ابوالقاسم فردوسی

ابوالقاسم فردوسی توسی (۳۲۹ – ۴۱۶ هجری قمری برابر با ۳۱۹–۴۰۳ هجری خورشیدی) شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران است. فردوسی را بزرگ‌ترین چکامه‌سرای پارسی‌گو دانسته‌اند. که از آوازهٔ جهانی برخوردار است. وی را حکیم سخن و حکیم توس نیز گویند.

لقب ابوالقاسم فردوسی طوسی، حکیم سخن و حکیم طوس می‌باشد. ابوالقاسم فردوسی شاعر حماسه سرای ایرانی است و کتابی با شهرت جهانی به اسم شاهنامه را نگاشته است و در زنده نگه داشتن فارسی میانه که زبان رسمی ایران در دوران ساسانیان و دنباله زبان فارسی باستان بوده را تا حدودی از نابودی و انقراض نجات داده است. ایشان در دوران جوانی ثروتمند بوده و از نظر مالی زندگی ایشان در وضعیت خوبی قرار داشته است ولی ایشان در دوران پیری خود از تنگدستی و بی‌پولی سخن می‌گویند. فردوسی را به عنوان بزرگترین شاعر و سراینده فارسی زبان می‌شناسند که از شهرت و مقبولیت جهانی برخوردار بوده و کتاب شاهنامه که حماسه ملی ایران است را سروده است، فردوسی را به سبب کارهای ارزشمندی که انجام داده است با نام‌های حکیم سخن و حکیم طوس نیز می‌شناسند و از او به نیکی یاد می‌کنند.

نام کامل: ابوالقاسم حسن منصور بن محمد بن اسحاق شرفشاه طوسی تخلص: فردوسی لقب: حکیم سخن و حکیم طوس تولد: ۳۲۹ هجری قمری محل تولد: روستای پاژ در طوس خراسان محل زندگی: طوس، پاژ دلیل سرشناسی: سرایش شاهنامه پیشه: شاعر و دهقان زمینه کاری: ادبیات و شعر ملیت: ایرانی در زمان حکومت: فرمانروایی سامانیان و غزنویان سبک نوشتاری: سبک خراسانی تاثیر پذیرفته از: آیین مزدیسنا، زروانی و مهرپرستی، جنبش شعوبیه، رودکی و دقیقی تاثیر گذاشته بر: ادب فارسی و ادبیات جهان درگذشت: ۴۱۶ هجری قمری، طوس آرامگاه: خراسان رضوی، ایران

بسیاری از افراد فردوسی را بزرگترین سراینده به زبان فارسی می‌دانند که از شهرت جهانی برخورد بوده و قدم‌های مهم و تاثیرگذاری برداشته است. نام کامل ابوالقاسم فردوسی، ابوالقاسم حسن منصور بن محمد بن اسحاق شرف شاه می‌باشد و در روستای پاژ از توابع بلوک طابران طوس خراسان در دوران سلطنت سامانیان در تاریخ ۳۲۹ خورشیدی متولد شده است. ایشان شاعر بوده و پدرشان ابومنصور از کشاورزان بزرگ خراسان بوده‌اند، مادرشان گردویه زهرا دختر یکی از شاهزادگان مازندرانی به نام اسپهبدان بوده‌اند و ایشان سه خواهر تنی هم داشته‌اند. خانواده فردوسی اهل علم و دانش بوده و به تحصیل علاقه‌مند بوده‌اند، به خاطر وجود این نگرش در خانواده، ایشان مقدمات تحصیل و علم جویی را نزد پدرشان ابومنصور و در مکتب‌خانه‌های پاژ و طوس فرا گرفتند و پایه‌های علم و دانش را در وجود خود بنا نهادند، سپس برای ادامه تحصیل و رسیدن به سطح‌های بالاتر از علم و دانش به مدرسه‌ای در طوس رفتند و از همان دوران به خواندن داستان‌های تاریخی و حماسی علاقمند شدند.

ایشان در مدرسه با فردی به نام محمد بن حسن که بعد از شاعر شدن نام دقیقی را برای خود انتخاب کرد، دوست و هم اتاق شد و آنها به مدت چهل سال با یکدیگر دوست و همنشین بودند ابوعبدالله محمد بن حسن معروفی بلخی در ۳۲۵ هجری قمری در بلخ دیده به جهان گشود، معروفی بلخی در سرودن غزل و قصیده و مثنوی مهارت داشت و از آثارش می‌توان به دیوان وی اشاره کرد. فردوسی در حدود سال‌های ۳۷۰ یا ۳۷۱ هجری قمری به نظم درآوردن شاهنامه را آغاز کرد، نظم در لغت به معنی به هم پیوستن و در رشته کشیدن دانه‌های جواهر است و در اصطلاح سخنی است که دارای وزن و قافیه باشد که مرادف آن را شعر می‌گوییم.

فردوسی در آن زمان ثروت و دارایی زیادی داشت و از لحاظ مالی در شرایط خوبی به سر می‌برد البته ناگفته نماند که برخی از بزرگان و صاحب منصبان خراسان که به تاریخ باستان ایران علاقمند بودند، وی را یاری کرده و با او به خوبی رفتار می‌کردند ولی به مرور زمان و پس از گذشت سال‌های زیاد، در حالی که فردوسی بیشتر شاهنامه را سروده بود، دچار فقر و تنگدستی شد و با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کرد. فردوسی در دوران نوجوانی و جوانی اش وضعیت مالی خوبی داشت و به همین دلیل این امکان برای او فراهم شد که بازه زیادی از نوجوانی و جوانی‌اش را به مطالعه و تحقیق راجب تاریخ پرداخته و زندگی‌اش را به علم اندوزی اختصاص دهد. فردوسی هرچه بیشتر راجب تاریخ ایران مطالعه می‌کرد، بیشتر و بیشتر به آن علاقمند می‌شد و اشتیاقش برای دانستن، فزونی می‌یافت.

حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال‌های نخستین زندگی شان مقدمات علم و دانش را گذراندند و از دوران جوانی رویای شاعری را در سر می‌پروراندند و برای رسیدن به آن اشتیاق فراوان داشتند. فردوسی از همان دوران جوانی برای احیای مفاخر پهلوانان و پادشاهان بزرگ ایرانی از طریق شعر و شاعری بسیار کوشید، او مفاخر را تکریم کرده و برای زنده نگه داشتن نام و بزرگی آنان سعی و تلاش بسیاری کرد و همین طبع و ذوق شاعری و شور و دلبستگی او برای زنده کردن مفاخر ملی باعث به وجود آمدن شاهکاری بزرگ به نام شاهنامه شد.لحن و سخن فردوسی لطیف و زیبا و در عین حال پر از شور و شوق و حرارت است. طبع لطیف و روحیه وطن پرستی و وطن دوستی فردوسی در اشعار شاهنامه دیده می‌شود. فردوسی به ایران زمین و قهرمانان و دلیرانی که افسانه‌هایشان به این آب و خاک تعلق داشت، عشق می‌ورزید

ابوالقاسم فردوسی شاعری اهل اخلاق و ادب و فضیلت دوست بود که نامش در ادبیات حماسی ایران بسیار پرآوازه است به همین دلیل شاهنامه را نیز می‌توان اثر حماسی منحصر به فردی نامید که در ادبیات ایران تاثیر بسزایی گذاشته است. مهمترین اثر فردوسی کتاب شاهنامه است که شامل ۶۰ هزار بیت می‌باشد، این کتاب یکی از بزرگترین آثار ادبیات کهن فارسی می‌باشد که از اصالت زیادی برخوردار است پژوهشگران بر این باورند که فردوسی از شاهنامه ابومنصوری تاثیر گرفته و شاهنامه خودش را بر پایه شاهنامه ابومنصوری از سن حدود ۳۰ سالگی شروع به نوشتن کرده است و توانسته چنین اثر بی‌نظیری را خلق کند.اصل کتاب شاهنامه ابومنصوری در گذر زمان از بین رفته و در دسترس نیست اما مقدمه آن که چیزی حدود پانزده صفحه است سال‌ها به عنوان مقدمه شاهنامه فردوسی در ابتدای دست نوشته یا نسخه خطی شاهنامه فردوسی نوشته می‌شده و همین مقدمه پربار و مهم باعث شده که شاهنامه ارزش و اهمیت بیشتری پیدا کند و به برکت همین مقدمه دست‌نویس، شاهنامه به کتابی ارزشمند تبدیل شده که همواره از آن به عنوان یک شاهکار یاد می‌شود