ایا ذهن دانشمندان با هنرمندان متفاوت است ؟

در بین ما آدم‌ها همیشه این دیدگاه کلیشه‌ای وجود دارد که دانشمندان بیشتر منطقی هستند و کمتر به هنر و خلاقیت علاقه نشان می‌دهند، و از سوی دیگر هنرمندان در مقایسه با دیگران منطق کمتری دارند. در پی کشف افسانه ذهن هنرمندان و دانشمندان در می‌یابیم که آیا این گفته صحت دارد یا در این مورد به خطا رفته‌ایم.

این یک کلیشه‌ است، اما اکثر ما تصور می‌کنیم که دانشمندان در مقایسه با دیگران جدی‌ترند و علاقه چندانی به هنر ندارند. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد هنرمندان در مقایسه با بقیه آدم‌ها کمتر منطقی هستند. گاهی اوقات دانشمندان و هنرمندان به دو نیم کره چپ و راست یا به تفکر در برابر خلاقیت توصیف می‌شوند- یعنی دیدگاهی که در مورد آن‌ها وجود دارد اغلب به عنوان دو قطب مخالف است.

علوم اعصاب نشان داده است که افراد هنگام انجام کار از هر دو نیم‌کره مغزشان استفاده می‌کنند. با وجود این که گاهی اوقات الگوهای خاصی از فعالیت مغز به تفکر هنری یا منطقی مرتبط می‌شوند، اما واقعاً مشخص نمی‌کند که کدامشان در چه چیزی خوب هستند و چرا. به این دلیل که فهمیدن فعل و انفعال دقیق "طبیعت و تربیت" بسیار دشوار است. اما اگر مغز را برای لحظه‌ای کنار بگذاریم و فقط روی توانایی‌های مستند تمرکز کنیم، آیا مدرکی وجود دارد که از این کلیشه منطق در مقابل هنر حمایت کند؟

تحقیقات روانشناسی با فرق قائل شدن میان دو سبک فکری: همگرا و واگرا به پاسخ این سوال نزدیک شده‌­اند. تاکید روی تفکر همگرا در واقع تاکید روی استدلال تحلیلی و استنباطی است مانند آنچه که در تست IQ اندازه‌گیری می‌شود. تفکر واگرا خود جوش و روان است. این تفکر بر نوآوری‌ها و بدیعات تمرکز دارد و با کارهایی اندازه‌گیری می‌شود که ما را وادار می‌کنند برای یک مسئله چندین راه حل ارائه دهیم. به عنوان مثال، چگونه از اشیاء آشنا استفاده‌های جدید و خلاقانه‌ داشته باشیم.

بر اساس مطالعات صورت گرفته در سال‌های 1960، متفکران همگرا به احتمال زیاد در موضوعات علمی در مدرسه بهتر هستند. تفکر واگرا بیشتر در هنر و علوم انسانی متداول است. به هرحال، ما یاد می‌گیریم که لازم نیست سبک تفکر همگرا و واگرا متقابلاً منحصر به فرد باشند. در سال 2011، محقیقین 116 دانشجوی سال آخری در دوره کارشناسی علوم و هنر را از نظر تفکر همگرا و واگرا و حل مسئله خلاق مورد ارزیابی قرار دادند. تحقیقات نشان داد که در این ارزیابی‌ها هیچ تفاوتی از نظر توانایی بین گروه هنر و گروه علوم وجود ندارد. مطالعه دیگر نشان داد که در ارزیابی تفکر واگرا هیچ تفاوت اساسی بین دانشجویان کارشناسی هنر، علوم طبیعی و علوم اجتماعی وجود ندارد. دانشجویان هنر و علوم طبیعی هر دو خود را بسیار خلاق‌تر از دانشجویان علوم اجتماعی می‌دانستند.