کتابایی که حتما باید بخونی

شارلوت و عنکبوت می‌خواهم حال‌وهوای‌تان را عوض کنم و رمانی را درباره‌ی حیوانات سخن‌گو به شما معرفی کنم. کیست که عاشق چنین رمانی نشود؟ این رمان کودک که بزرگ‌سالان را نیز مجذوب خود کرده است، برنده‌ی مدال لائورا اینگالز وایلدر (Laura Ingalls Wilder) شده است. رمان «تار شارلوت» که درباره‌ی خوکی به‌ نام ویلبِر و رفقایش شارلوت عنکبوت و تِمپلِتون موش است، در‌های تخیل را با سرعت به روی ما باز می‌گشاید و کاری می‌کند که از خودمان بپرسیم دنیا چگونه بود اگر حیوانات سخن می‌گفتند؟ این رمان ما را با پرسش‌های جدی‌تری هم مواجه می‌کند: اگر حیوانات می‌توانستند سخن بگویند، ما با آنها چگونه رفتار می‌کردیم؟ اگر حیوانات می‌توانستند از ترس‌ها و شادی‌هایشان بگویند، آیا بشر منصفانه‌تر با آنها رفتار می‌کرد؟ این رمان یادآور زیبایی‌های طبیعت، چرخه‌ی زندگی و اهمیتِ فراموش نکردن جایگاه و ارزش همه‌ی مخلوقات زمین است.

کتاب خوان داستان رمان در اواخر قرن بیستم در آلمان اتفاق می‌افتد. این رمان توسط رابطه‌ی عجیب یک پسر ۱۵ ساله به‌ نام مایکل بِرگ با یک زن ۳۶ ساله‌ی بی‌سواد به‌ نام هانا اشمیت، اپراتور تراموا (واگن برقی) و نگهبان سابق زندان آشویتس، به‌نحو جسورانه‌ای خواننده را با جنایت‌های آلمان نازی در جریان هولوکاست مواجه می‌کند. همان‌طور که مایکل خواندن را به هانا می‌آموزد، هانا نیز شخصیت انسان‌ها را به مایکل می‌شناساند و او رفته‌رفته اختلافات جزئی میان خوبی و شرارت و عواقب تصمیمات فردی را یاد می‌گیرد. «کتاب‌خوان» روایت‌گر گناه فردی و ملی، عواقب رازداری و قدرت رستگاری است.

غرور و تعصب این جمله‌ی نخست رمان «غرور و تعصب» از به‌یادماندنی‌ترین جملات نخست رمان‌های کلاسیک است: «صغیر و کبیر فرض‌شان این است که مرد مجردِ پول‌و‌پَله‌دار قاعدتا زن می‌خواهد» با این‌ حال، معروف‌ترین اثر جین آستین چیزی بیش از یک کُمدی رفتار درباره‌ی بازار ازدواج و شگردهای نفوذ به طبقه‌ی اشراف در انگلستانِ قرن نوزدهم است. غرور و تعصب همچنان یکی از ماندگارترین آثار در ادبیات انگلستان محسوب می‌شود. صرف‌نظر از لذتی که از تماشای جرقه‌های عشق بین الیزابت بِنِت و آقای دارسی می‌بریم، دلیل مهمِ علاقه‌ی خوانندگان به این اثر، توصیف صادقانه‌ی آستین از شخصیت انسان با همه‌ی زشتی‌ها و زیبایی‌هایش است. کتاب غرور و تعصب، درسِ غلبه بر اختلافات شخصیتی و طبقاتی، درسِ سخت‌نگرفتن زندگی و درسِ عشق به معشوق با همه‌ی خوبی‌ها و بدی‌هایش را به ما یادآور می‌شود.

زنان کوچک با فهرستی از شخصیت‌های به‌یادماندنی، ما را به خانه‌ی گرم و راحتِ یک خانواده‌ی آمریکایی در قرن نوزدهم دعوت می‌کند. هر خواننده‌ای می‌تواند ویژگی‌های خودش را در یکی از شخصیت‌های این داستان پیدا کند، مثلا اخلاق جو، غرور مِگ، شیطنت‌های اِیمی یا کم‌رویی بِت. این رمان داستانِ بزرگ شدن چهار خواهر (دختران مارچ) از نوجوانی تا بزرگ‌سالی در دوران جنگ داخلی آمریکاست. آنها در کنار هم با حقایق تلخ زندگی از قبیل فقر، بیماری و مرگ روبه‌رو می‌شوند و می‌آموزند که چگونه با وجود همه‌ی این تلخی‌ها دست از رؤیاپردازی، عشق‌ورزی و لبخند برندارند. زنان کوچک، یک رمان گیرا و جاودان درباره‌ی اهمیت خانواده و نعمتِ تنها نبودن

ستاره هارا بشمار این رمان که در سال ۱۹۹۰ برنده‌ی مدال نیوبِری (Newbery-نخستین جایزه‌ی ادبی کتاب کودکان در دنیا) شد، داستانِ آن‌ماری یوهانسِن (یک دختر ده ساله‌ی دانمارکی) و بهترین دوستش اِلِن است که در دوران جنگ جهانی دوم در شهر کپنهاگ زندگی می‌کنند. وقتی نازی‌ها شروع به جمع‌آوری نام و آدرس یهودی‌ها می‌کنند و ترسِ فرستاده شدن به اردوگاه‌های اقامت اجباری را به جان همه‌ی یهودی‌ها می‌اندازند، آن‌ماری و خانواده‌اش تصمیم می‌گیرند از خانواده‌‌‌ی اِلِن و هزاران یهودی دیگر محافظت کنند. رمان لوری یادآور این حقیقت است که تفاوت‌های فرهنگی و مذهبی، دوستان واقعی را از هم جدا نمی‌کند و عشق همواره بر نفرت چیره خواهد شد.

بادکنک باز خالد حسینی «بادبادک‌باز» را زمانی می‌نویسد که کشور افغانستان یک جوّ سیاسی متغیر را از دهه‌‌ی ۱۹۷۰ تا حملات ۱۱ سپتامبر و پس از آن تجربه کرده است. بادبادک‌باز داستانِ عجیب و پیچیده‌ی دوستی میان امیر (پسر یک تاجر ثروتمند) و حسن (پسر خدمت‌کارِ پدر امیر) است تا زمانی که اختلافات فرهنگی و طبقاتی و آشفتگی‌های جنگ آن دو را از هم جدا می‌کند. حسینی سرزمین مادری‌اش را طوری برای‌مان زنده می‌کند که پس از حملات ۱۱ سپتامبر، رسانه‌های خبری هرگز نتوانستند این حقایق را بازگو کنند. او زندگی مردم عادی را به ما نشان می‌دهد که مانند ما غذا می‌خورند، می‌خوابند، عبادت می‌کنند، عاشق می‌شوند و به دنبال رؤیاهای خود هستند. این داستان روایت‌گر رازهای سربه‌مُهر، عشق پایدارِ دوستی و قدرت دگرگون‌کننده‌ی بخشش است.

جین ایر رمان کلاسیک برونته داستانِ کشمکش‌های یک دختر جوان برای یافتن جایگاهش در دنیایی پُر از رنج و سختی است. «جین اِیر» فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه می‌کند، از رنجی که به‌ عنوان یک دخترک یتیم در خانه‌ی عمه‌اش متحمل می‌شود و شرایط اسفناک زندگی‌اش در مدرسه‌ی لوُوود تا زمانی‌ که به عنوان معلم سرخانه در تورنفیلد هال (خانه‌ی آقای راچِستِر مرموز و جذاب) استخدام و با رازهای سیاهی مواجه می‌شود. جِین با اراده‌ی قوی و انعطاف‌پذیری بالا در جست‌وجوی استقلالی است که انگلستان ویکتوریایی از زنان دریغ کرده است. داستان او سرمشق جاودانی از اراده‌ی یک زن در انتخاب مسیر زندگی‌اش به‌‌رغمِ سختی‌ها و استهزاء دیگران است.