جاذبه های طبیعی ایران

ایران، کشوری با تاریخی غنی و فرهنگی متنوع، علاوه بر میراث فرهنگی و تاریخی خود، دارای جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیری است که گردشگران از سراسر دنیا را به سوی خود جذب می‌کند. از کوه‌های سر به فلک کشیده گرفته تا دریاچه‌ها و بیابان‌های وسیع، طبیعت ایران مجموعه‌ای از شگفتی‌های طبیعی را در دل خود جای داده است. این کشور با تنوع اقلیمی و جغرافیایی گسترده‌ای که دارد، مناظر طبیعی بسیار متفاوتی را در خود گنجانده است. از سواحل جنوبی خلیج فارس تا کوهستان‌های شمالی البرز و زاگرس، هر بخش از ایران ویژگی‌های خاص خود را دارد و یک بهشت برای علاقه‌مندان به طبیعت به شمار می‌آید.در ادامه به برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی ایران اشاره می‌کنم

گنبد نمکی جاشک یا دشتی، جاذبه ای طبیعی و خارق العاده با وسعت 3666 هکتار است که عنوان بزرگترین گنبد نمکی خاورمیانه را دارد. از جاده کنگان – بوشهر قسمت های بلند این پدیده همچون کوه های برفی در یک دشت به نظر می رسند و هر چشمی را به خود خیره می کنند. باید توجه داشت که این گنبد نمکی یکی از فعال ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران نیز به شمار می رود و به عنوان یک سرمایه ملی با قدمت 600 میلیون سال اهمیت بسیاری دارد. گنبد نمکی جاشک یکی از جاذبه های ژئوتوریسم در کشورمان محسوب می شود؛ نوعی از گردشگری که بر اساس بازدید از پدیده های زمین شناسی و آشنایی با چگونگی شکل گیری آنهاست. به دلیل اهمیت گنبد نمکی جاشک، این اثر از بهمن سال ۱۳۸۶ به عنوان اثر طبیعی ملیِ فسیلی تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. نام این اثر به عنوان هشتاد و هشتمین اثر طبیعی توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده است.

در شمال غربی کشورمان، دریاچه ای به نام ارومیه قرار دارد که در میان دو استان آذربایجان غربی و استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این دریاچه به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران نیز شناخته می‌شود و پیش از آنکه خشکسالی گریبان گیرش شود، دومین دریاچه بزرگ آب‌شور دنیا بود. از اواسط دهه 80، این دریاچه شروع به خشک شدن کرد و حدود 88 درصد از مساحت خود را از دست داد. خشکسالی، احداث بزرگراه بر روی دریاچه، و استفاده بی‌رویه از منابعِ آبِ حوزه آبریزِ دریاچه، از عوامل موثر در خشک شدن آن بودند که البته تاثیر عوامل انسانی بسیار بیشتر از عوامل طبیعی بوده است. بارندگی‌های پاییز ۱۳۹۴ موجب آبگیری بیش از ۷۰۰ کیلومترمربع از نواحی خشک شده در جنوب دریاچه شد و جانی دوباره به آن بخشید. در همین سال وسعت این دریاچه به حدود 6 هزار کیلومترمربع رسید و همین وسعت، نامِ دریاچه ارومیه را در رده بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار داد.  دریاچه ارومیه 140 کیلومتر طول 55 کیلومتر عرض دارد و حداکثر عمق آن به 16 متر می رسد. بسیاری از شما تصاویری را از دریاچه ارومیه دیده‌اید که به رنگ سرخ و نارنجی است و خبری از آب نیلگون در آن دیده نمی‌شود. این تغییر رنگ بر اثر فعالیت موجودات میکروسکوپی در داخل دریاچه رخ می‌دهد.

آبشار ویسادار یکی ازشگفت‌انگیزترین جاذبه های طبیعی ایران است و با 15 متر ارتفاع به عنوان سومین آبشار مرتفع استان گیلان شناخته می‌شود. در اینجا آب از فراز ساختاری سنگی به شکل نیم‌دایره، بر روی دیواره‌ای صخره‌ای جاری می‌شود؛ دیواره‌ای که به صورت لایه‌لایه شکل گرفته و در طی مدت زمانی طولانی به شکل امروزی خود درآمده است. این آب پس از سقوط در حوضچه‌ای می‌ریزد که توسط همین دیواره‌ها احاطه شده و همچون دنیایی متفاوت به نظر می‌رسد. این آبشار بر سر راه رودخانه لمیر قرار دارد که از کوه‌های تالش که به گردنه الماس نیز شهرت دارد، سرچشمه می‌گیرد بازخانی و پس از گذر از منطقه پره‌سر به دریای خزر می‌ریزد.  کمی آن طرف‌تر از آبشار درختان سر به فلک کشیده‌ای وجود دارند که ریشه‌های‌شان به شکل خاصی در هم تنیده و بر روی زمین پهن شده‌اند. حضور این درختان، صدای ریزش آب و جلوه خاص آبشار موقعیتی منحصربه‌فرد را به این طبیعت بخشیده است

هِنگام، نام جزیره‌ای کوچک در خلیج فارس است که در دو کیلومتری جنوب‌شرقی جزیره قشم قرار دارد. این جزیره با 9 کیلومتر طول و شش کیلومتر عرض، وسعتی حدود 33.6 کیلومتر مربع دارد و ساختار آن به شکل یک مخروط ناقص به نظر می‌رسد. همین جزیره کوچک با ظاهری کاملا ساده، به بهترین شکل از شما میزبانی می‌کند و خوش‌ترین لحظات عمرتان را رقم می‌زند. اولین خوشگذرانی شما در این سفر، قایق سواری در میان آب‌های خلیج فارس است و خاطره‌سازی از همان ابتدای راه آغاز می‌شود. جزیره هنگام سه روستا را در خود جای داده که عبارت‌اند از: هنگام قدیم یا کهنه، هنگام نو یا جدید (ماشی) و غیل. کوه ناکس با 106 متر ارتفاع بلندترین نقطه این جزیره محسوب می‌شود. طولانی‌ترین قطر جزیره نیز به طول 9 کیلومتر از روستای هنگام کهنه تا روستای هنگام جدید است و کوتاه‌ترین قطر جزیره نیز 5 کیلومتر طول دارد.  در این جزیره خبری از هیاهو نیست، خیابانی وجود ندارد و ماشینی تردد نمی‌کند. مردم مهربان، ساده و آرام‌اند

آبشار آسیاب خرابه نام یکی از جاذبه های شهرستان مرزی جلفاست که تنها چند کیلومتر با مرز ایران با جمهوری آذربایجان فاصله دارد و در میان یک دره واقع شده است. این آبشار با دیواره های پوشیده از خزه ها و سایر گیاهان آبزی و درختان انجیر در اطرافش، در میان کوه ها خودنمایی می کند. آسیاب خرابه به شکل آبشارهای ریز و درشتی دیده می شود که بر روی خزه ها جاری می شوند و به پایین می ریزند. آب این آبشار از چشمه هایی تامین می شود که آب خود را از کوه های کیامکی در شمال غربی استان آذربایجان شرقی می گیرند.  دلیل نام گذاری آبشار به وجود یک آسیاب آبی در نزدیکی آن باز می گردد. این آسیاب در گذشته مورد استفاده مردم قرار می گرفته اما به مرور زمان تخریب شده است. به دلیل وجود این آسیاب، محلی ها نام «خراب دییرمان» که در زبان ترکی آذربایجانی به معنای آسیاب خرابه است را برای آبشار انتخاب کرده اند. بد نیست بدانید آسیاب مذکور دارای 10 متر ارتفاع و محوطه 200 متر مربعی است.

در ۱۰۰ کیلومتری تهران کوه دماوند در رشته کوه البرز واقع شده است، به عنوان بلندترین قله کشور و بلندترین آتشفشان آسیا شناخته می شود. کوه دماوند نه تنها یکی از منابع طبیعی ایران است، بلکه نماد ملی شکوه، استواری و آزادی برای ایرانیان نیز است. در قرن اخیر، می توانیم تصویر کوه را در مورد پول رسمی ایران پیدا کنیم. این اهمیت و جایگاه برجسته دماوند در کل ایران را نشان می دهد. در تپه های جنوبی کوه دماوند، تعداد زیادی درخت پسته رشد کرده اند. در امتداد رودخانه هایی که در حال رسیدن به قله هستند، درختانی مانند بید را می توان مشاهده کرد. حیوانات مختلفی مانند بز، سگ، خرگوش، روباه، گرگ و گراز و پرندگان مختلفی مانند جغدها و عقاب های طلایی نیز در این کوه زندگی می کنند. اگر قصد صعود به دماوند و لذت بردن از چشم انداز خیره کننده ایران را دارید، بهترین زمان بین تیر و مرداد است، زیرا در آنجا که مسیرهای پیاده روی پوشیده از چمن سبز و عاری از برف هستند.

غار علیصدر به عنوان یکی از بزرگ ترین جاذبه های استان همدان و بزرگ ترین غار آبی جهان، با هزاران بازدید کننده در طول سال، به ویژه در بهار و تابستان، در میان محبوب ترین مکان های ایران قرار دارد. این غار در شهر کبوتر آهنگ واقع شده است، ۶۰ کیلومتری همدان. فاصله شهر کبوتر آهنگ تا روستای علیصدر ۵۰ کیلومتر است. این غار در زمین های مرتفع ساری قیه به معنای سنگ زرد است. علیصدر یکی از معدود غارهای آبی در جهان است. هنگامی که از ورودی می گذرید، فضای خنکی مورد استقبال شما قرار می گیرد که باعث می شود گرمای بیرون را فراموش کنید. دریاچه در اینجا واضح و شفاف است، به طوری که کف آن قابل مشاهده است

باداب سورت نام یک چشمه پلکانی در ارتفاع 1841 متری از سطح دریاست که اثری بی‌نظیر در ایران به شمار می‌رود و مانندش در دنیا بسیار کم است. باداب سورت چشمه‌ای است هزاران ساله با طبقات بسیار که هر قسمت آن به رنگی در آمده و رنگ و بویی متفاوت دارد؛ شاهکاری که در سال‌های بسیار و با همکاری عناصر طبیعی همچون باد و آب شکل گرفته است.  این اثر از شمال به ارتفاعات جنگلی با درختان سوزنی برگ محدود می‌شود و از جنوب به دره‌های پایین‌دست مشرف است. در شرق باداب سورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ وجود دارد و در غرب آن نیز روستای اروست دیده می شود. روستایی تاریخی و بزرگ که نام یکی از محله‌های قدیمی آن، سورت است. این محله در گذشته های بسیار دور ناحیه‌ای زرتشتی‌نشین بود که سورت لنگه خوانده می‌شد. می‌گویند که زرتشتیان بر فراز چشمه‌های باداب سورت با آداب و رسوم خاصی به عبادت خداوند مشغول می‌شدند و بعدها به اسلام ایمان آوردند. برای همین است که اهالی روستا چشمه را متعلق به خود می‌دانند و برای حفظ آن تلاش می‌کنند.  آب چشمه باداب سورت شور و دارای دمای معتدل است و به سبب وجود املاح و اکسید آهن، خواص درمانی متعددی را برای آن ذکر می‌کنند

با شنیدن نام ترکمن صحرا اولین تصویر ذهنی شما بیابان و بیابان خواهد بود، اما در واقع ترکمن صحرا منطقه ای طبیعی است که شامل کوه، جنگل و بیابان می شود. این منطقه با مردمان خون گرم و فرهنگی خود همواره میزبان میهمانان بسیاری از سراسر کشور است. در ترکمن صحرا جاذبه های تاریخی و طبیعی بسیاری را خواهید دید که بهترین گزینه برای آشنایی با مردم این سرزمین و آداب و رسوم آنهاست. از نظر جغرافیایی در قدیم قسمت بسیار وسیعی بوده که چندین بار تقسیم شده و اکنون ترکمن صحرا را دشت وسیع می نامند. این دشت شامل کشورهای ایران، ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، قزاقستان و تاجیکستان است. در ایران به بخش بزرگی از استان گلستان و خراسان شمالی نیز می گویند. در واقع ترکمن صحرا از غرب به دریای خزر و از شمال به جمهوری ترکمنستان، از شرق به خراسان شمالی و از جنوب به دامنه‌های جنگل البرز محدود می‌شود.

قشم جزیره‌ای زیبا در جنوب ایران و در کنار خلیج فارس است. قشم که بخشی از استان هرمزگان شناخته می‌شود، بزرگترین جزیره ایران است که در تنگه هرمز هم جای گرفته است. قشم مساحتی تقریبا ۱۵۰۰ کیلومتر مربعی دارد و نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر جمعیت را در خود جای داده است. جزیره قشم دارای سه شهر و ده‌ها بندر مختلف است. نام کهن قشم ابرکاوان است که اشاره به کاوه آهنگر، شخصیت اسطوره‌ای ایرانی دارد. قشم از دوران باستان مخصوصا از دوره ساسانی، یک بندر مهم در تنگه هرمز و جنوب ایران بوده است. جزیره قشم دارای مجموعه‌ای از جاذبه های گردشگری و طبیعی است که محصول همنشینی با خلیج فارس است. همچنین قشم به سبب تاریخچه طولانی خود به عنوان یک گذرگاه تاریخی، دارای مجموعه‌ای از بناها و آثار کهن و پرپیشینه است. از جمله این مکان ها و جاذبه های گردشگری قشم می‌توان به بندر لافت، ژئو پارک قشم، دره ستارگان، دژ پرتغالی ها، جنگل های حرا، پارک کروکودیل قشم، تنگه چاهکوه و روستای گوران اشاره کرد

حدود 35 تا 40 کیلومتر از شهر چابهار دور می شویم و در کنار جاده چشم مان به یکی از شگفتی های طبیعت ایران می افتد که با عنوان کوه های مریخی یا مینیاتوری شناخته می شود و در زبان محلی به کالانی یا آریا شهرت دارد. کوه های مریخی دقیقا سمت چپ جاده چابهار دیده می شوند؛ جایی در حوزه دهستان کهیر در شهرستان ساحلی کنارک. با رسیدن به این اثر طبیعی گویی سیاره ای دیگر پیش روی مان قرار دارد و به راحتی می توانیم آن را لمس کنیم... کوه های مریخی رنگی میان طوسی و سفید دارند و با تغییر نور روز، رنگ های متفاوتی به خود می گیرند. قدمت این کوه ها به 4 تا 5 میلیون سال قبل باز می گردد و رشته کوهی را تشکیل می دهند که ده ها کیلومتر به سمت شرق امتداد دارد. این رشته کوه در ادامه کوه های زاگرس شکل گرفته و کوه هایی را با ارتفاع متفاوت در خود جای داده است؛ فسیل‌ صدف و ماهی و نهنگ در برخی نقاط این منطقه پیدا می شوند و یکی از جذابیت های کوه های مریخی به شمار می آیند. این احتمال وجود دارد که کوه ها زمانی غرق در آب های عمان بوده اند و یا جزر و مد دریا خودش را به این منطقه رسانده و اثرش را این گونه بر جای گذاشته است.

کویر لوت یکی از بیابان‌های ایران است که در جنوب شرقی قرار دارد و بخش هایی از آن در استان‌های یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی قرار دارد. این بیابان بیست و هفتمین بیابان بزرگ در بین بیابان‌های جهان به شمار می‌رود. معنی اسم کویر لوت در زبان ترکی به معنی لخت، تشنه، بی‌آب و علف و فاقد هرچیز است که با ماهیت این بیابان سازگاری دارد عنوان‌های «چاله لوت»، «دشت لوت»، «کویر لوت» و «بیابان لوت» برای این منطقه خشک و بیابانی به کار برده می‌شود. شاید تصور کنید که دشت لوت خالی از پوشش گیاهی یا گونه های جانوری باشد اما یک گونه گیاهی به نام گز هم در این دشت وجود دارد. دشت لوت با وجود سختی آب و هوا اما گونه‏‌های جانوری متنوعی دارد، روباه شنی، خرگوش، گربه شنی، جبیر، جرد، سارگپه، شاهین، مگس گیر، چک کاکلی، تیر مار، شتر مار، مار جعفری، آگامای سروزغی، دم سیاه و عربی و انواع عقرب شامل عقرب طلایی، سیاه و جرار و در ارتفاعات کل، بز و جبیر قابل مشاهده است که نشانه چرخه فعال اکولوژی دشت لوت است.