چرا زحل محبوب ترین سیاره است

همان طور که میدانیم محبوب ترین سیاره، سیاره زحل است؛ اما چرا زحل محبوب ترین سیاره است؟ زحل به سبب داشتن هزاران حلقه در اطراف خود در میان سیارات بسیار مشهور است و این در حالی است که سیارات دیگری نیز وجود دارند که در اطراف خود حلقه هایی دارند که از تکه های یخ و سنگ ساخته شده اما هیچ یک از این سيارات به سبب حلقه های اطراف خود تا این حد معروف نبوده و هیچ یک به اندازه سیاره زحل دیدنی و جذاب نیستند.

سیاره زحل یا کیوان دومین سیاره بزرگ منظومه شمسی است این سیاره یک غول گلوله ای گازی است که دارای جرمی معادل ۹۵ برابر زمین است چگالی این سیاره حدود یک هشتم زمین و کمتر از آب است. یک روز در زحل معادل ۱۰ ساعت و ۳۹ دقیقه و یک سال آن برابر ۲۹.۵ برابر زمین است. مدار استوایی زحل مشابه زمین دارای انحراف ۲۷ درجه است برای همین در سیاره زحل چهار فصل مشاهده میشود جرم این سیاره از گاز هیدروژن است البته با مقدار کمی هليوم ومتان

شاید بتوان این سیاره را زیبا ترین سیاره در منظومه شمسی دانست . حلقه های زحل جلوه زیبایی به این سیاره داده و آنرا دیدنی تر کرده است . حلقه های آن در فاصله ۱۱۲۰۰ کیلومتری آن قرار دارند. این حلقه ها از تکه های یخ و همچنین تکه های سنگ و غبار تشکیل شده اند که اندازه بعضی از آنها به اندازه یک غبار ریز و بعضی دیگر اندازه یک خانه میباشد. پهنای این حلقه ها ۲۸۰ هزار کیلومتر است اما ضخامت آنها تا یک کیلومتر است لذا زمانی که از پهلو به زحل نگاه میکنیم حلقه ها بصورت تیغه باریکی مشاهده میشوند و دیده نمیشوند پهنای برخی از حلقه های زحل به اندازه فاصله زمین تا ماه میباشد.

دانشمندان معتقد هستند دلیل درخشان تر بودن حلقه های زحل تازه تر بودن و جوان تر بودن آن هاست آنها تصور میکنند که این حلقه ها در پی نزدیک شدن یک قمر به زحل و فروپاشی آن قمر در اثر گرانش زحل پدید آمده اند حلقه های زحل به ترتیبی که کشف شده اند با حروف الفبا نامگذاری شده اند A,B,C,D,E,F,G.‏ در میان حلقه ها سه شکاف وجود دارد به نامهای آنکه کیلر و مکسول و یک بازه بزرگ به نام شکاف کاسینی گالیله نخستین کسی بود که به حلقه های اطراف زحل علاقه مند شد و آنها را کشف کرد. او در سال 1610 میلادی حلقه ها را کشف کرد.

تصاویر فروسرخ جدید فضاپیمای کاسینی که توسط پروژه ای که توسط ناسا رهبری میشود از یکی از عجیب ترین عوارض سطح این سیاره را نمایان کرد ساختار ابر مانند یک شش ضلعی که به دور نقطه قطب شمال زحل در گردش است میباشد. این ساختار بیست سال پیش درگذر فضاپیمای وویجر از کنار زحل در درجه ۷۸ شمال کشف شده است هر ضلع این شش ضلعی حدود ۱۳۰۰۰ کیلومتر است که از شعاع زمین بزرگتر است. از این رو این شش ضلعی به قدری بزرگ است که شش زمین در آن قابل جاسازی است.!!!!

ساختار شش ضلعی هر ۱۰ ساعت و ۳۹ دقیقه و ۲۴ ثانیه یکبار می چرخد که تصور میشود این زمان زمان چرخش درون این سیاره باشد. علت تشکیل این ساختار برای محققین معلوم نیست ولیکن بیشتر آنان تصور میکنند این ساختار از برهم کنش موج و ماده ایجاد شده است. محققین موفق شدند در آزمایشگاه نیز ساختارهای هندسی به وسیله موج ایجاد کنند. زحل دارای بیشترین قمر در میان سیاره های منظومه شمسی است . این سیاره ۸۲ قمر دارد که ۵۳ عدد از آنها دارای نامهای رسمی هستند و تیتان با قطر ۵۱۵۰ کیلومتر بزرگترین آنهاست. چهار قمر رئا، دیونه تتیس و یا پتوس نیز قطرهایی بین ۱۰۵۰ کیلومتر و ۱۵۳۰ کیلومتر را دارا میباشند قمر رئا دارای یک سیستم حلقه مجزا و اتمسفر خاص است بیشتر قمرهای دیگر بسیار کوچک هستند و ۳۴ عدد از آنها دارای قطر کمتر از ۱۰ کیلومتر می باشند. ۱۴ قمر دیگر دارای قطر بین ۱۰ تا ۵۰ کیلومتر هستند. بیشتر نامهای قمرهای زحل از نامهای تیتانها در اسطوره های یونان باستان اقتباس شده است تیتان تنها قمر در تمامی منظومه شمسی است که دارای اتمسفر کافی برای وجود واکنشهای شیمیایی میباشد همچنین تیتان تنها قمر دارای دریاچه هیدروکربن است!! در ۶ ژوئن ۲۰۱۳ دانشمندان موفق به کشف هیدروکربنهایی در قسمت بالای اتمسفر تیتان شدند که پیش زمینه حیات هستند. در ماه آوریل سال ۲۰۱۴ محققان ناسا اعلام کردند که یک قمر جدید در حال شکل گیری در حلقه A زحل است.

یکی از پدیده های خاص در قمرهای زحل میان دو قمر جانوس و اپیمتئوس اتفاق میافتد این دو قمر در مداری تقریباً یکسان دور سیاره چرخش میکنند و هر چهار سال یکبار به یکدیگر بسیار نزدیک میشوند در زمان نزدیک شدن نیروی جاذبه متقابل آنها باعث میشود که مدار چرخش آنها با یکدیگر جابه جا شود. ميماس جزء کوچکترین اقمار زحل است که در سال ۱۷۸۹ میلادی توسط ویلیام هرشل کشف شد این قمر کوچک و آبله گون که به ستاره مرگ معروف است یکی از بزرگترین دهانه های برخوردی را با پهنایی حدود ۱۳۰ کیلومتر بر روی خود دارد دلایل شکل گیری چنین عوارض سطحی به این دلیل است که جرم میماس آنقدر قوی است که با ایجاد کردن گرانش سطحی ظاهر آن را کروی نگه میدارد و آنقدر ضعیف است که اجازه شکل گرفتن چنین دهانه های بزرگی را میدهد.

یکی از عجیب ترین و مرموز ترین سیاره های منظومه شمسی بی گمان زحل است. در عین زیبایی به دلیل وجود حلقه های اطراف خود مرموز نیز هست. چرا که در یکی از قطب های خود شکلی هندسی و شش ضلعی دارد که توسط فضاپیمای وویجر 1 شناسایی شد و تا مدتها کسی علت تشکیل آن را نمیدانست. فضاپیمای کاسینی در آخرین چرخشهای خود به دور این سیاره تمرکز بیشتری بر روی قطب شمال آن انجام داده است . قطبی که طوفان شش ضلعی را در خود قرار داده است در سال 2010 آنا آگویار از دانشگاه لیسبون و همکارانش اشاره ای کردند که موقعیت شش ضلعی روی زحل با عرض جغرافیایی یک جریان تند باریک و بسیار سریع مطابقت دارد. آنها پیشنهاد کردند که اصطکاک با اتمسفر کندتر در دو طرف جریان تند ، گردابهایی ایجاد میکند طوفانهای مینیاتوری که جریان تند را در حین دور زدن سیاره به سمت شمال و جنوب هل میدهند و در نتیجه موجی شکل می گیرد. در آزمایشهای آزمایشگاهی با سیالات در حال چرخش آنها توانستند شکل شش وجهی را بازتولید کنند و اطمینان حاصل کنند که هیچ چیز فراطبیعی در زحل وجود ندارد . آنها می توانند شفق زحل حلقه ای از شفقهای شمالی که توسط ذرات پرانرژی هدایت شده توسط میدان مغناطیسی زحل که به جو برخورد میکنند را مطالعه کنند همانطور که مشخص شد این پرده آتش الکتریکی درست بالای شش ضلعی پایین می آید. در نتیجه همیشه چیزی در زحل هست که دانشمندان را شگفت زده کند.

مسلما وقتی در مورد هر سیاره ای میخواهیم بحث کنیم و یا از نظر علمی آن را مورد بررسی قرار دهیم اولین سوالی که ذهن ما رو به خود درگیر خواهد کرد این است که آیا این سیاره قابل سكونت هست یا خیر؟ دلیل پرسیدن این سوال این است که همه ما یک ترس نحفته ای در وجود خود داریم مبنی بر این که اگر روزی دیگر نتوانیم روی زمین به هر دلیلی زندگی کنیم آیا سیاره دیگری در این فضای بیکران میزبان ما خواهد بود؟ حال امکان حیات در زحل را بررسی میکنیم قطعا وقتی در مورد زندگی در سیاره دیگر صحبت میکنیم نباید منظور و هدف ما به زندگی انسان محدود شود از نظر علمی موجود زنده را با مقیاس های زیر میسنجند: ★ از مواد شیمیایی تشکیل شده باشد ★ قابلیت تکثیر و تولید مثل را دارد ★ سازمان نمایشگاهی داشته باشد ★ به محیط پیرامون خود پاسخ دهد و خنثی نباشد متاسفانه محیط زحل آنطور که ما میشناسیم برای زندگی مساعد نیست. دماها فشارها وجود مقدار زیادی گازهای هیدروژن و هلیم که تحمل این مقدار فشار برای موجود زنده قابل تحمل نیست و نمیتواند خود را با آن سازگار کند. اما احتمال زندگی در یکی از قمر های زحل وجود دارد این سیاره زیبا دارای 53 قمر تایید شده و 29 قمر در انتظار تایید میباشد بزرگترین قمر این سیاره تیتان نام دارد که ویژگی های امیدوار کننده ای را به ما ارائه میدهد. دانشمندان بر این باورند که تیتان به علت شباهت های فراوانش با زمین میتواند از حیات پشتیبانی کند اقیانوسهای وسیع و مواد غنی آن میتواند فقط از حیات محافظت کند. علاوه بر این آکریلو نیتریل بهترین کاندید برای تشکیل غشای سلولی پایدار مورد نیاز زندگی در جو تیتان کشف شده است اما همه چی در اینجا تمام نمیشود و در این مورد نیاز به تحقیقات بیشتری میباشد.