گاه شماری ایرانی

تاریخ گاه‌شماری ایرانی به بیش از چهارهزار سال پیش بازمی‌گردد. با گذر زمان و در طول تاریخ گاه‌شماری در ایران تغییرات زیادی در خودش دیده‌است.

یافته‌ها نشان می‌دهد که گاه‌شماری در ایران از گاه‌شماری بابلی، که گاه‌شماری خورشیدی-مهی بود ریشه گرفته‌است. ولی ایرانیان نظام خورشیدی را برای گاه‌شماری‌ها بکار بردند. حدود ۲۵۰۰ سال پیش، یعنی بعد از میلاد زرتشت و شکل‌گیری حکومت هخامنشیان، گاه‌شماری در ایران تغییراتی کرد.

با گسترش آیین زرتشت، گاه‌شماری زرتشتی در ایران رسمیت یافت. تغییرات گاه‌شماری در طول دوره پیش‌از اسلام، ادامه یافت و با ورود اسلام به ایران، برای قرن‌ها گاه‌شماری قمری در کنار گاه‌شماری خورشیدی کاربرد داشت. با توجه به نیاز اجتماعی و اقتصادی جامعه و همچنین پیشرفت علوم در دوره اسلامی، دانشمندان ایرانی زیادی دست به مطالعه و اصلاح گاه‌شماری زدند.

خیام با ارائه گاه‌شمار جلالی که از دقیق‌ترین نظام گاه‌شماری در جهان است ، گام بزرگی در این راستا برداشت. در ادامه دوره اسلامی نیز گاه‌شماری ایرانی با دگرگونی‌های زیادی روبرو بود و انواع نظام‌های گاه‌شماری به صورت گسترده یا محدود در ایران کاربرد داشت. در در ابتدای قرن چهاردهم هجری خورشیدی، گاه‌شماری رسمی ایران که یکی از پیشرفته‌ترین و دقیق‌ترین و منظم‌ترین نظام‌های گاه‌شماری است، با تصویب مجلس شورای ملی ایران کاربرد سراسری یافت.

در گاه شماری اوستایی ماه ها و روز های هر ماه با اسامی ایزدان و فرشتگان نام گذاری شده است . فرودین : نیروی پیش برنده اردیبهشت : راستی و پاکی خرداد: کمال و خرمی تیر: ستاره باران امرداد: جاودانگی، بی مرگی شهریور: شهریار نیرومند مهر: محبت آبان: آب آذر : آتش دی : آفریدگار بهمن: نیک اندیشی اسفند : فروتنی مقدس