چرا گاهی ماه در روشنایی روز پدیدار می‌شود؟

ما گاهی ماه را همانند شب، در روشنایی روز نیز می‌بینیم؛ از آنجا که ماه نور خورشید را انعکاس می‌دهد، در شرایطی که ماه به زمین نزدیک‌تر می‌شود، در آسمان روز یا شب بسیار درخشان‌تر به نظر می‌آید. بعد از خورشید، با اختلاف زیاد، ماه درخشان‌ترین جرم آسمانی قابل رویت از زمین است.

اما ماه همیشه در طول روز قابل دیدن نیست. این به دلیل وجود جو زمین و چرخه مداری قمر طبیعی سیاره ماست. اگر سیاره ما جو نداشت، ماه همیشه از زمین قابل رویت بود. در عین حال، گام‌های ماه(به حالت‌های مختلف دیده شدن بخش روشن ماه از زمین گفته می‌شود) بدین معناست که زمانی که ماه بین خورشید و زمین حرکت می‌کند- مثلا در زمان طلوع ماه جدید سمت روشن ماه از ما دور می‌شود و نیمه تاریک آن رو به زمین قرار می‌گیرد. این امر اساسا ماه را برای کسانی که از زمین، آسمان را تماشا می‌کنند نامرئی می‌کند.

ادوارد گینان استاد نجوم و اختر فیزیک در دانشگاه ویانوای پنسیلوانیا، در گفتگو با live science گفته:«ماه برای اینکه بتواند در طول روز از زمین دیده شود، باید بتواند بر نورهای پراکنده از سوی خورشید غلبه کند.» به‌مدت دو یا سه روز در زمان ماه نو، ماه از روی زمین قابل رویت نیست، چرا که موقعیت آن در آسمان به ترتیبی است که نور ساطع شده از خورشید، درخشش بیشتری از ماه دارد و نور ماه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اما معمولا نکته اینجاست که به دلیل نزدیکی نسبی ماه به زمین (۳۸۴.۴۰۰ کیلومتر) نور منعکس شده‌ای که از ماه به زمین می‌رسد درخشان‌تر از سایر اجرام آسمانی دورتر مانند ستارگان یا سیارات دیگر است.

ستاره‌شناسان، از روشنایی سطوح به عنوان راهی برای تعیین کمیت روشنایی ظاهری اشیایی از جمله اجرام کهکشان‌ها یا سحابی‌ها بهره‌ می‌گیرند؛ بدین ترتیب که میزان نوری که از آنها در بخشی از آسمان شب ساطع می‌شود و از زمین قابل رویت است، را اندازه‌گیری می‌کنند. گینان در این باره می‌گوید:«از آنجایی‌که ماه از سایر ستاره‌ها به زمین نزدیک‌تر است، درخشندگی سطحی آن بیشتر از درخشندگی سطح آسمان است، به این ترتیب ما می‌توانیم ماه را به راحتی در نور روز ببینیم.»

به گفته گینان بهترین زمان برای دیدن ماه در طول روز، ربع اول ماه (یک هفته بعد از ماه نو) و ربع سوم (یک هفته بعد از ماه کامل) است. در طول ربع اول، بعد از ظهرها می‌توانید قمرمان را که از مشرق طلوع می‌کند، ببینید. در ربع سوم ماه، قمر زمین در طول مدت صبح قابل مشاهده است که در غرب آسمان غروب می‌کند. این بازه‌های زمانی طولانی‌ترین دوره‌هایی هستند که می‌توان ماه را به‌طور همزمان با خورشید به مدت ۵ تا ۶ ساعت در آسمان دید.