قلعه فلک الا افلاک

قلعه فلک الافلاک یادگار باشکوه ساسانیان بر تپه‌های خرم‌آباد قلعه فلک الافلاک که به دژ شاپورخواست یا قلعه ۱۲برجی هم شهرت دارد، زمانی برای حاکمان کشور سنگری امن بود تا از قلمروشان حفاظت کنند. چند صد سال پیش در دوره ساسانیان قلعه فلک الافلاک به مساحت ۵۳۰۰مترمربع بر بلندای تپه‌های خرم‌آباد از سنگ، آجر، خشت خام، گچ و آهک ساخته شد. اینجا که از جاهای دیدنی خرم آباد است، از مهم‌ترین مسیرها بین فلات مرکزی با جنوب و غرب ایران بوده است.

نزدیک این قلعه رودخانه‌‌ای جریان دارد که باعث شده مسیر قلعه فلک الافلاک خوش‌آب‌و‌هواتر و باصفاتر به‌نظر بیاید. اگر بخواهید دقیق‌تر بدانید که قلعه فلک الافلاک کجاست باید خیابان امام‌خمینی خرم‌آباد را دنبال کنید تا به قلعه برسید.

معرفی کلی قلعه و آشنایی با آن ۴سالن بزرگ، ۲حیاط خلوت، چندین تالار کوچک، اتاق‌ها و دروازه‌هایی به سمت شمال درون قلعه فلک الافلاک جا گرفته‌اند. مهم‌ترین بخش قلعه، برج‌های بلندقامتش هستند که از بین ۱۲برج زمان قدیم، درحال‌حاضر ۸برج باقی مانده است.

قلعه تاریخی خرم آباد بخش‌های مختلفی مثل حمام، برج نگهبانی، چاه آب و… هم دارد که کمک می‌کردند این قلعه به پناهگاهی امن و راحت برای روزهای جنگ تبدیل شود. فلک الافلاک جایی است که شاهد روزهای سخت، تلخ و حتی ترسناک در دوره‌های مختلف بوده است.

این قلعه به خاطر پیشینه تاریخی، معماری فوق‌العاده، موقعیت جغرافیایی خاص و کاربردهای مختلفی که داشته در طول دوره‌های مختلف تاریخ همیشه از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. همین موضوع باعث شده حالا هم از جاهای دیدنی خرم آباد باشد.

قلعه فلک الافلاک کجاست؟ برای موقعیت مکانی قلعه فلک الافلاک اول از هر چیزی به‌خاطر بسپارید که روی تپه‌های شهر خرم‌آباد قرار گرفته و هر طرف قلعه چشم‌اندازی زیبا به سمت این شهر را به شما نشان می‌دهد. دو رشته‌کوه از شمال به غرب و جنوب به شرق جلگه لرستان، گرداگرد تپه‌های قلعه فلک الافلاک قرار گرفته‌اند و برای قلعه نقش حمایت و حفاظت را دارند. امام‌خمینی نام خیابانی در خرم‌آباد است که قلعه فلک الافلاک در آن قرار گرفته و این خیابان را به‌نام خیابان ۱۲ برجی هم می‌شناسند.

تاریخچه و قدمت قلعه فلک الافلاک قلعه فلک الافلاک خرم آباد سال ۶۵۱ میلادی در دوره ساسانیان ساخته شده است. به تاریخچه قلعه که نگاه می‌کنید، این قلعه بیشتر پایگاه حکومتی پادشاهان مختلف بوده و در دوره‌هایی به‌عنوان زندان از آن استفاده می‌کردند.

قلعه فلک الافلاک از زمانی که ساخته شد، جایگاه ویژه‌ای را در دوره‌های تاریخی زمان خود پیدا کرد. زمان خاندان حسنویه (خاندانی شیعه حاکم بر کوه‌های زاگرس، کرمانشاه، همدان و لرستان) و بویه (یک خاندان شیعه که مدت ۱۲۰سال در جنوب، مرکز و غرب ایران حکومت می کردند) در قرن چهارم هجری قمری یک پایگاه حکومتی مهم بود.

در قرن چهارم هجری زمان حکومت خاندان بدر، قلعه فلک الافلاک نقش خزانه حکومت را داشت تا از پول و اشیای قیمتی نگهداری کند.این قلعه زمان صفویه تا قاجار محل حکومت اتابکان لر کوچک و والیان لرستان بود. دوران پهلوی نقش قلعه کمی متفاوت‌ شد و آن را به‌ پادگان نظامی و زندان تبدیل کردند. استفاده از تالارهای قلعه به‌عنوان زندان تا سال ۱۳۴۷ ادامه پیدا کرد. دوره پهلوی هم‌چنین ساختمان‌هایی از قلعه را به مکان‌هایی مثل اصطبل، سربازخانه و ستاد ارتش شاهنشاهی ایران اختصاص دادند.

بعضی از منابع گفته‌اند که قلعه فلک الافلاک در زمان گذشته محل زندانی‌ اسیران رومی بوده است. در دوران قاجار و صفویه برای بازسازی قلعه فلک الافلاک تلاش‌های زیادی شد. یکی از پادشاهان زمان قاجار که مرمت قلعه برایش اهمیت داشت، محمد‌علی‌میرزا دولتشاه، حاکم لرستان و کرمانشاه بود. محمدعلی‌میرزا دستور داد که علاوه‌بر بازسازی، بخش‌های دیوان‌خانه و سربازخانه را هم پایین قلعه بسازند.

دلیل نامگذاری قلعه فلک الافلاک درباره نام‌گذاری فلک الافلاک منبع مشخصی وجود ندارد که صددرصد بگوید نام این قلعه از کجا می‌‌آید. به همین دلیل بیشتر احتمال وجود دارد تا یک دلیل محکم! مثلا معین‌السلطنه (سفرنامه‌نویس دوره قاجار) در سفرنامه خود که از قلعه فلک الافلاک نوشته، علت نام‌گذاری فلک الافلاک را به‌خاطر وجود برجی می‌داند که از برج‌های دیگر بلندقدتر است. منبع دیگری درباره دلیل نامگذاری قلعه فلک الافلاک این‌طور می‌گوید که ۱۲برج این قلعه از نام ۱۲برج‌ فلکی گرفته شده است و به همین خاطر آن را فلک الافلاک نامیده‌اند