تاریخچه زبان انگلیسی

همانطور که از نام این زبان مشخص است، زبان انگلیسی از انگلستان آمده است. کارشناسان بر این باورند که این زبان از عشایر سرچشمه گرفته که حدود ۵۰۰۰ سال پیش از کشورهای کنونی آلمان، دانمارک و هلند به انگلستان سفر کردند. تاریخچه زبان انگلیسی پیچیده و طولانی است و به چندین دوره و تأثیرات مختلف تقسیم می‌شود. در اینجا به بررسی این تاریخچه به صورت جامع‌تری می‌پردازیم:

انگلیسی قدیم (Old English) زمان: حدود 450 تا 1150 میلادی ریشه‌ها: ریشه انگلیسی قدیم از کشورهای کنونی آلمان، دانمارک و هلند است که به انگلستان یا بریتانیا مهاجرت کردند که به زبان آن‌ها زبان‌های ژرمنی شمال غربی می‌گویند.ویژگی‌ها: انگلیسی قدیم بسیار متفاوت از انگلیسی مدرن بود و شامل تأثیراتی از زبان‌های نورس قدیم و لاتین بود. این زبان بیشتر ترکیبی از واژگان ژرمنی و دستوری پیچیده بود.

انگلیسی میانه (Middle English) زمان: 1150 تا 1500 میلادی تحول در زبان انگلیسی قدیم: در سال 1066 میلادی نورمن‌ها به انگلستان حمله کردند و زبان نورمن فرانسوی تأثیر زیادی بر انگلیسی گذاشت. این دوره شاهد ورود گسترده واژگان فرانسوی به زبان انگلیسی بود.ویژگی‌ها: ساختار زبان تغییر یافت و تلفظ‌ها و دستورات ساده‌تر شدند. آثار ادبی مهمی مانند «چاسر» در این دوره نوشته شدند.

انگلیسی نو (Early Modern English) زمان: 1500 تا 1700 میلادی تحولات: این دوره با تغییرات گسترده در تلفظ، واژگان و گرامر همراه بود. انتشار کتاب مقدس «کینگ جیمز» و آثار ویلیام شکسپیر تأثیر زیادی بر استانداردسازی زبان داشت.ویژگی‌ها: بسیاری از تغییرات دستوری و تلفظی به وجود آمد و زبان انگلیسی به شکل مدرن‌تر خود نزدیک شد.

انگلیسی مدرن (Modern English) زمان: 1700 تا کنون تحولات: با گسترش امپراتوری بریتانیا یا همان انگلستان، زبان انگلیسی در سراسر جهان گسترش یافت. همچنین انقلاب صنعتی و پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی به توسعه واژگان و اصلاحات زبان کمک کردند.ویژگی‌ها: زبان انگلیسی در این دوره به زبان بین‌المللی تبدیل شد و تأثیرات بسیاری از زبان‌های دیگر گرفت. استانداردسازی و قوانین گرامری بیشتر مشخص و تثبیت شدند.

زبان‌های تاثیر گذار در انگلیسیزبان‌های ژرمنی: منبع اصلی واژگان و دستور زبان انگلیسی قدیمنورمن فرانسوی: تأثیر عمیق بر واژگان و ساختار زبان در دوره انگلیسی میانهلاتین و یونانی: تأثیر از طریق مذهب، آموزش، علم و ادبیاتزبان‌های بومی مستعمرات: با گسترش امپراتوری بریتانیا، واژگان و عبارات از زبان‌های مختلف وارد انگلیسی شدند

اعتقاد بر این است که این عشایر حدود 5000 سال پیش در میان دشت‌های اروپا سفر کرده، لهجه آن‌ها پروتو هندواروپایی نامیده می‌شد و گویشوران آن در جنوب شرقی اروپا در شمال دریای سیاه زندگی می‌کردند. با گذشت زمان زبان پروتو-هندو-اروپایی به زیرشاخه‌های باستانی لاتین، یونانی و آلمانی تبدیل شد.

پس از آن زبان‌های دیگری از این شاخه‌های جدید شکل گرفتند؛ به طور مثال لاتین به اسپانیایی، فرانسوی و ایتالیایی تبدیل شد و آلمانی تکامل یافته به هلندی، دانمارکی، آلمانی، نروژی، سوئدی و در نهایت انگلیسی تغییر پیدا کرد.

نمی‌توان نقطه خاصی پیدا کرد که بتوان گفت زبان انگلیسی از آنجا آغاز شده است. هزار و پانصد سال پیش، یک قبیله دانمارکی جنوبی به نام آنگلز (Angles) از کانال مانش (قسمتی از اقیانوس اطلس در شمال فرانسه و جنوب انگلیس) عبور کردند.

پس از آنگلز، ساکسون‌های آلمانی-هلندی و ژوت‌های شمالی دانمارک به دنبال آن‌ها از این منطقه عبور کرده و آغازگر جنگ بودند.

این سه قبیله با سلت‌ها وارد جنگ شده، به آن‌ها حمله کردند و در نهایت مردم را کشته یا به بردگی گرفتند. افرادی که از این جنگ جان سالم به در بردند، خانه جدیدی در ولز پیدا کردند. سرزمینی که آنگل‌ها، ساکسون‌ها و ژوت‌ها در آن ساکن شدند، “Angle-land” یا انگلستان نامیده شد.

البته لازم به ذکر است اخیراً مورخان صحت این داستان را زیر سؤال برده‌اند و نمی‌توان به قطعیت گفت این موضوع صحت دارد.

این سه قبیله با یکدیگر مخلوط شده و از این ترکیب، زبان انگلیسی شروع به شکل‌گیری به چیزی کرد که امروزه در «آنگلوساکسون» یا «انگلیسی قدیم» شناخته می‌شود. تعداد بسیار کمی از افراد وجود دارد که می‌توانند انگلیسی قدیم را بفهمند، اگرچه چندین داستان و آثار ادبی با استفاده از آن نوشته شده است.

وایکینگ‌ها انگلیسی قدیم را تغییر دادند جنگ بار دیگر زبان مورد استفاده در انگلیس قدیم را تغییر داد. حدود سال 860 پس از میلاد، مهاجمانی از دانمارک، نروژ و سایر کشورهای شمالی به مناطق ساحلی بریتانیا حمله کردند که این افراد وایکینگ‌ها نامیده می‌شدند.

شاید معروف‌ترین آن را بتوان بیوولف دانست که بیش از 1000 سال پیش نوشته شده است. بیوولف به عنوان یکی از مهم‌ترین قطعات ادبیات انگلیسی کهن شناخته می‌شود. مطالعه بیشتر: جملات ادبی در انگلیسی

وایکینگ‌ها مبارزان سرسختی بودند که به هر قیمتی شده منطقه مورد نظر خود را فتح می‌کردند. آنگلوساکسون‌ها از این جنگجویان به عنوان دانمارکی، نورسمن، شمالی، ارتش بزرگ یا گرگ‌های دریایی یاد می‌کردند. در نتیجه این جنگ و اسکان برخی از آن‌ها در انگلستان، زبان انگلیسی قدیم شکلی جدید به خود گرفت. در این دوران کلمات جدیدی مانند egg, they, get, sky, steak, law, bread, fog, window, husband, slaughter و lump به زبان انگلیسی اضافه شد. نام روزهای هفته از اساطیر اسکاندیناوی گرفته شده است؛ مانند Tiw برای Tuesday سه‌شنبه، Woden برای Wednesday چهارشنبه و Thor برای پنجشنبه Thursday.

تغییرات از انگلیسی میانه تا انگلیسی مدرن اعتقاد بر این است که تغییر نهایی از انگلیسی میانه به انگلیسی مدرن با اختراع چاپ رخ داده است. در پایان قرن پانزدهم اولین کتاب‌ها از انواع گویش انگلیسی میدلندز/لندن استفاده می‌کردند. از آنجایی که این سبک در کتاب‌ها مورد استفاده قرار گرفت با املای صحیح کلمات، علائم نگارشی، واژگان و دستور زبان به قالب استانداردتری تبدیل شد. در طول قرن 15 و 17، تغییر واکه بزرگ نیز اتفاق افتاد. در این مدت انگلیسی زبانان نحوه تلفظ مصوت‌های بلند و کوتاه را تغییر دادند. علیرغم تغییر صداهای مصوت، املای کلمات تغییر نکرد زیرا آن‌ها تقریباً در همه دوران ثابت بودند. هملت شکسپیر نمونه ای از اولین کتبی است که به زبان انگلیسی مدرن نوشته شده است.

فتح نورمن کلمات جدیدی را به زبان انگلیسی اضافه کرد در سال 1066 ویلیام فاتح، فتح نورمن را رهبری می‌کرد. نورمن‌ها اهل شمال فرانسه بوده و به زبان فرانسه صحبت می‌کردند؛ در زمان فتح، فرانسوی مهم‌ترین زبان آن زمان به حساب می‌آمد و حاکمان تا چند صد سال بعد تنها به زبان فرانسه صحبت می‌کردند. در انگلستان هم وضع به همین شکل بود، در حالی که تحصیل کرده‌ها زبان فرانسه را برای ارتباط برقرار کردن با بقیه انتخاب کرده بودند، مردم عادی انگلیس به انگلیسی باستان صحبت کرده و اصراری برای استفاده از زبان فرانسه نداشتند. تاثیر صد ساله زبان فرانسه در این دوران و تغییرات مختلفی که بر روی زبان انگلیسی داده شد، سبب شده از این دوران به عنوان دوران انگلیسی میانه یاد کنند. در طول این دوره زبان انگلیسی رشد زیادی پیدا کرد و کلمات جدیدی مانند damage, prison, pork, beef, jury, parliament, justice و marriage به آن اضافه شد. The Canterbury Tales «قصه‌های کانتربری» نوشته جفری چاسر نمونه‌ای از زبان و نوشته‌های این دوره از انگلیسی میانه است. یکی از تاثیرات بسیار مثبت انگلیسی میانه بر روی زبان مردم، ساختار صحیح جملات بود. پیش از معرفی این ساختار درک سخن افراد کمی سخت بنظر می‌رسد اما با جایگزین شدن ساختار فاعل، فعل و مفعول جملات شکلی بهتر پیدا کردند و ارتباط برقرار کردن بین قبیله‌های مختلف راحت‌تر شد.

رنسانس انگلیسی و زبان انگلیسی در طول قرن‌های 16 و 17 ملکه الیزابت و ویلیام شکسپیر عمیقاً بر توسعه زبان انگلیسی تأثیر گذاشتند. برخلاف تغییرات قبلی در زبان که عمدتاً تحت تأثیر جنگ بود، تغییرات در این زمان به دلیل ترجمه ادبی اتفاق افتادند. کتاب مقدس یکی از مهم‌ترین کتاب‌های ترجمه و چاپی بود که در این دوران منتشر شد و زبان انگلیسی مدرن را به کلیساها آورد. در آن دوران تحصیل کنندگان هنوز هم از لاتین استفاده می‌کردند، بنابراین متون متعددی باید از زبان لاتین به انگلیسی ترجمه می‌شد. برخی از کلمات مستقیماً از لاتین آمده اند مانند focus, lens, paralysis, nausea و genius؛ در حالی که برخی دیگر از کلمات به طور کلی تغییر یافته‌اند، به عنوان مثال horrid, frugal, explain, orbit, atmosphere.

تاثیرگذاری تجارت بر زبان انگلیسی نمی‌توان تاثیر تجارت با سایر کشورها را در تغییر زبان انگلیسی کم اثر دانست. تجارت انگلستان باکشورهای همسایه باعث شد کلمات زیادی وارد زبان شود. به طور مثال کلماتی مانند chocolate, crew, salon, duel, shock از زبان فرانسه وارد انگلستان شد. تجارت با کشور ایتالیا کلماتی مانند carnival, casino, design, studio, umbrella, ballot و piano  را به زبان انگلیسی افزود و کلمات spool, stripe, dam, booze, bugger, knapsack, landscape, leak, sleigh و brick از زبان هلندی وارد زبان انگلیسی شدند.

پسوندهای ize و ism نیز در این دوره به زبان انگلیسی اضافه شدند. بیشتر کلمات در این دوران دچار تغییر شده و نسبت به شکل قدیمی خود تغییر زیادی را تجربه کردند. در طول این دوره کتاب های متعدد قواعد دستور زبان و لغت نامه چاپ شد. این‌ کتاب‌ها را می‌توان تلاشی برای ایجاد نظم دانست تا زبان از آشفتگی درآید. اگر بخواهیم یک فرد را مسئول تغییر و شکل امروزی زبان انگلیسی بدانیم، مسلماً این مرد ویلیام شکسپیر بود. او از طریق واژگان بسیار زیاد و توانایی خود در ایجاد کلمات اصلی، حدود 2000 کلمه را اختراع کرد. نمونه هایی از این موارد عبارتند از: eyeballs, homicide, brittle, lonely, gloomy و majestic. بعلاوه شکسپیر عباراتی را ابداع کرد که امروزه هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند out of thin air و as luck would have.

چگونه و در کجا زبان انگلیسی گسترش یافت پس از اینکه زبان انگلیسی به یک ساختار منطقی رسید، در مناطق خارج از انگلستان گسترش پیدا کرد. این انتقال زبان عمدتاً با مهاجرت انگلیسی‌ها به کشورهای دیگر راه پیدا کرد. آمریکا با شروع قرن هفدهم، مهاجرت مردم انگلستان به آمریکا آغاز شد. از آنجایی که مهاجران از مناطق مختلف انگلستان آمده بودند، این زبان تحت تأثیر محل مبدا قرار گرفت و باعث ایجاد لهجه‌های مختلف در زبان انگلیسی شد. استرالیا در اواخر 1700 افراد زیادی از جزیره بریتانیا راه خود را به استرالیا پیدا کردند. برخلاف آمریکا به نظر نمی‌رسد استرالیا از نظر لهجه از مکان به مکان دیگر تفاوت قابل توجهی داشته باشد. با این حال با نفوذ بومیان کلمات جدیدی مانند kangaroo, wombat معرفی شدند. امروزه نزدیک به 70 درصد از جمعیت فعلی استرالیا انگلیسی صحبت می‌کنند. کانادا در طول انقلاب آمریکا، کانادا نیز افراد زیادی را پذیرفت و همین امر باعث شد انگلیسی زبانان بخش‌های زیادی از آن را در اختیار داشته باشند. انگلیسی کانادایی مانند استرالیا بی نظمی زیادی در لهجه‌‌ها ندارد. هندوستان در قرن هفدهم شرکت بریتانیایی هند شرقی، هند را با زبان انگلیسی آشنا کرد. در نتیجه استعمار بریتانیا انگلیسی به عنوان زبان رسمی بر کشور در نظر گرفته شد و امروزه نیز به دلیل تنوع زبان‌های هندوستان، زبان اصلی این کشور است. هند نیز مانند استرالیا کلماتی را به زبان انگلیسی اضافه کرد.

جمع بندی زبان انگلیسی امروز از انگلستان آغاز شده و از مهاجرت افرادی عشایر از سرزمین‌های کنونی آلمان، دانمارک و هلند است که حدود ۵۰۰۰ سال پیش به انگلستان مهاجرت کردند. و در دوره‌های مختلف به سه دسته اصلی انگلیسی قدیم، میانه، نو و مدرن تقسیم شده است که در هر دوره دستخوش تغییرات زیادی شده است.

وضعیت زبان انگلیسی در دنیای امروزی از هر پنج نفر یک نفر یا به بیان ساده‌تر، حدود 20 درصد از مردم جهان انگلیسی صحبت می‌کنند، که تقریباً به 1.5 میلیارد نفر در سراسر جهان می‌رسد. چند مورد از کشورهایی که زبان انگلیسی را به عنوان زبان رسمی می‌شناسند عبارتند از: آنگویلاایرلندسنگاپورآنتیگوا و باربوداایرلندجزایر سلیماناسترالیاجامائیکا آفریقای جنوبیباهاماکنیاسوازیلندباربادوسلسوتوتانزانیابلیزلیبریاتونگابرمودامالاویترینیداد و توباگوبوتسوانامالتجزایر تورکس و کایکوسجزایر ویرجین بریتانیاموریساوگانداکامرونمونتسراتانگلستانکانادا (به جز کبک)نامیبیا وانواتوجزایر کیمننیوزلند ولزدومینیکانیجریهزامبیاانگلستان