نوروپلاستیسیته یا انعطاف‌پذیری مغزی چیست؟

نوروپلاستیسیته چیست؟ نوروپلاستیسیته از ترکیب دو کلمه نورون و پلاستیسیته به وجود آمده است. نورون ها سلول های عصبی هستند که جزئی از مغز و سیستم عصبی را می سازند و پلاستیسیته به توانایی مغز برای اینکه تغییر یابد اشاره دارد. و به صورت کلی نوروپلاستیسیته یا انعطاف پذیری مغزی به توانایی مغز برای تغییر و تطابق در طول زمان بر اساس تجربیات،یادگیری و آسیب های عصبی اشاره دارد. این قابلیت به مغز اجازه می دهد تا با تغییرات محیزی سازگار شود و عملکرد های خود را باز سازی کند. به زبان دیگر نوروپلاستیسیته به معنای ظرفیت مغز برای ایجاد و تقویت ارتباطات نورونی جدید،تضعیف یا حذف اتصالات قدیمی و حتی بازسازی مناطق آسیب دیده است. این تغییرات در سطح سلولی و مولکولی رخ می دهند و می توانند به بهبود عملکرد های شناختی، حسی و حرکتی کمک کند.

نورو پلاستیسیته به دو صورت اصلی رخ می دهد: 1.نوروپلاستیسیته ساختاری: شامل تغییرات در ساختار فیزیکی نورون ها و ارتباطات سیناپسی است. 2. نوروپلاستیسیته عملکردی: شامل تغییرات در کارایی و عملکرد نورون ها در مدار های عصبی است.

نوروپلاستیسیته چگونه کار می کند؟ مغز انسان از حدود 100 میلیارد نورون تشکیل شده است. محققان اولیه بر این باور بودند که نوروژنز یا ایجاد نورون های جدید مدت کوتاهی پس از تولد متوقف می شود. اما اکنون این نظریه رد شده است. در سال اول زندگی کودک زمان رشد سریع مغز است. در بدو تولد، هر نورون در قشر مغز حدود 2500 سیناپس یا شکاف‌های کوچکی بین نورون‌ها دارد که در آن تکانه‌های عصبی منتقل می‌شوند. در سن سه سالگی، این تعداد به 15000 سیناپس در هر نورون رسیده است.

با این حال، یک فرد بالغ متوسط تنها حدود نیمی از این تعداد سیناپس دارد. چرا؟ زیرا با کسب تجربیات جدید، برخی از ارتباطات تقویت می شوند و برخی دیگر حذف می شوند. این فرآیند به عنوان هرس سیناپسی شناخته می شود . نورون‌هایی که اغلب استفاده می‌شوند، اتصالات قوی‌تری ایجاد می‌کنند. آنهایی که به ندرت یا هرگز استفاده نمی شوند در نهایت می میرند. با ایجاد ارتباطات جدید و حذف اتصالات ضعیف، مغز می تواند خود را با محیط در حال تغییر وفق دهد.

نوروپلاستیسیته به صورت کلی در دو مرحله صورت می گیرد که در ادامه فرآیند هر یک را به صورت مختصر توضیح داده ایم.

افزایش اتصالات: در این مرحله، نورون‌ها از طریق سیناپس‌ها با هم اتصال می‌یابند. اگر دو نورون به‌طور مکرر و همزمان فعالیت کنند، اتصال بین آنها تقویت می‌شود و سیناپس‌های آنها متصل می‌شوند. این تغییرات باعث می‌شود که نورون‌ها با احتمال بیشتری در آینده به هم متصل شوند.

تقویت اتصالات (پتانسیاسیون طولی): در این مرحله، اگر اتصالات میان دو نورون به‌طور مداوم تکرار شود و فعالیت‌های همزمان آنها تقویت شوند، اتصالات عصبی ایجاد شده قدرت و تأثیر بیشتری پیدا می‌کنند. این مکانیسم به عنوان "پتانسیاسیون طولی" یا "تقویت طولی" شناخته می‌شود.

این تغییرات در اتصالات عصبی به تجربه‌ها و فعالیت‌های عصبی مرتبط می‌شوند. با تکرار تجربیات و فعالیت‌ها، نورون‌ها اتصالات جدیدی شکل می‌دهند، اتصالات قدیمی‌تر را تقویت یا ضعیف‌تر می‌کنند و به تنظیم شبکه‌های عصبی خود برای پاسخ به نیازها و تغییرات محیطی می‌پردازند. اینگونه است که ما برحسب تغییر عادات خود، باعث می‌شویم که در سیستم عصبی‌مان تغییراتی رخ داده و به مرور روی حافظه و سیستم یادگیری‌مان اثر بگذارد.

مزایای نوروپلاستیسیته: اجازه دادن به مغز برای سازگاری و تغییر به ارتقاء موارد زیر کمک می کند: . توانایی یادگیری چیزهای جدید . توانایی تقویت توانایی های شناختی موجود . بهبودی پس از سکته مغزی و آسیب های مغزی و بیماری هایی نظیر آلزایمر و پارکینسون . تقویت مناطقی که عملکرد آنها از بین رفته یا کاهش یافته است. . بهبودهایی که می تواند تناسب اندام مغز را تقویت کند.

من نوروپلاستیسیته رو به عنوان یک تحقیق خودم حدود ۱۰ ساعت براش وقت گذاشتم و کامل نوشتم و فایل پی دی اف اش رو دارم. برای اینکه حجم پست زیاد نشه کل مطلبو به چند بخش تقسیم می کنم و برای هر بخش یک پست مجزا می سازم. پس منو فالو کنید تا از اینا باخبر باشید(احتمالا بلافاصله بعد این پست اونارو میزارم).