تاریخچه هوانوردی در ایران

تاریخچه هوانوردی ایران برمی‌گردد به ورود اولین بالون در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار توسط دو مرد فرانسوی و آمریکایی که با آن در تبریز و تهران پروازهای نمایشی انجام دادند. ناصرالدین شاه در خاطرات خود نوشته: روز ۳ فروردین ۱۲۵۶ دو بالون به آسمان رفت. ما بودیم در بالای شمس‌العماره، کل تهران هم از زن و مرد روی بام‌ها و کوچه‌ها و غیره بودند. بالون اولی قرمز رنگ بود، هوا رفت، اما کم و افتاد در باغ سپهسالار . بعد بالون سفید باد شد، این دفعه بالون بسیار خوب هوا رفت، نیم ساعت درست روی آسمان شهر ایستاده بود، خلاصه خیلی خیلی تماشا داد. هیچ وقت همچه تماشا مردم نکرده بودند. (توضیح: در منابع غیر ایرانی تاریخ ورود اولین بالون به ایران ۱۸۹۱ اعلام شده)

مظفرالدین شاه، پادشاه بعدی ایران در سفر به فرنگ یک بالون خریده بود اما از آن استفاده نکرد تا زمانی که محمد علی میرزا وارث تاج و تخت او شد. جنگ مشروطه خواهان با محمد علی میرزا بالا گرفت. یکی از سران نظام پیشنهاد کرد برای سرکوب مشروطه خواهان از بالون استفاده کنند. اما وقتی بالون را باز کردند معلوم شد که توسط موش‌ها جویده شده.

سال‌ها گذشت و هواپیما توسط برادران رایت اختراع شد، اما از زمان اختراع تا ورود اولین هواپیما به ایران حدوداً ۱۰ سال سپری شد تا اینکه ۱۲ دی ماه ۱۲۹۲نخستین هواپیما در آسمان تهران دیده شد. اولین هواپیمایی که وارد ایران شد یک بلریو ۱۱ بود که از طریق کشتی به بندر انزلی انتقال داده شد. خلبان کوزمینسکی پس از سرهم کردن قطعات آن به سمت تهران پرواز و با زحمت فراوان در میدان مشق فرود آمد اما در حین فرود آسیب دید که توسط تکنسین‌های ارتشی تعمیر شد. میدان مشق محل مناسبی برای پرواز مجدد نبود و خلبان روسی، هواپیما را زمینی به محله قصرقجر منتقل و بعد از گرفتن پول از مردم پروازهای نمایشی انجام داد. ماجرا به گوش احمدشاه قاجار رسید و به همراه خلبان با هواپیما عکس یادگاری گرفت که بعدها در روزنامه ایلوستراسیون فرانسه منتشر شد. این هواپیما بعد از چند روز به روسیه بازگشت. (توضیح: در منابع ایرانی عنوان شده که هواپیما سقوط کرد)

پائیز ۱۲۹۸ دولت قاجار برای اداره امنیه خود درخواست یک هواپیمایی نظامی از نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا کرد که در بین‌النهرین پایگاه نظامی داشت، اما بریتانیا موافقت نکرد. به دلیل ضعف دولت در زمان قاجار، دو قدرت بزرگ روس و بریتانیا به روش‌های مختلف در کشور حضور می‌یافتند که یکی از این روش‌ها حضور نظامی بود. اردیبهشت ۱۲۹۹ تعدادی از هواپیماهای روس در سواحل دریای خزر فرود آمدند و در همان سال یک هواپیمای نظامی بریتانیا به بوشهر آمده بود. بعد از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹، رضاخان (به‌عنوان وزیر جنگ) شروع به نوسازی ارتش و کم کردن نفوذ نیروهای خارجی کرد. در بهار سال ۱۳۰۰ هواپیماهای روس و هواپیمای بریتانیا در پائیز از ایران خارج شد. یک هواپیمای خراب روس که در رشت رها شده بود با انتقال به تهران، توسط یک ارمنی بنام نیکولا که مدتی را در آمریکا زندگی کرده بود، تعمیر شد. اطلاعات بیشتری از مدل این هواپیما یا نحوه استفاده از آن وجود ندارد و فقط می‌توان گفت اولین هواپیمای جنگی ایران به‌حساب می‌آمد؛ اما در مرداد ۱۳۰۲ طی یک سانحه دچار آتش‌سوزی شد

ممنون از دیدنت