا دیسلکسیا) نوشتن (نوشتارپریشی یا دیسگرافیا) ریاضی (اختلال ریاضی یا دیسکلکولیا)

عواملی که در بروز این بیماری موثر اند: مسمومیت: آلودگی آب و هوا خطر ابتلا به خوانش پریشی را بالا می برد. به ویژه آلودگی فلزات سنگین (مثل سرب یا منگنز)، نیکوتین و برخی مواد شیمیایی که به عنوان مادۀ ضد اشتعال مورد استفاده قرار می گیرند. عدم دسترسی به کتاب و امکانات: اگر کودک در محیط خانه به روخوانی تشویق نشود یا امکانات لازم در اختیار او قرار نگیرد، خطر خوانش پریشی بیشتر می شود. محدودیت های محیطی: اگر کودک در مدرسه یا سایر محیط های مشابه حمایت لازم برای یادگیری را دریافت نکند، احتمال ابتلا به دیسلکسیا بالا می رود.

هر چه سن کودک بالا می رود، خوانش پریشی به اشکال زیر نمود پیدا می کند: مشکل در هجی کردن کلمات ساده. مشکلِ یادگیری اسم حروف. عدم تشخیص حروف شبیه به هم مثل «ت» و «ث» یا «ج» و «ح». اشکال در قافیه سازی. اشکال در تشخیص و روخوانی کلمات جدید. اشکال در برقراری ارتباط بین صداها و حروف یا اجزای کلمه. اشکال در ترکیب صداها. جا به جایی صدای حروف در کلمه.

۶ دلیل بروز اصلی ۱.ژنتیک ۲.تغییر ساختار مغز ۳.آسیب مغز ۴.زوال عقل ۵.آموزش نامناسب ۶.سطح سواد پایین