قهوه چیست؟

قَهوِه گونه‌ای نوشیدنی رایج است که از دانه‌های بوداده و آسیاب‌شدهٔ گیاه قهوه به‌دست می‌آید. قهوه کمی بازی است و به‌علت داشتن کافئین بالا، یک مادهٔ محرک است. این نوشیدنی، محبوب‌ترین نوشیدنی گرم در جهان است. صنعت جهانی قهوه بسیار گسترده است و تا سال ۲۰۲۳ میلادی دارای گردش مالی به ارزش حدود ۴۹۵/۵۰ میلیارد دلار بوده است!

گیاه قهوه بومی یمن و آفریقا است اما بسیار بیش از این مناطق، در مناطق نیمه‌گرمسیری و گرمسیری قارهٔ آمریکا و جنوب‌شرقی آسیا همچنین به‌نسبت کمتر در برخی از نواحی جنوب آسیا مانند هند کشت می‌شود، هنگام رسیدن میوهٔ گیاه قهوه، دانه‌های قهوه را برداشت و فرآوری می‌کنند. دانه‌های قهوهٔ خشک‌شده به درجات مختلف برشته می‌شوند، بسته به عطر و طعم موردنظر، درجه‌بندی‌های گوناگونی برای برشته‌کاری دانه‌های این محصول وجود دارد که هر کدام بر عطر و طعم قهوه تأثیر می‌گذارد. دو نوع از دانهٔ قهوه‌ای که بیشتر از همه رشد می‌کنند عبارت هستند از قهوه کانفورا (یا روبوستا) و قهوه عربیکا.

تاریخچه : در مورد کشف قهوه به عنوان یک نوشیدنی برخی معتقدند در سده ۹ میلادی ابتدا چوپانی به نام خالد در اتیوپی با مشاهده رفتار پرانرژی‌تر بزهایش پس از خوردن دانه‌های یک گیاه تصمیم گرفت از آن بخورد و قهوه از آن پس وارد رژیم غذایی انسان شد. به هرحال این اعتقاد چه افسانه باشد و چه واقعیت آنچه امروزه از تاریخ برآمده حاکی از آن است که قهوه توسط انسان در یمن و به روش بو دادن و دم کردن وارد چرخه غذایی شد. سپس دانه‌های قهوه و نوشیدن قهوه به عنوان یک نوشیدنی گرم رفته‌رفته توسط دریانوردان و تجارت دریایی به مناطق دیگر جهان گسترش یافت.

گونه‌های قهوه : مرغوب‌ترین قهوه که طعم و بویی منحصربه‌فرد دارد از بوته‌ای به نام عربیکا به دست می‌آید که قدیمی‌ترین گونه قهوه است و در ارتفاع ۱۰۰۰ تا ۲۴۰۰ متر بالاتر از سطح دریا رشد می‌کند. حدود ۷۵ ٪ از کل قهوه‌ای که در جهان کشت می‌شود عربیکا است. قدیمی‌ترین گونه قهوهٔ عربیکا، جاوه است که امروزه نامی شناخته شده محسوب می‌شود.

گونه دیگری از قهوه روبوستا نام دارد که در بلندی ۲۵۰۰ پایی رشد می‌کند و بیشتر از عربیکا تحمل سرما را دارد. میزان کافئین روبوستا دو برابر عربیکا است. اگرچه بو و طعم آن در رده پایین‌تری قرار دارد و ارزان‌تر است. روبوستا حدود ۲۵ ٪ از کشت قهوه جهان را تشکیل می‌دهد. گونه مرغوب آن هم برای تهیه اسپرسو به کار می‌رود. گونه دیگری از قهوه که در آفریقای غربی می‌روید لیبریکا نام دارد که درصد بسیار اندکی از دانه‌های قهوه از این گونه هستند.