کاغذ سنگی

~دانشمندان به تازگی روشی برای تولید کردن کاغذ از سنگ یافته اند که در ادامه به آن میپردازیم~

کاغذ سنگ چیست ؟ حدود ۵ سالی است که یک شرکت کانادایی با استفاده از ماشین‌آلات ویژه، از پودر نوعی سنگ خاص، اقدام به تولید کاغذ کرده‌ است. بسیاری «stonepaper» یا همان کاغذ سنگ و کاغذ معدن را پدیده‌ای شگفت‌انگیز در صنعت چاپ و تولید و تولید آن را نیز سرآغاز عصری جدید در تولید کاغذهای سازگار با محیط زیست می‌دانند چرا که ماده اولیه آن تنها سنگ است لذا به نظر می‌رسد دیگر نباید نگران قطع درختان و اثرات مخرب آنکاغذ روی محیط‌ زیست باشیم. همچنین در فرآیند تولید «کاغذ سنگ» نه تنها از آب استفاده نمی‌شود، بلکه به خاطر سفید بودن مواد اولیه، نیازی به استفاده از سفیدکننده‌ها هم در تولید آن نیست که نتیجه این کار، این خواهد بود که دیگر آلاینده‌ها به محیط زیست ما اضافه نخواهند شد.

ویژگی‌های منحصر به فرد «کاغذ سنگ» این کاغذ علاوه‌بر مزایای زیست محیطی دارای یکسری ویژگی‌های منحصر به فرد دیگر هم هست. کاغذ سنگ، کاملاً ضد آب است و حتی کار چاپی انجام شده روی آن نیز هیچ تاثیری از مجاور بودن و یا غوطه‌ور شدن درون آب نخواهد گرفت. همچنین این کاغذ در برابر پاره شدن مقاومت می‌ کند، البته نه اینکه پاره نشود چرا که اساساً این نوع کاغذ از همان ابتدا هم با هدف بازگشت به چرخه بازیافت، تولید شده است. با این وجود کاغذ سنگ در برابر پارگی بسیار مقاومت نشان می‌دهد و از این لحاظ به نظر می‌رسد می‌تواند در بعضی از کاربردها، جایگزین کاغذهای پلاستیکی باشد. کاغذ سنگ همینطور ضد جویده شدن توسط جوندگان نیز هست مقاومت در برابر آتش‌سوزی، از دیگر ویژگی‌های کاغذ سنگ است

علی رغم اینکه لیبل های چسبدار تهیه شده از کاغذ سنگ با ضخامت های مختلف در ظاهر و از لحاظ ویژگیها (مقاومت در برابر پاره گی و مقاومت در برابر آب، اسیدها و روغنها)مشابه کاغذ های چسبدار PVC میباشد، با مرکبهای معمولی چاپ میشود و به هیچ یک از مراقبتهای چاپ کاغذ های PVC نیاز ندارد. اگرچه کاربردهای کاغذ سنگ محدود به کاربردهای صنعت چاپ، نشر و بسته بندی و تبلیغات نمی باشد و کاغذ سنگ به لحاظ روبرو شدن با ماشین های چاپ و صحافی رفتاری مشابه کاغذ های گلاسه دارد و هیچگونه نیازی به مرکب و یا زینک متفاوت ندارد ، با توجه به جدید بودن این کاغذ در زیر به بعضی از این کاربردها با درنظر گرفتن گراماژهای آنها اشاره می کنیم: ۱- گراماژهای نازک(SP) : مناسب برا یکاربردهایی نظیر بسته بندی های غذایی می باشد. ۲- گراماژهای متوسط(RB): مناسب برای کلیه امور چاپی نظیر کتابهای نفیس، نقشه ها با کاربردهای مختلف، ساک دستی ، مجلات، بروشورها، پاکت و غیره. ۳- گراماژهای ضخیم) RB): مناسب برای کلیه کاربردهایی که در امور روزانه از مقوا در تهیه آنها استفاده میشود. جعبه ها و کارتهای اعتباری از این گروه هستند.

مواد تشکیل‌دهنده کاغذ سنگی: ۸۰ درصد ماده تشکیل‌دهنده کاغذ سنگی از کربنات کلسیم است. بیشترین سنگی که روی کره زمین موجود است سنگ پایه آهکی است، که می‌توان کربنات کلسیم را از آن استخراج کرد. اطراف ایران مملو از سنگ‌هایی است که پایه آهکی دارند به همین دلیل است که کشور ما کارخانه ‌های سیمان زیادی دارد. شاید تولید این کاغذ برای سایر کشورها از جمله کشورهای اروپایی به صرفه نباشد چون صنایع سنگی آنها به اندازه کشور ایران غنی نیست ولی برای کشور ما بسیار با صرفه است. ۱۵ درصد مواد تشکیل‌دهنده این کاغذ از مواد پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن است. برای اتصال کربنات کلسیم و مواد رزینی که همان پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن است از موادی به نام coupling agent استفاده می‌شود

تفاوت فیزیکی بین کاغذهای سنگی با کاغذهای سلولزی: اگر به کاغذهای سلولزی نگاه کنیم، در سطح آن خلل و فرج دیده می‌شود که به علت وجود الیاف کوتاه و بلند و ترکیب آنهاست، در کاغذ سنگی پس از ترکیب مواد اولیه، ماده‌ای به نام compatibilizer برای هموژنیزه کردن ترکیب به آن اضافه می‌شود. این ماده ساختار مولکولی ترکیب را یکنواخت و همگن می‌کند به همین دلیل است که خلل و فرجی در بافت کاغذ دیده نمی‌شود. ۵ درصد مواد تشکیل دهنده کاغذ سنگی شامل coupling agent و compatibilizer می باشد. پس از اینکه بر روی کاغذ سلولزی با خودکار نوشته می‌شود اگر چند ثانیه در آب قرار گیرد و با دست روی آن کشیده شود جوهر از روی آن پاک شده و یا حتی بافت کاغذ از هم پاشیده می‌شود ولی کاغذ سنگی چنین نیست و آسیبی نه به بافت کاغذ و نه به جوهر روی آن وارد نمی‌شود به عبارت دیگر کاغذ سنگی ضدآب است. کاغذ سنگی را اگر آتش بزنیم خاکستر به جا مانده آهک است که نشان‌دهنده برگشت‌پذیری به طبیعت است. این کاغذ برای تجزیه شدن حداکثر یک سال زمان نیاز دارد یعنی اگر یک سال در طبیعت باشد اثری از آن باقی نمی‌ماند

موارد استفاده در صنعت: محصول مورد نظر از گراماژ ۶۵ تا ۴۰۰ را شامل می‌شود و برای انواع پوستر، ساک‌های دستی، کاغذ دیواری و … استفاده می‌شود. کاغذ سنگی در ضخامت‌های بالا از استحکام زیادی برخوردار است و امکان پارگی آن بسیار کم است. یکی از کاربردهای بسیار مهمی که این کاغذ در کشور ما می‌تواند داشته باشد در زمینه بسته‌بندی سیمان است. برای تولید کیسه‌های بسته‌بندی سیمان از پنج لایه کاغذ که روی آن را با یک لایه پلی‌اتیلن پوشش داده‌اند استفاده می‌شود. لایه پلی‌اتیلن برای جلوگیری از نفوذ سیمان به بیرون به کار برده می‌شود ولی در ساخت کاغذ سنگی چون از پلی‌اتیلن استفاده می‌شود نیازی به پوشش‌دهی ندارد. مصرف دیگر این کاغذ در تولید ظروف یکبار مصرف است، این مواد چون دوستدار محیط زیست است، زود به طبیعت برمی‌گردد و آسیبی نمی‌رساند.

بازار کار و رقبا: حدود ۵ سال پیش برای اولین بار کاغذ سنگی در کانادا تولید شد و حدود ۲ سال است که در چرخه اقتصادی جهان جای گرفته است. تفاوت کاغذهای معمولی و کاغذ سنگی در این است که به دلیل وجود الیاف کوتاه و بلند در کاغذ معمولی باعث مکش مرکب می‌شود و در چاپ چند رنگ، کیفیت مطلوبی نخواهیم داشت. برای داشتن چاپ با کیفیت‌تر از کاغذ گلاسه استفاده می‌شود و کاغذ سنگی کیفیت کاغذ گلاسه را با قیمت پایین‌تر به ما می‌دهد. چاپ‌پذیری کاغذ سنگی بسیار بهتر از کاغذ معمولی است. کاغذ معمولی به دلیل خلل و فرجی که دارد مرکب را جذب می‌کند در حالیکه کاغذ سنگی مرکب را جذب نمی‌کند و مرکب در سطح کاغذ باقی می‌ماند و حدود ۲۰درصد کاغذ معمولی مرکب مصرف می‌کند. طبق آمار وزارت صنایع در سال ۱۳۹۱، ۶۸۰ هزار تن کاغذ وارد کشور شده است در حالی که تولید کاغذ در کشور ۱۲۰۰۰ تن است، که این ۱۲۰۰۰ تن را شرکت‌های چوکا و پارس تولید می‌کنند. و حدود ۲ درصد از نیاز داخلی را تامین می‌کنند. خط تولید کاغذ سنگی قابلیت تولید ۴۰۰۰ تن در سال را دارد پس برای تامین نیاز داخلی نیاز به نصب چندین ماشین داریم. اگر سیستم تولید کاغذ از سنگ در کشور نصب و راه‌اندازی شود میزان قابل توجهی از واردات کاغذ و خروج ارز از کشور کاسته می‌شود. همچنین منابع جنگلی ما نیز تخریب نمی‌شود. برای تولید هر یک تن کاغذ، ۴ تن درخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در صورتی است که کشور ایران منابع درختی و آبی کمی دارد پس بهتر است از کاغذ سنگی استفاده شود