پروفسور حسابی: پدرعلم فیزیک ایران».

محمود حسابی در ۳ اسفند ۱۲۸۱ شمسی (۲۴ فوریه ۱۹۰۳) در تهران متولد شد. دوران کودکی او با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بود که نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت و مسیر زندگی او داشت. پدرش عباس خان حسابی، معز السلطنه، دیپلمات و سیاستمدار ایرانی بود و مادرش گوهرشاد حسابی، زنی فرهیخته و متدین بود که نقش مهمی در تربیت فرزندانش داشت. دکتر حسابی یک خواهر و برادر کوچکتر داشت. او تا سن چهار سالگی در تهران زندگی می‌کرد. در آن زمان، پدرش به‌عنوان سفیر ایران به سوریه اعزام شد و دکتر حسابی به همراه خانواده‌اش به دمشق نقل مکان کرد و تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه فرانسوی بیروت آغاز و پس از چهار سال به تهران بازگشت.

زادگاه خانواده وی تفرش ، در استان مرکزی ، ایران است. در سن چهار سالگی ، خانواده وی به بیروت نقل مکان کردند و در آنجا حسابی در دبستان تحصیل کرد. او هنوز در دوران دبیرستان بود که جنگ جهانی اول شروع شد و مدارس فرانسوی زبان تعطیل شدند. حسابی تحصیلات خود را 2 سال در خانه ادامه داد و در سال 1922، وی مدرک مهندسی راه را از دانشگاه آمریکایی بیروت به دست آورد.

در سن هفده سالگی لیسانس ادبیات، و در سن نوزده سالگی لیسانس بیولوژی را اخذ نمود. پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ التحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشه کشی و راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک می‌کرد. او همچنین در رشته‌های پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی به تحصیلات دانشگاهی پرداخت. پس از مدت كوتاهی كار برای وزارت راه بیروت پیدا کرد. . در سال ۱۹۲۴ میلادی به مدرسه عالی برق پاریس راه یافت و در سال ۱۹۲۵ میلادی فارغ التحصیل شد. حسابی برای تحصیلات بیشتر به پاریس سفر كرد ، وی در رشته مهندسی برق در و بعداً درجه دكترا در سال 1927 به وی اعطا شد.

طی سال‌ها تحقیق و مطالعات علمی در دانشگاههای معتبر عالم با دانشمندان بزرگ جهان نظیر پرفسور "اینشتین"، "شرودینگر"، "بورن"، "فرمی" و چندین فیزیکدان دیگر و همچنین علمای بزرگ مانند "راسل" و "آندره ژید" همکاری و تبادل نظر داشته و تنها ایرانی شاگرد پروفسور "آلبرت اینشتین" بود. جالب است بدانید که نظریه بینهایت بودن ذرات را پروفسور حسابی ارائه داده بودند-منبع:کتاب پروفسورحسابی

حسابی علاوه بر زبان فارسی، به زبان عربی، فرانسوی، انگلیسی و آلمانی تسلط داشت. در تحقیقات علمی خود از زبان های سانسکریت، لاتین، یونانی، پهلوی، اوستایی، ترکی، ایتالیایی و روسی نیز استفاده می نمود. در زمان حکومت سلطنت پهلوی، حسابی یک سناتور انتصابیِ شهر تهران در دوره‌های اول، دوم و سوم مجلس سنای ایران بود. وی همچنین وزیر فرهنگ کابینه محمد مصدق در سال‌های ۱۹۵۱–۱۹۵۲ بود. حسابی با وجود امکان ادامه تحقیقات در خارج از کشور، به ایران بازگشت و به پایه‌گذاری علوم نوین و تأسیس دارالمعلمین و دانشسرای عالی، دانشکده‌های فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش ده‌ها کتاب و جزوه و راه‌اندازی و پایه‌گذاری فیزیک و مهندسی نوین پرداخت.

برخی از اقدامات علمی و خدمات دکتر حسابی: _ اولین نقشه برداری فنی و تخصصی كشور (راه بندرلنگه به بوشهر) _ اولین راهسازی مدرن و علمی ایران (راه تهران به شمشك) _ پایه گذاری اولین مدارس عشایری كشور _ پایه گذاری دارالمعلمین عالی _ پایه گذاری دانشسرای عالی _ ساخت اولین رادیو در كشور _ راه اندازی اولین آنتن فرستنده در كشور _ راه اندازی اولین مركز زلزله شناسی كشور _ راه اندازی اولین رآكتور اتمی سازمان انرژی اتمی كشور _ راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران _ تعیین ساعت ایران _ پایه گذاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان "گوهرشاد" _ شركت در پایه گذاری فرهنگستان ایران و ایجاد انجمن زبان فارسی _تدوین اساسنامه طرح تاسیس دانشگاه تهران _ پایه گذاری دانشكده فنی دانشگاه تهران _ پایه گذاری دانشكده علوم دانشگاه تهران _ پایه گذاری شورای عالی معارف _ پایه گذاری مركز عدسی سازی اپتیك كاربردی در دانشكده علوم دانشگاه تهران _ پایه گذاری بخش آكوستیك در دانشگاه و اندازه گیری فواصل گام های موسیقی ایرانی به روش علمی _ پایه گذاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی _ پایه گذاری موسسه ژئوفیزیك دانشگاه تهران _ اولین نقشه برداری فنی و تخصصی كشور (راه بندرلنگه به بوشهر) _ اولین راهسازی مدرن و علمی ایران (راه تهران به شمشك) _ پایه گذاری اولین مدارس عشایری كشور _ پایه گذاری دارالمعلمین عالی _ پایه گذاری دانشسرای عالی _ ساخت اولین رادیو در كشور _ راه اندازی اولین آنتن فرستنده در كشور _ راه اندازی اولین مركز زلزله شناسی كشور _ راه اندازی اولین رآكتور اتمی سازمان انرژی اتمی كشور _ راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران _ تعیین ساعت ایران _ پایه گذاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان "گوهرشاد" _ شركت در پایه گذاری فرهنگستان ایران و ایجاد انجمن زبان فارسی _تدوین اساسنامه طرح تاسیس دانشگاه تهران _ پایه گذاری دانشكده فنی دانشگاه تهران _ پایه گذاری دانشكده علوم دانشگاه تهران _ پایه گذاری شورای عالی معارف _ پایه گذاری مركز عدسی سازی اپتیك كاربردی در دانشكده علوم دانشگاه تهران _ پایه گذاری بخش آكوستیك در دانشگاه و اندازه گیری فواصل گام های موسیقی ایرانی به روش علمی _ پایه گذاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی _ پایه گذاری موسسه ژئوفیزیك دانشگاه تهران

برخی از اقدامات علمی و خدمات دکتر حسابی: _ پایه گذاری مركز تحقیقات اتمی دانشگاه تهران _ پایه گذاری اولین رصدخانه نوین در ایران _ پایه گذاری مركز مدرن تعقیب ماهواره ها در شیراز _ پایه گذاری مركز مخابرات اسدآباد همدان _ پایه گذاری انجمن موسیقی ایران و مركز پژوهش های موسیقی _ پایه گذاری كمیته پژوهشی فضای ایران _ ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی كشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران) _ تدوین اساسنامه و تاسیس موسسه ملی ستاندارد _ تدوین آیین نامه كارخانجات نساجی كشور و رساله چگونگی حمایت دولت در رشد این صنعت _ پایه گذاری واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (پژوهش و صنعت در الكترونیك, فیزیك, فیزیك اپتیك, هوش مصنوعی) _ راه اندازی اولین آسیاب آبی تولید برق (ژنراتور) در كشور _ ایجاد اولین كارگاه های تجربی در علوم كاربردی در ایران _ ایجاد اولین آزمایشگاه علوم پایه در كشور _ تأسیس واحد تحقیقاتی صنعتی سعدایی (۱۳۶۱) _ تشکیل و ریاست کمیته پژوهشی ایران ۱۳۶۰

استاد همچنین در زمینه تحقیق علمی‪ ۲۳‬مقاله رساله و کتاب به به چاپ رساند که در برگیرنده زمینه‌های مختلف بویژه فیزیک مدرن، واژه‌های علمی، زبان فارسی و مباحث علمی گوناگون است. تئوری بی‌نهایت بودن ذرات این دانشمند ایرانی در میان فیزیکدانان جهان شناخته شده است و نشان "کومان دوردولالژیون دونور" بزرگترین نشان علمی کشور فرانسه به همین مناسبت به ایشان اهداء شد.

در سال ‪ ۱۳۶۶‬در کنگره ‪ ۶۰‬سال فیزیک ایران که به مناسبت بزرگداشت استاد برگزار شد ازخدمات دکترحسابی به عنوان پدر فیزیک ایران قدردانی به عمل آمد. محمود حسابی در ۱۲ شهریور سال ۱۳۷۱ هجری شمسی هنگام معالجه بیماری قلبی در بیمارستان دانشگاه ژنو درگذشت. آرامگاه (خانوادگی) وی در شهر تفرش قرار دارد. زمان کمی بعد از مرگ دکتر حسابی در سال ۱۳۷۲، خانه او تبدیل به موزه ای شد که در آن وسایل شخصی، مدارک علمی و تحصیلی، نشان‌ها و تقدیرنامه‌ها و عکس های قدیمی و متن نطق‌ها و نوشته‌ها، از جمله پژوهش های مربوط به بی نهایت بودن ذرات، در آن به نمایش گذاشته شده است. این موزه در خیابان تجریش - خیابان مقصودبیک قرار دارد