تاریخ شیشه

اختراع شیشه و تاریخ شیشه

در قرن‌های گذشته که شیشه به‌ صورت گسترده و فراوانی یافت نمی‌شد از شیشه به‌عنوان وسیله‌های تزیینی و ظروف خانگی استفاده می‌شد؛ اما باگذشت زمان و پیشرفت علم و صنعت تولید شیشه از شیشه برای ساختمان‌ها به‌ عنوان شیشه درب و پنجره استفاده شد. در بررسی تاریخ اختراع شیشه، می توان گفت که در ابتدا از شیشه برای بناهای مهم شاهزادگان و کاخ‌ها برای نشان دادن شکوه و عظمت ساختمان‌ها و صاحبان بناها به کار می‌رفت. بعدها شیشه به‌عنوان یکی از مصالح همگانی شیشه در ساختمان مورد استفاده قرار گرفت. شیشه در معماری بعد از انقلاب صنعتی به‌ صورت گسترده در نماها و حتی در تزیین فضای داخل ساختمان مورد استفاده قرار گرفت. از جمله موارد مورد استفاده شیشه در ساختمان می‌توان به شیشه بالکن، شیشه حمام و همچنین برای نمای ساختمان‌ها از شیشه‌های یک دست اسپایدری استفاده می شود.

تاریخچه شیشه از زمانی که تمدن انسان شکل گرفته است، آغاز می‌شود. بشر اولیه با کشف و صیقل دادن به سنگ‌ها توانستند از آنها ابزارهای مختلفی بسازند. در آغاز، چاقو و نیزه‌ها از اولین اختراعات بشر بودند. با گذشت زمان، مردم اولیه به گدازه‌های سنگی که از آتشفشان‌ها می‌آمدند توجه کردند. این گدازه‌ها بسیاری از آن‌ها شفافیت داشتند و این خاصیت آنها جلب توجه مردم شد. معادن سیلیس به عنوان منابع اصلی برای تولید شیشه استفاده شدند. از سیلیس به عنوان ماده اولیه، شیشه ساخته شد و از آن بهره‌برداری آغاز شد. ایران، مصر و بین‌النهرین از اولین نقاطی بودند که از شیشه بهره‌برداری کردند. بعدها در مناطقی مانند سوریه، تولید شیشه به‌صورت صنعتی آغاز شد و تحولات جدیدی در این صنعت ایجاد شد. این تحولات به‌طور گسترده‌تر در امپراتوری روم پیش‌رفت و رومیان توانستند تولید شیشه را به سراسر امپراتوری و سایر نقاط جهان گسترش دهند. در دوره‌های بعدی، تکنولوژی تولید شیشه بهبود یافت و این محصول در سطح جهان به مراتب شایع‌تر شد. در سده یازدهم میلادی، شهر اسکندریه در مصر به عنوان مرکز تولید شیشه مهم‌ترین شهر شیشه‌ سازی جهان بود.

اختراع شیشه به نسبت زمان گذرانده از اولین زمان‌های تمدن بشری تا کنون، نمی‌تواند به یک تاریخ دقیق مرتبط شود. از زمانی که بشر اولیه توانست با صیقل دادن سنگ‌ها و مواد معدنی، مواد شفافیت داری بسازد، به تدریج از شیشه استفاده شد. بشر اوائل از سنگ‌گدازه‌های شفاف به‌ عنوان محافظ در برابر باد، باران و خطرهای مختلف استفاده می‌کردند. تاریخ دقیق اختراع شیشه را به دلیل عدم دسترسی به اسناد دقیق از زمان‌های بسیار دور تا کنون مشخص کردن دشوار است. به طور کلی، شیشه در تاریخ میلادی پیش از میلاد توسط اقوام ساکن در مناطقی مانند ایران و مصر تولید شد. اما تکنولوژی تولید شیشه به‌صورت صنعتی و به شکلی شبیه به شیشه مدرن در دوره‌های بعدی توسعه یافت.

شیشه به طور گسترده‌ای توسط امپراتوری روم به دیگر نقاط جهان گسترش یافت و در دوران میانه‌رومی به تولید شیشه‌های شفاف با پتره‌ها و الگوها از طریق تکنولوژی جوشاندن مذاب‌های شیشه توسط هنرمندان شیشه‌ساز تبدیل شد. بنابراین، شیشه به صورتی شبیه به شکل مدرن که امروزه می‌شناسیم، به مرور زمان در سراسر جهان پدیدار شد.

شیشه ‌گری را می‌توان هنر شکل دادن به شیشه بیان کرد. این هنر این‌گونه انجام می‌شود که به‌ وسیله حرارت دادن به ماده شیشه از حالتی که موجب مایع و نیمه مایع شدن شیشه شده و با دمیدن و ابزار مخصوص، شیشه را به شکل‌های زیبا و هنرمندانه در می‌آورند. هنر شیشه‌گری در جهان یکی از قدیمی‌ترین صنایع است که مردم به آن اشتغال داشتند. کاوش‌های انجام‌شده توسط مورخان تاریخی مستند بر این موضوع است که تاریخچه شیشه‌گری در جهان به دوره خیلی قبل مربوط می‌شود. با بررسی تاریخچه شیشه‌گری در جهان می توان به گسترش و پیدایش هنر شیشه‌ گری در ایران نیز پی برد. براساس بررسی های انجام‌شده در سطح جهانی قدیمی‌ترین دست سازه‌های شیشه‌ای در خاورمیانه یافت شده. در هزاره سوم قبل از میلاد نیز سومری‌ها با شیشه و صنعت آن آشنایی داشتند. بر اساس تاریخچه شیشه‌گری در جهان در ابتدا از شیشه به‌عنوان ظروف و لوازم تزیینی که دارای نقوش و تراش‌هایی بودند استفاده می‌شده است.

ویژگی فیزیکی شیشه شیشه به دلیل نوع ساختار و عناصر سازنده آن بعد از تولید دارای برخی ویژگی‌های مهم و اصلی است. مهم‌ترین ویژگی و خاصیت شیشه: شفافیت شیشه: به دلیل فرایند ایجاد کشش سطحی در شیشه موجب شکل‌گیری شیشه و به وجود آمدن سطح شفاف آن می‌شود. به‌طوری‌که از یک‌ طرف شیشه طرف دیگر به‌ وضوح قابل‌ مشاهده است. شیشه توانایی شکست نور، عبور نور را دارد. در صنایع و موارد مختلف کاربرد دارد از جمله کاربرد شیشه در الکترونیک نوری (فیبر نوری) است. به دلیل ساختار شیشه می‌توان آن را در هنگام ساخت به اشکال صاف و ساده یا پیچیده ساخت و برای افزایش مقاومت آن لایه به لایه روی آن کارهای ویژه‌ای انجام داد.

شیشه در معماری جهان یک تکنولوژی پیشرفته و یک عنصر کلیدی برای ایجاد زیبایی، نورپردازی و کنترل محیط در ساختمان‌ها و بناها به شمار می‌آید. استفاده از شیشه در معماری با پیشرفت صنعت شیشه‌سازی به مرور زمان تغییر کرده و گسترش یافته است. در دوره‌های مختلف تاریخ معماری، شیشه به عنوان یک عنصر زینتی و جلوه‌گر در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار گرفت. از دوره‌های وسطی تا رنسانس، استفاده از شیشه در نمای ساختمان‌ها اغلب به صورت شیشه‌های کوچک و زینتی انجام می‌شد. در قرن 19، با توسعه صنعت شیشه‌سازی و افزایش دسترسی به شیشه، استفاده از آن به عنوان یک عنصر اصلی در ساختمان‌ها افزایش یافت. این تغییرات معماران را قادر به طراحی نماهای شیشه‌ای بزرگ‌تر کرد و امکان ایجاد ساختمان‌های با نماهای تمام شیشه را فراهم آورد.

در قرن 20، با توسعه شیشه‌های مقاوم‌سازی شده مانند شیشه‌های سکوریت و لمینت، شیشه به عنوان یک عنصر اصلی در ساختمان‌های چند طبقه و نماهای تمام شیشه بسیار محبوب شد. این شیشه‌ها مزایایی همچون ایجاد مناظر عالی، انتقال نور طبیعی، و کنترل حرارت و صدا را به ساختمان‌ها اضافه کرد. در کل، تاریخچه استفاده از شیشه در معماری نشان می‌دهد که این ماده به عنوان یک عنصر اساسی و کلیدی در معماری جهانی با تکنولوژی‌های پیشرفته و قابلیت‌های متعدد از جمله نورپردازی، نما، و کنترل محیط زندگی مورد استفاده قرار گرفته است.