رنه دکارت

رنه دکارت (René Descartes) روز سی‌ویکم مارس سال 1596 میلادی، در روستای دکارت از توابع شهرستان آندره‌لوار فرانسه به دنیا آمد. سیزده‌ماهه بود که مادرش جین برچارد، بعد از به‌دنیاآوردن یک نوزاد مرده، درگذشت. پدرش یوآخیم دکارت که وکیل و اشراف‌زاده‌ای پرنفوذ بود، مجدداً ازدواج کرد و سرپرستی او، برادر و خواهرش به مادربزرگ مادری‌شان سپرده شد. این نویسنده در سن ده‌سالگی به کالج مشهور یسوعی رفت و طی هشت سال تحصیل در آن‌جا، علاوه‌بر مطالعات کلاسیک، علومی مانند ریاضیات و متافیزیک، و هنرهایی همچون بازیگری، موسیقی، شعر، سوارکاری و شمشیربازی را فراگرفت.

رنه دکارت در سال 1614 میلادی به دانشگاه رفت و دو سال بعد، در رشته‌ی حقوق فارغ‌التحصیل شد. این نویسنده در سال 1618 میلادی برای مدت پانزده ماه به هلند رفت و در آن‌جا، مطالعات تکمیلی خود در رشته‌های ریاضیات و معماری نظامی را ادامه داد. او سپس به‌مدت سه‌سال، به شهرهای مختلف اروپا سفر کرد و در سال 1619 موفق شد هندسه‌ی تحلیلی را به‌عنوان روشی برای حل مسائل هندسی و جبری ابداع کند. این ریاضی‌دان سپس برای مدتی در کشورش فرانسه، اقامت گزید و تلاش کرد تحقیقات خود درباره‌ی ریاضیات، فیزیک، فلسفه و روان‌شناسی را تکمیل کند.

رنه دکارت در طی عمر نسبتاً کوتاهِ پنجاه‌وسه‌ساله‌ی خود، کتاب‌های بحث‌برانگیز و مهمی را به نگارش درآورد که همچنان در میان فیلسوفان و دانشمندان محل بحث‌وجدل هستند. اولین اثر این نویسنده‌ی فرانسوی که شهرتی جهانی را نصیب او کرد، کتاب «گفتار در روش» بود که در سال 1637 میلادی منتشر شد و انقلابی بزرگ در روش‌شناسی علوم‌تجربی ایجاد کرد. رنه دکارت سپس کتاب «تاملات در فلسفه اولی» را در تشریح نظریات خود در باب وجود مقولاتی مانند وجود، خدا و هستی تألیف کرد. این رساله‌ی فلسفی نیز همچون کتاب پیشین دکارت، اثری انقلابی بود و بسیاری از فیلسوفان متأخر، آن را یکی از پایه‌های فلسفه‌ی غرب در دوران مدرن قلمداد می‌کنند.

رنه دکارت پس از انتشار دو اثر موفق خود، کتاب «اصول فلسفه» را منتشر کرد؛ اثری فلسفی که به‌نوعی مانیفست نظری این نویسنده در تبیین علوم تجربی بود. چند دهه بعد بر اساس مباحث طرح‌شده در همین کتاب بود که آیزاک نیوتن، قانون اول حرکت را فرمول‌بندی کرد. دکارت در سال‌های بعدی کتاب‌هایی مانند «انفعالات نفس» و «اعتراضات و پاسخ‌ها (Protests and responses)» را نیز به چاپ رساند. سرانجام این فیلسوف و ریاضی‌دان برجسته‌ی قرن هفدهم میلادی، در شامگاه یازدهم فوریه‌ی سال 1650، بر اثر ابتلا به ذات‌الریه، در شهر استکهلم سوئد درگذشت. شانزده سال بعد، بقایای جسد رنه دکارت از محل دفن او به گورستان سنت‌اتین دومون شهر پاریس سپرده شد.